Adam Nawałka, urodzony 23 października 1957 w Krakowie, to postać niezwykle ważna w polskim świecie piłki nożnej, zarówno jako piłkarz, jak i trener. Do jego osiągnięć należy uczestnictwo w mundialach i zdobycie tytułu mistrza Polski zarówno w roli zawodnika, jak i szkoleniowca.
W latach 1977–1980 reprezentował Polskę, biorąc udział w Mistrzostwach Świata w 1978 roku. Jako gracz, zdobył mistrzostwo Polski z Wisłą Kraków w sezonie 1977/1978, a po zakończeniu kariery piłkarskiej, jako trener, również zdobył ten tytuł z tą samą drużyną w sezonie 2000/2001. Dodatkowo, Nawałka jako trener Wisły Kraków zdobył Puchar Ligi Polskiej w tym samym sezonie.
W latach 2013–2018 pełnił rolę selekcjonera reprezentacji Polski, prowadząc ją w Mistrzostwach Europy 2016, gdzie osiągnęli ćwierćfinał, co stanowi najwyższy wynik w historii polskich występów na Euro. Ponadto, zespół, którym kierował, wziął udział w Mistrzostwach Świata 2018.
Nawałka jest również wielokrotnym laureatem plebiscytu Piłki Nożnej na trenera roku w Polsce, gdzie w latach 2015–2017 trzykrotnie zdobywał tę nagrodę, a w 2015 roku został uhonorowany tytułem trenera roku w plebiscycie Przeglądu Sportowego.
Kariera klubowa
Adam Nawałka zaczął swoją przygodę z piłką nożną w 1969 roku, jako wychowanek Wiśle Kraków. Choć w wielu wywiadach wspominał tę datę, pierwsze kroki stawiał w klubie LKS Orlęta Rudawa, gdzie trenował go jego ojciec. Informacje na temat startów Nawałki w Orlętach potwierdza wiele osób, a także reportaż w magazynie Piłka Nożna z 1982 roku.
W dniu 21 maja 1975 roku Nawałka zadebiutował w ekstraklasie, co było przełomowym momentem w jego karierze. W latach 1975 i 1976 zdobył z Wisłą mistrzostwo Polski juniorów, a w 1978 roku zyskał status kluczowego zawodnika w pierwszym zespole, który również triumfował w mistrzostwach kraju. Ciekawostką jest to, że jako gracz Białej Gwiazdy nosił boiskowy pseudonim Ciepły.
W swojej karierze w najwyższej klasie rozgrywkowej Nawałka rozegrał łącznie 190 oficjalnych meczów, w których zdobył 9 bramek. Po opuszczeniu Wisły w 1985 roku, udał się do Stanów Zjednoczonych, gdzie występował w polonijnym zespole Polish-American Eagles SC.
Kariera reprezentacyjna
W 1978 roku Adam Nawałka został powołany przez Jacka Gmocha do reprezentacji Polski na Mistrzostwa Świata. W trakcie tego prestiżowego turnieju zagrał w pięciu spotkaniach, wszystkie w pełnym wymiarze czasowym. Łącznie wystąpił 34 razy w drużynie narodowej, co podkreśla jego ważną rolę w zespole. Swojego jedynego gola w kadrze Nawałka zdobył w meczu przeciwko Węgrom, który zakończył się przegraną Polaków 1:2, a jednocześnie był jego debiutem w reprezentacji.
Statystyki kariery reprezentacyjnej
W rozwoju kariery seniorskiej Adama Nawałki, ciekawe są jego występy w reprezentacji Polski, które zostały odnotowane w formalnych statystykach meczowych. Poniżej przedstawiamy zestawienie jego meczów reprezentacyjnych. Zachęcamy do zapoznania się z danymi, które obrają nie tylko daty i wyniki spotkań, ale także przeciwników oraz szczegóły dotyczące rozgrywek.
