Józef Klotz to postać, która na stałe wpisała się w dzieje polskiego sportu oraz historii. Urodził się 2 stycznia 1900 roku w Krakowie, a jego życie i kariera sportowa zostały brutalnie przerwane podczas II wojny światowej. Zmarł w 1941 roku w Warszawie.
Był polskim piłkarzem pochodzenia żydowskiego, który występował na pozycji napastnika. Józef Klotz jest szczególnie znany jako strzelec pierwszej bramki w historii reprezentacji Polski, co czyni go niezwykle ważną postacią w historii polskiego futbolu. Jego osiągnięcia na boisku oraz zaangażowanie w sport pozostają w pamięci wielu fanów.
W trakcie swojej kariery był także żołnierzem Armii Austro-Węgier oraz Wojska Polskiego, co dodaje jeszcze większej głębi jego postaci. Niestety, tak jak wielu innych, stał się ofiarą Holocaustu, co jest tragicznym przypomnieniem o losach Żydów w czasach wojny. Jego życie to symbol waleczności i determinacji zarówno na boisku, jak i w obronie swoich wartości.
Kariera klubowa
Klotz był zawodnikiem, który swoją piłkarską karierę rozpoczął w klubie Jutrzenka Kraków. Był to zespół, w którego barwy przywdziewał od samego początku jego istnienia, czyli od 1910 roku aż do 1925. W latach dwudziestych XX wieku aktywnie uczestniczył w rozgrywkach krakowskiej klasy A, pokazując swoje umiejętności na boisku.
Po zawarciu małżeństwa w 1925 roku, Klotz na krótko zaangażował się w zespół Makabi Warszawa, który wówczas grał w klasie B. Makabi Warszawa był kolejnym przystankiem w jego karierze, jednak niedługo po tym zakończył swoją przygodę z piłką nożną.
Kariera reprezentacyjna
Józef Klotz miał okazję reprezentować Polskę w dwóch ważnych meczach drużyny narodowej, będących jednocześnie drugą i trzecią grą w historii międzynarodowych występów Polaków. Oba spotkania rozegrał jako środkowy obrońca w formacji z dwoma defensorami. Debiutował 14 maja 1922 roku w Krakowie, gdzie w starciu z Węgrami Polska przegrała 0:3. Jego występ tego dnia był słabszy, co było spowodowane zauważalnym stresem.
Dwa tygodnie później, Klotz znalazł się w składzie na mecz ze Szwedami w Sztokholmie. W 27. minucie tej konfrontacji jeden z Szwedów zagrał ręką, co zaowocowało podyktowaniem rzutu karnego przez sędziego. Klotz podjął się egzekucji karnego i w tym momencie przeszedł do historii, jako zdobywca pierwszego gola dla reprezentacji Polski, pokonując bramkarza Frithiofa Rudéna.
W 27. minucie Szperling kończy bieg centrą, Hemming nie atakowany przez nikogo, daje niepotrzebnie piłce klapsa ręką: karny. Komu powierzyć tę ważną funkcję? Jedynym graczem, który w swej drużynie bije z dobrym skutkiem jedenastki, był Klotz, jemu też oddaje kapitan z całym zaufaniem wykonanie rzutu, od którego skuteczności tak wiele zawisło. Klotz z całym spokojem, bez rozpędu pakuje piłkę w lewy róg pod poprzeczkę. Bramkarz ani drgnął.
W drugiej części meczu, starania Szwedów zostały uwieńczone powodzeniem, gdyż Helmer Svedberg zdołał wyrównać w 55. minucie. Na szczęście dla polskiego zespołu, w 74. minucie prowadzenie ponownie objął Józef Garbień, co zakończyło się zwycięstwem Polski 2:1. Klotz po spotkaniu zyskał doskonałe recenzje w prasie, szczególnie za swoje umiejętności w defensywie, jednak niestety nie miał już więcej okazji do zaprezentowania się w barwach narodowych.
Lp. | Data | Miejsce | Występ | Przeciwnik | Gol na | Wynik | Rozgrywka |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1. | 28 maja 1922 | Stadion Olimpijski, Sztokholm, Szwecja | 2 | Szwecja | 1:0 | 2:1 | Towarzyski |
Życie prywatne
Józef Klotz przyszedł na świat w wielodzietnej rodzinie, gdzie rodzina krawca Judy Markusa Klotza (który zginął w Zagładzie) oraz Salomei (Szajndli) z domu Glasner odgrywała centralną rolę. W jego bliskim kręgu znalazło się czterech braci: Janka (Jakuba, Szaje), Izaaka, Stanisława (Salomona, Szlomo, Semka), Mańka (Moszego), a także siostra Gania (Jetti). Przez całą swoją karierę Józef był znany pod pseudonimem Zizi.
