Galeria Zderzak

Ta niezwykła instytucja powstała w 1985 roku jako niezależna galeria, działająca całkowicie poza cenzurą oraz w opozycji do ówczesnych instytucji sztuki państwowej i kościelnej. Dziś Galeria Zderzak pozostaje jedyną prywatną galerią w Polsce, która rozpoczęła swoją działalność w erze komunizmu i z sukcesem przetrwała transformację ustrojową. Jej celem było ukazywanie najciekawszych zjawisk młodej polskiej sztuki, która w latach osiemdziesiątych przeżywała renesans malarstwa oraz pojawienie się sztuki Neue Wilde. Metoda działania galerii polegała na zderzaniu żywej i aktualnej sztuki z tradycyjnym środowiskiem artystycznym Krakowa.

Galeria Zderzak znacząco wpisała się w międzynarodowe rynki sztuki, bierze udział w zagranicznych targach od 1993 roku oraz krajowych od 1989 roku. Jako pionier polskich galerii prywatnych, otwierała stoiska w wielu miastach, takich jak: Hamburg, Frankfurt nad Menem, Berlin, Paryż, Madryt, Sztokholm, Chicago, Kraków, Poznań czy Katowice.

W ciągu swojej działalności organizowała wiele wystaw w takich miejscowościach jak: Erfurt, Frankfurt nad Odrą, Wiedeń, Budapeszt, Kolonia, Rzym czy Świecie, choć nigdy nie była galerią objazdową. W uznaniu swoich osiągnięć, dwa razy tygodnik „Polityka” ogłosił ją najlepszą galerią w kraju w latach 1997 i 2005. Ponadto Prezydent Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa uhonorował Galerię medalem zasługi w 2005 roku. Publikacje wydawane przez Galerię często zdobywały nagrody, w tym wyróżnienie za „Brudnopisy” Tomasza Ciecierskiego w 2003 roku oraz nagrodę dla najpiękniejszej książki dla „Ubu Król” Jana Młodożeńca w 2004 roku. Ostatnie wyróżnienie przyznano książce „Skromne czuwanie” w 2010 roku przez Polskie Towarzystwo Wydawców Książek.

Jednym z kluczowych aspektów działalności Galerii Zderzak jest wsparcie młodych artystów. Galeria stawia na odkrycia artystyczne, co umożliwia debiut artystów, w tym takich jak Wilhelm Sasnal, Joanna Rajkowska, Ryszard Grzyb, Grzegorz Sztwiertnia, Basia Bańda, Rafał Bujnowski, a także wielu innych twórców. To właśnie tutaj zadebiutowali nieznani wcześniej polskiej widowni artyści, m. in. Marta Deskur i Cezary Bodzianowski, zaraz po powrocie z zagranicy.

W zbiorach Galerii znajdują się prace o zróżnicowanej tematyce, w tym dzieła z nowej ekspresji lat 80., obrazy i gwasze Andrzeja Wróblewskiego, prace Jarosława Modzelewskiego oraz Grzegorza Sztwiertni, a także wiele innych dzieł uznanych artystów. Galeria dba o różnorodność, posiadając zarówno prace znanych artystów, jak i mniej znane dzieła znakomicie wpisujące się w współczesne trendy artystyczne. W sumie, Galeria Zderzak wydała ponad 100 publikacji związanych ze sztuką i wystawami, co czyni ją ważnym punktem w polskim krajobrazie artystycznym.