Mecze reprezentacyjne | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Lp. | Data | Miejsce | Rywal | Wynik | Typ rozgrywek | Minuty | Notatki | |
1. | 13 kwietnia 1977 | Budapeszt | Węgry | 1-2 | towarzyski | od 46′ | – | |
2. | 15 maja 1977 | Limassol | Cypr | 3-1 | el. MŚ 1978 | od 85′ | – | |
3. | 29 maja 1977 | Buenos Aires | Argentyna | 1-3 | towarzyski | od 44′ | – | |
4. | 10 czerwca 1977 | Lima | Peru | 3-1 | 90′ | – | ||
5. | 19 czerwca 1977 | São Paulo | Brazylia | 1-3 | 90′ | – | ||
6. | 7 września 1977 | Wołgograd | ZSRR | 1-4 | 90′ | – | ||
7. | 21 września 1977 | Chorzów | Dania | 4-1 | el. MŚ 1978 | od 87′ | – | |
8. | 29 października 1977 | Chorzów | Portugalia | 1-1 | 90′ | – | ||
9. | 5 kwietnia 1978 | Poznań | Grecja | 5-2 | towarzyski | 90′ | – | |
10. | 12 kwietnia 1978 | Łódź | Irlandia | 3-0 | do 71′ | – | ||
11. | 26 kwietnia 1978 | Warszawa | Bułgaria | 1-0 | 90′ | – | ||
12. | 1 czerwca 1978 | Buenos Aires | Niemcy | 0-0 | MŚ 1978 | 90′ | – | |
13. | 6 czerwca 1978 | Rosario | Tunezja | 1-0 | 90′ | – | ||
14. | 14 czerwca 1978 | Rosario | Argentyna | 0-2 | 90′ | – | ||
15. | 18 czerwca 1978 | Mendoza | Peru | 1-0 | 90′ | – | ||
16. | 21 czerwca 1978 | Mendoza | Brazylia | 1-3 | 90′ | – | ||
17. | 15 listopada 1978 | Wrocław | Szwajcaria | 2-0 | el. ME 1980 | 90′ | – | |
18. | 4 kwietnia 1979 | Chorzów | Węgry | 1-1 | towarzyski | 90′ | – | |
19. | 18 kwietnia 1979 | Lipsk | NRD | 1-2 | el. ME 1980 | 90′ | – | |
20. | 2 maja 1979 | Chorzów | Holandia | 2-0 | 90′ | – | ||
21. | 19 sierpnia 1979 | Słupsk | Libia | 5-0 | towarzyski | do 45′ | – | |
22. | 12 września 1979 | Lozanna | Szwajcaria | 2-0 | el. ME 1980 | 90′ | – | |
23. | 26 września 1979 | Chorzów | NRD | 1-1 | do 73′ | – | ||
24. | 10 października 1979 | Kraków | Islandia | 2-0 | 90′ | – | ||
25. | 17 października 1979 | Amsterdam | Holandia | 1-1 | 90′ | – | ||
26. | 17 lutego 1980 | Marrakesz | Maroko | 0-1 | towarzyski | do 55′ | – | |
27. | 27 lutego 1980 | Bagdad | Irak | 1-1 | 90′ | – | ||
28. | 29 lutego 1980 | Bagdad | Irak | 0-1 | od 46′ | – | ||
29. | 19 kwietnia 1980 | Turyn | Włochy | 2-2 | od 89′ | – | ||
30. | 26 kwietnia 1980 | Borovo | Jugosławia | 1-2 | 90′ | – | ||
31. | 13 maja 1980 | Frankfurt nad Menem | Niemcy | 1-3 | od 68′ | – | ||
32. | 28 maja 1980 | Poznań | Szkocja | 1-0 | 90′ | – | ||
33. | 29 czerwca 1980 | São Paulo | Brazylia | 1-1 | do 77′ | – | ||
34. | 9 lipca 1980 | Bogota | Kolumbia | 4-1 | 90′ | – |
Kariera trenerska
Adam Nawałka to postać, która wywarła duży wpływ na polski futbol. Ukończył Akademię Trenerską Polskiego Związku Piłki Nożnej, zdobywając tytuł trenera I klasy. Po powrocie do kraju rozpoczął pracę w 1996 roku jako trener seniorski zespołu Świtu Krzeszowice. W 1998 roku trafił do Wisły Kraków, gdzie pełnił funkcję koordynatora do spraw szkolenia młodzieży. Z czasem zyskał również rolę trenera pierwszej drużyny, z którą osiągnął znaczące sukcesy, takie jak wicemistrzostwo oraz mistrzostwo kraju, a także zdobycie Pucharu Ligi.
