Stefan Chałubiński

---

Życiorys

Stefan Chałubiński swoje pierwsze lata życia spędził w malowniczym Zakopanem, gdzie uczęszczał do renomowanego gimnazjum „Liliana”. Jego kariera akademicka rozpoczęła się w Poznaniu, gdzie podjął studia matematyczne, które trwały przez cztery lata. Niestety, w wyniku wybuchu II wojny światowej musiał na czas przerwać naukę. Dodatkowo, z biegiem lat, postępująca utrata wzroku sprawiła, że nie było mu dane ukończyć studiów.

Na początku swojej kariery Stefan Chałubiński pracował jako nauczyciel, jednak jego prawdziwą pasją były piękne Tatry, Zakopane oraz botanika. Z upływem czasu ta miłość przerodziła się w zawodową aktywność. W dniu 9 października 1945 roku złożył przyrzeczenie toprowskie. W 1948 roku ukończył kurs przewodnicki, uzyskując uprawnienia przewodnika tatrzańskiego III stopnia. Już rok później zdobijajał umiejętności w taternictwie, a w 1961 roku został instruktorem narciarskim. Od 1969 roku pełnił już funkcję przewodnika tatrzańskiego I klasy.

W styczniu 1950 roku Chałubiński przystąpił do Klubu Wysokogórskiego. W latach 1948–1977 działał wśród czołowych tatrzańskich przewodników, a swoją przygodę z przewodnictwem zakończył w 1977 roku. W 1980 roku zasłużył na miano członka honorowego Koła Przewodników Tatrzańskich w Zakopanem. Należał również do klubu seniora TOPR. W 1983 roku był jednym z współzałożycieli Towarzystwa Ochrony Tatr, dla którego osobiście przygotował statut.

Stefan Chałubiński był osobą, która głęboko znała Tatry i ich bogactwo. Jego odkrycia to między innymi Jaskinia Wysoka – Za Siedmiu Progami. Jako autor wielu nowych tras taternickich, jego osiągnięcia są dokumentowane przez Witolda Paryskiego, który zapisał jego warianty z lat 1949–1950 na Młynarzu, Wierchu pod Fajki i Kozim Wierchu.

Stefan Chałubiński zmarł w Zakopanem 6 listopada 2001 roku. Po jego śmierci, 10 listopada 2001 roku, został pochowany na Nowym Cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w Zakopanem, w rodzinnym grobowcu, w którym spoczywają jego żona Maria oraz brat Tytus (kw. M-A-1). Maria Chałubińska (z domu Berger) zginęła tragicznie we wrześniu 1994 roku podczas samotnej wycieczki w Tatry, w okolicach Wrót Chałubińskiego.

Przyroda

Stefan Chałubiński był nie tylko znakomitym naukowcem, lecz także zagorzałym obrońcą przyrody tatrzańskiej. Kontynuował rodzinne tradycje, które zapoczątkował jego dziadek Tytus oraz ojciec Ludwik. Jego pasja do florystyki tatrzańskiej była tak głęboka, że był w stanie zaskoczyć profesjonalnych botaników odwiedzających Zakopane swoją rozległą wiedzą. W Instytucie Botaniki PAN w Krakowie trwają prace nad jego zielnikiem, który zawiera wiele cennych informacji o lokalnej florze.

W 1997 roku Stefan Chałubiński został uhonorowany tytułem Dobrodzieja Przyrody przez organizację „Pracownia na rzecz Wszystkich Istot”, co było wyrazem uznania za jego bezkompromisowe działania na rzecz ochrony przyrody Tatr. Jego wysiłki przyczyniły się do umocnienia postaw związanych z zachowaniem naturalnych bogactw regionu, a także stały się symbolem dążeń do ochrony środowiska w Zakopanem.

„Las Chałubińskich”

Centralnym punktem jego działalności stały się długotrwałe starania o ochronę rodzinnych terenów, które były zagrożone degradacją. Chałubiński nieustannie walczył o zachowanie pierwotnego charakteru odziedziczonej po dziadku Tytusie działki, która rozciągała się na 1,5 ha cennego zakopiańskiego starodrzewu. Był zdeterminowany, aby podjąć wszelkie możliwe kroki w celu zachowania unikalnej flory i fauny tego obszaru.

Inwentaryzacja przeprowadzona na działkach o łącznej powierzchni jedynie 14 060 m² ujawniła, że istnieje tam wiele cennych gatunków roślin. Ponadto, tereny te obejmują „Las Chałubińskich”, który w prawdopodobnie stanowi najstarszy i najlepiej zachowany fragment dolnoreglowego lasu mieszanych w tym rejonie. Ostatecznie, w 2000 roku, na rok przed śmiercią Stefana Chałubińskiego, zyskał on formalną ochronę jako pomnik przyrody „Las Chałubińskich”. To pierwszy w powojennej Polsce obszar leśny o charakterze rezerwatowym, który pozostaje prywatną własnością, a jego ochrona została prawnie zatwierdzona na wniosek właścicieli.

---

Oceń: Stefan Chałubiński

---