Sport w rodzinie Klotzów był na porządku dziennym. Młodsi bracia Józefa, Jan (Szaje), Samuel (Salomon) oraz Maurycy również czynnie angażowali się w działalność sportową w klubie Jutrzenka. W szczególności Jan wyróżniał się jako sprinter.
W wieku 15 lat, po ukończeniu gimnazjum, Józef zdecydował się na dobrowolną służbę w armii austro-węgierskiej. Jego czas w wojsku trwał od 1915 do 1916 roku. Po pewnym okresie zdecydował się na studia medyczne, jednak w listopadzie 1918 roku przerwał edukację, aby jako ochotnik dołączyć do Wojska Polskiego, gdzie brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Zwolnienie ze służby miało miejsce w listopadzie 1920 roku.
W 1925 roku związał się małżeństwem we Włocławku z katoliczką, z którą miał córkę. Na początku lat 30. XX wieku podjął decyzję o osiedleniu się na stałe w Warszawie.
Śmierć i upamiętnienie
W wyniku tragicznych wydarzeń związanych z II wojną światową, Józef Klotz został w 1940 roku uwięziony przez niemieckie władze w warszawskim getcie. Jego życie zakończyło się prawdopodobnie w następnym roku, mając zaledwie 41 lat, w brutalnej masowej egzekucji, podczas której zginęli ludzie zatrzymani w wyniku łapanek.
W czerwcu 2019 roku, przed meczem reprezentacji Polski z Izraelem, który był częścią eliminacji do Mistrzostw Europy 2020, odbyła się w Warszawie wystawa poświęcona Józefowi Klotzowi oraz innym żydowskim piłkarzom, którzy w przeszłości reprezentowali Polskę. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Polski Związek Piłki Nożnej, a częścią ceremonii był wystąpienie bratanka Klotza, Yoava Dekela. Podczas otwarcia wystawy Dekel otrzymał biało-czerwoną koszulkę, na której złożono podpisy współczesnych reprezentantów Polski.
W uroczystości uczestniczył również Awram Grant, izraelski trener, który posiada polskie obywatelstwo, co dodatkowo podkreśliło znaczenie upamiętnienia historycznych postaci w kontekście współczesności.
Przypisy
- a b c Klotz Józef | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 16.11.2023 r.]
- Anna Koper, Karol Witenberg: Poland honors national soccer player murdered in Holocaust. reuters.com, 10.06.2019 r. [dostęp 02.10.2019 r.]
- Dawid Szymczak: Tragiczne losy strzelca pierwszego gola w historii reprezentacji Polski. PZPN upamiętni go przed meczem z Izraelem. sport.pl, 10.06.2019 r. [dostęp 02.10.2019 r.]
- Marzena Tarkowska: Polacy i Żydzi grali do jednej bramki. rp.pl, 10.06.2019 r. [dostęp 02.10.2019 r.]
- El. ME 2020: Polska - Izrael. PZPN uhonorował ofiarę Holokaustu. Józef Klotz zdobył historyczną bramkę dla Polski. polskieradio24.pl, 10.06.2019 r. [dostęp 02.10.2019 r.]
- a b Dariusz Dobek: Ten pierwszy. sport.onet.pl, 10.06.2019 r. [dostęp 28.04.2019 r.]
- Paweł Wroński: Rozmowa tygodnia. Wołek: Piłka jest jak seks. wyborcza.pl, 04.06.2012 r. [dostęp 28.04.2019 r.]
- Tragiczny los Józefa Klotza. rfbl.pl, 06.04.2015 r. [dostęp 28.04.2019 r.]
- 28.05.1922 - Szwecja vs Polska - mecz towarzyski. hppn.pl. [dostęp 01.10.2019 r.]
- Mecz Polska—Szwecja. „Przegląd Sportowy”, 09.06.1922 r.
- Robert Gawkowski: Encyklopedia klubów sportowych Warszawy i jej najbliższych okolic w latach 1918–39. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, s. 98. ISBN 978-83-235-0382-8.
Pozostali ludzie w kategorii "Sport i rekreacja":
Krzysztof Chrabota | Agnieszka Rusin | Wacław Paleta | Zygmunt Jesionka | Ryszard Wójcik (piłkarz) | Aniela Mitan | Dariusz Romuzga | Tadeusz Glimas (piłkarz) | Lucyna Berniak | Salim Touahri | Wojciech Stawowy | Bartosz Iwan | Krzysztof Kaleta | Sebastian Steblecki | Janusz Pogorzelski | Łukasz Kubik | Piotr Tomasik (piłkarz) | Maciej Baran | Julia Chochół | Dariusz LamentOceń: Józef Klotz