W sezonie 2002/03 prowadził Zagłębie Lubin przez pierwsze 10 kolejek, a następnie, przed kolejnym sezonem, nawiązał współpracę z trzecioligową Sandecją Nowy Sącz. 1 września 2004 roku został szkoleniowcem Jagiellonii Białystok, jednak jego kadencja dobiegła końca 20 kwietnia 2006 przez niezadowalające wyniki. Po krótkim czasie, 19 grudnia 2006 roku, wrócił do Wisły, ale 16 kwietnia 2007 został odsunięty od prowadzenia drużyny.
28 maja 2007 roku Nawałka dołączył do sztabu reprezentacji Polski jako trener, zastępując nieobecnego Dariusza Dziekanowskiego. Wspierał Leo Beenhakker w przygotowaniach do spotkań eliminacyjnych Mistrzostw Europy. W sierpniu 2007 roku podjęto decyzję o jego pozostaniu w sztabie kadry do końca eliminacji. 21 września 2008 roku objął stanowisko trenera GKS-u Katowice, które zajmował do 31 grudnia 2009 roku. 23 grudnia podpisał umowę z Górnikiem Zabrze, a swoją misję w tym klubie rozpoczął 1 stycznia 2010 roku, wprowadzając zespół do Ekstraklasy 1 czerwca 2010.
Jako selekcjoner reprezentacji Polski Nawałka został oficjalnie zaprezentowany 26 października 2013 roku, a funkcję objął 1 listopada 2013. Po przejęciu kadry opuścił Górnika Zabrze, mimo wcześniejszych zapowiedzi o dłuższym pozostaniu. Ostatni mecz w roli trenera Górnika zagrał 28 października przeciwko Cracovii.
11 października 2015 roku, po zwycięstwie 2:1 nad Irlandią, Nawałka zapewnił reprezentacji Polski awans do Euro 2016. Jako pierwszy polski trener w historii pokonał seniorska reprezentację Niemiec, uzyskując wynik 2:0 w Warszawie. Poza tym, jest pierwszym selekcjonerem, który doprowadził Polskę do ćwierćfinału Mistrzostw Europy. 6 lipca 2016 roku, PZPN ogłosił przedłużenie kontraktu z Nawałką do końca eliminacji Mistrzostw Świata 2018, co stało się faktem po awansie uzyskanym 8 października 2017.
Po mundialu w Rosji, podczas konferencji prasowej 3 lipca 2018 roku, prezes PZPN Zbigniew Boniek ogłosił zakończenie współpracy z Nawałką, co miało miejsce 30 lipca 2018. W lipcu tego samego roku spekulowano na temat jego zatrudnienia przez Legię Warszawa. Ostatecznie, 25 listopada 2018 roku, Nawałka podpisał kontrakt z Lechem Poznań, który miał obowiązywać do 30 czerwca 2021, jednak już 31 marca 2019 roku został zwolniony z tej funkcji w Lechu Poznań.
Na przełomie grudnia 2021 i stycznia 2022 roku brał udział w rozmowach na temat objęcia selekcji reprezentacji Polski, po rezygnacji Paulo Sousy. Wybór ostatecznie padł na Czesława Michniewicza, co zakończyło spekulacje o powrocie Nawałki na ten stanowisko.
Sukcesy
Zawodnicze
Wisła Kraków
Adam Nawałka ma na swoim koncie wielkie osiągnięcia w piłce nożnej, które rozpoczęły się od zdobycia Mistrzostwa Polski w sezonie 1977/78. To był kluczowy moment w jego karierze, który ugruntował jego pozycję w polskim futbolu.
Trenerskie
Jako trener, Nawałka również odnosił sukcesy. Wisła Kraków w sezonie 2000/01 zdobyła mistrzostwo Polski, a także Puchar Ligi w tym samym roku, co stanowiły znaczące osiągnięcia w jego karierze szkoleniowej. W późniejszym czasie, prowadząc Górnika Zabrze, Nawałka doprowadził drużynę do awansu do Ekstraklasy w sezonie 2009/10, co było dowodem jego umiejętności trenerskich.
Na poziomie reprezentacyjnym, Nawałka zdobył awans do turnieju finałowego oraz ćwierćfinału Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2016, a także awansował do Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w 2018 roku, co stanowiło duży sukces dla polskiej drużyny narodowej.
