Zygmunt Terakowski

---

Życiorys

Po ukończeniu sześcioklasowej szkoły handlowej, Zygmunt Terakowski rozpoczął swoje pierwsze kroki zawodowe, odbywając praktykę w drukarniach zlokalizowanych zarówno w Krakowie, jak i Wiedniu. W 1896 roku osiedlił się w Łodzi, gdzie początkowo pracował w drukarni należącej do Leopolda Zonera. Od 1899 roku, lub według innych źródeł od 1905 roku, pełnił funkcję zarządzającego w firmie Roberta Resigera. Dwa lata później, w 1910 roku, objął kierownictwo nad spółką „Petersilge, Hessen i Manitius”.

W dniu 30 stycznia 1912 roku otrzymał koncesję na otwarcie własnej drukarni, tworząc spółkę z drukarzami Franciszkiem Witoldem Lasotą oraz Janem Jakubowskim. 18 maja tego samego roku zainaugurował działalność drukarni mieszczącej się przy Długiej 105, która obecnie znana jest jako ul. Gdańska. W okresie 1912-1913 oraz 1913 roku w jego zakładzie zatrudnienie osiągnęło 34 pracowników, z czego dziesięcioro stanowili nieletni. Łącznie w tych dwóch latach wypłacono wynagrodzenia na poziomie 4 650 oraz 12 450 rubli, natomiast administracja oraz zarządzający otrzymali 2 685 i 5 100 rubli. Pracownicy wykonujący różne funkcje, tacy jak zecerzy, maszynistów, pomocników czy młodociani, byli wynagradzani w sposób zróżnicowany, co dobitnie ukazuje dysproporcje w zarobkach.

Analizując kwestie finansowe, można zauważyć, że przeciętny drukarz zarabiał w 1912 roku 6 rubli tygodniowo, podczas gdy w 1913 roku wynagrodzenie wzrosło do 6,7 rubli. Natomiast pracownicy administracji otrzymywali 33 i 40 rubli tygodniowo. Zatrudnienie Józefa Gruszczyńskiego jako zarządzającego, które miało miejsce 19 grudnia 1912 roku, przyczyniło się prawdopodobnie do dalszego wzrostu wynagrodzeń w 1913 roku.

Prace realizowane w drukarni wykonano na wyłącznie własnych materiałach, których wartość na półrocze usług wyniosła 6 700 rubli w 1912 roku i wzrosła do 9 800 rubli w roku 1913. Powodzeniem akcji z rzędu znaczących zamówień Zygmunt Terakowski musiał wystąpić 22 października 1912 roku o pozwolenie na nocną pracę, które uzyskał do 22 listopada 1912 roku. Tego rodzaju zgody przyznawane były jedynie wyjątkowo, wobec surowego przestrzegania przepisów dotyczących czasu pracy.

W skład parku sprzętowego jego drukarni wchodziło 12 maszyn, z których połowa była napędzana silnikami o łącznej mocy 12 KM. Posiadał trzy prasy oraz jedną maszynę litograficzną, a także dużą i dwie małe maszyny typograficzne, pedałówkę, gilotynę oraz urządzenia do tonowania i perforowania.

W 1912 roku Zygmunt Terakowski, dyrektor firmy Resiger, zdecydował się na założenie własnego zakładu graficznego przy ul. Długiej 105 (Gdańskiej), a w 1916 roku przeniósł go do większego lokalu przy ul. Piotrkowskiej 91. Mimo trudnych warunków wojennych jego zakład rozkwitał, produkując milionowe nakłady numerowanych biletów tramwajowych dla Warszawy.

W 1916 roku, przeniesiony na ul. Piotrkowską 91, zakład znacznie się rozwinął. Jednak w trakcie I wojny światowej, w 1917 roku, niemieccy okupanci zarekwirowali część jego maszyn. „Władze niemieckie z używanego sprzętu stworzyły drukarnię pn. 'Staatsdruckerei’, dostosowaną do potrzeb administracji niemieckiej. Po zakończeniu wojny, drukarnię przejęło Ministerstwo Skarbu”.

Oferując szeroki asortyment akcydensów, przed 1918 rokiem wykonał 23 druki zwarte, zaś w latach 1918-1919 zrealizował aż 16 druków zwartych. 28 kwietnia 1919 roku, Zygmunt Terakowski sprzedał 75% swoich udziałów w przedsiębiorstwie spółce założonej przez swojego buchaltera Bolesława Kotkowskiego oraz Bolesława Fröhlicha, swojego pasierba. Wkrótce, bo 26 lutego 1920 roku, przekazał pozostałe 25% udziałów tym samym wspólnikom. W ten sposób narodziły się jedne z największych zakładów graficznych w Łodzi, znane jako „B. Kotkowski i s-ka”, zatrudniające ponad 200 pracowników.

W 1919 roku na bazie dawnej firmy drukarsko-litograficznej Terakowskiego założono spółkę „Z. Terakowski i S-ka”, w której akcjonariuszami byli: Zygmunt Terakowski jako dotychczasowy właściciel, jego pasierb Bolesław Freilich oraz Bolesław Kotkowski, który nabył udział w spółce.

W tym czasie Zygmunt Terakowski pełnił również funkcję wiceprezesa Stowarzyszenia Właścicieli Drukarni i Litografii w Łodzi, które powstało w 1907 roku. W kolejnych latach opuścił Łódź, przenosząc się najpierw do Zgierza, a po dwóch latach do własnego majątku w powiecie łaskim. W 1921 roku osiedlił się w Gnieźnie, gdzie nabył willę z ogrodem i został współwłaścicielem drukarni Lech. Po wybuchu II wojny światowej, razem z małżonką Bronisławą, wrócił do rodzinnego Krakowa. Zygmunt Terakowski spoczywa w rodzinnym grobowcu na cmentarzu Rakowickim.

---

Oceń: Zygmunt Terakowski

---