Indywidualne
W uznaniu swoich osiągnięć, został nagrodzony tytułem Człowieka Roku w Plebiscycie Piłki Nożnej w 2014 roku. Dodatkowo, tytuł Trenera Roku w Plebiscycie „Przeglądu Sportowego” przyznano mu w 2015 roku, a w kolejnych latach (2015, 2016, 2017) zdobywał tytuł Trenera Roku w Plebiscycie Piłki Nożnej, co potwierdza jego znaczenie na polskiej scenie sportowej.
Statystyki kariery
Analiza statystyk kariery Adama Nawałki dostarcza cennych informacji o jego występach na arenie międzynarodowej. To były nie tylko momenty emocji, ale także wyzwania, którym musiał stawić czoła.
Mecze reprezentacji | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Lp. | Data | Miejsce | Przeciwnik | Rezultat | Rozgrywki | Grał | Uwagi | |
1 | 13 kwietnia 1977 | Budapeszt | Węgry | 1-2 | towarzyski | od 46′ | _ | |
2 | 15 maja 1977 | Limassol | Cypr | 3-1 | el. MŚ 1978 | od 85′ | _ | |
3 | 29 maja 1977 | Buenos Aires | Argentyna | 1-3 | towarzyski | od 44′ | _ | |
4 | 10 czerwca 1977 | Lima | Peru | 3-1 | 90′ | _ | ||
5 | 19 czerwca 1977 | São Paulo | Brazylia | 1-3 | 90′ | _ | ||
6 | 7 września 1977 | Wołgograd | ZSRR | 1-4 | 90′ | _ | ||
7 | 21 września 1977 | Chorzów | Dania | 4-1 | el. MŚ 1978 | od 87′ | _ | |
8 | 29 października 1977 | Chorzów | Portugalia | 1-1 | 90′ | _ | ||
9 | 5 kwietnia 1978 | Poznań | Grecja | 5-2 | towarzyski | 90′ | _ | |
10 | 12 kwietnia 1978 | Łódź | Irlandia | 3-0 | do 71′ | _ | ||
11 | 26 kwietnia 1978 | Warszawa | Bułgaria | 1-0 | 90′ | _ | ||
12 | 1 czerwca 1978 | Buenos Aires | Niemcy | 0-0 | MŚ 1978 | 90′ | _ | |
13 | 6 czerwca 1978 | Rosario | Tunezja | 1-0 | 90′ | _ | ||
14 | 14 czerwca 1978 | Rosario | Argentyna | 0-2 | 90′ | _ | ||
15 | 18 czerwca 1978 | Mendoza | Peru | 1-0 | 90′ | _ | ||
16 | 21 czerwca 1978 | Mendoza | Brazylia | 1-3 | 90′ | _ | ||
17 | 15 listopada 1978 | Wrocław | Szwajcaria | 2-0 | el. ME 1980 | 90′ | _ | |
18 | 4 kwietnia 1979 | Chorzów | Węgry | 1-1 | towarzyski | 90′ | _ | |
19 | 18 kwietnia 1979 | Lipsk | NRD | 1-2 | el. ME 1980 | 90′ | _ | |
20 | 2 maja 1979 | Chorzów | Holandia | 2-0 | 90′ | _ | ||
21 | 19 sierpnia 1979 | Słupsk | Libia | 5-0 | towarzyski | do 45′ | _ | |
22 | 12 września 1979 | Lozanna | Szwajcaria | 2-0 | el. ME 1980 | 90′ | _ | |
23 | 26 września 1979 | Chorzów | NRD | 1-1 | do 73′ | _ | ||
24 | 10 października 1979 | Kraków | Islandia | 2-0 | 90′ | _ | ||
25 | 17 października 1979 | Amsterdam | Holandia | 1-1 | 90′ | _ | ||
26 | 17 lutego 1980 | Marrakesz | Maroko | 0-1 | towarzyski | do 55′ | _ | |
27 | 27 lutego 1980 | Bagdad | Irak | 1-1 | 90′ | _ | ||
28 | 29 lutego 1980 | Bagdad | Irak | 0-1 | od 46′ | _ | ||
29 | 19 kwietnia 1980 | Turyn | Włochy | 2-2 | od 89′ | _ | ||
30 | 26 kwietnia 1980 | Borovo | Jugosławia | 1-2 | 90′ | _ | ||
31 | 13 maja 1980 | Frankfurt nad Menem | Niemcy | 1-3 | od 68′ | _ | ||
32 | 28 maja 1980 | Poznań | Szkocja | 1-0 | 90′ | _ | ||
33 | 29 czerwca 1980 | São Paulo | Brazylia | 1-1 | do 77′ | _ | ||
34 | 9 lipca 1980 | Bogota | Kolumbia | 4-1 | 90′ | _ |
Życie prywatne
Adam Nawałka, jako osoba publiczna, ma także swoje życie prywatne, które warto bliżej poznać. Jego ojciec, który również miał to imię, był piłkarzem i reprezentował barwy klubu Orlęta Rudawa.
Interesującym aspektem rodzinnym jest to, że brat jego matki, Jan, postanowił poświęcić swoje życie religii i został dominikaninem.
W 1983 roku Adam połączył swoje życie z Katarzyną Nawałką, z domu Kotulińska, co stanowi ważny element jego osobistej historii.
Przypisy
- Adam Nawałka wśród kandydatów na trenera reprezentacji. Wymowne słowa byłego selekcjonera. sport.wprost.pl, 28.12.2021 r. [dostęp 29.12.2021 r.]
- Michniewicz nowym selekcjonerem reprezentacji Polski! [online], sport.tvp.pl, 31.01.2022 r. [dostęp 31.01.2022 r.]
- Adam Nawałka trenerem Lecha Poznań. lechpoznan.pl, 25.11.2018 r. [dostęp 25.11.2018 r.]
- Mundial 2018. Oficjalnie: Adam Nawałka nie jest już selekcjonerem!. wp.pl, 03.07.2018 r. [dostęp 03.07.2018 r.]
- Piotr Bobakowski: Na Legii dyskutuje się o przyjściu Nawałki. Ciekawy wpis Łukasza Wiśniowskiego na TT. WP Sportowe Fakty, 22.07.2018 r. [dostęp 26.07.2018 r.]
- Adam Nawałka blisko Legii?. Onet Sport, 22.07.2018 r. [dostęp 26.07.2018 r.]
- Bartłomiej Kubiak: Adam Nawałka i Legia Warszawa. Czyli związek bardzo realny. sport.pl, 13.07.2018 r. [dostęp 26.07.2018 r.]
- PZPN przedłużył kontrakt z Adamem Nawałką. pzpn.pl, 06.07.2016 r. [dostęp 06.07.2016 r.]
- Jak na Adama Nawałkę w starej Wiśle „Ciepły” wołali. krakow.sport.pl. [dostęp 02.09.2017 r.]
- Zarząd Górnika podziękował Adamowi Nawałce za współpracę. onet.pl, 01.11.2013 r.
- Nawałka selekcjonerem reprezentacji Polski!. pzpn.pl, 26.10.2013 r. [dostęp 26.10.2013 r.]
- Wywiad z trenerem Wisły Adamem Nawałką. wislaportal.pl. [dostęp 05.11.2013 r.]
- Andrzej Gowarzewski: MISTRZOSTWA POLSKI. LUDZIE (1918-1939). 100 lat prawdziwej historii (1), Wydawnictwo GiA, Katowice 2017 r. str. 247
- Andrzej Gowarzewski, Jerzy Cierpiatka, Bożena Lidia Szmel: Biało-Czerwoni. Dzieje reprezentacji Polski (6) 2008-2015, Wydawnictwo GiA, Katowice 2016 r. str. 165
- Sukces i porażka idą w parze. gornikzabrze.com. [dostęp 05.04.2010 r.]
- Piłkarskie sławy Wisły. wisla.krakow.pl. [dostęp 05.04.2010 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Sport i rekreacja":
Tomasz Mieszkowski | Henryk Czarnik | Grzegorz Prącik | Józef Adamek (piłkarz) | Tadeusz Rutkowski (sztangista) | Henryk Rybicki | Marcin Kania | Piotr Korczak | Genowefa Migas | Tomasz Księżyc | Mateusz Kowalski | Robert Radwański | Jan Gmyrek | Dariusz Marzec (piłkarz) | Andrzej Seweryn (koszykarz) | Marek Baster | Michał Róg (sportowiec) | Agnieszka Radwańska | Józef Lustgarten | Jakub MajerskiOceń: Adam Nawałka