Jan-Krzysztof Duda, urodzony 26 kwietnia 1998 roku w Krakowie, to jeden z najbardziej uznawanych polskich szachistów współczesnych czasów. Od 2013 roku posiada tytuł arcymistrza, który jest najwyższym osiągnięciem w dziedzinie szachów.
Jego kariera nabrała znaczenia, gdy w 2021 roku odniósł wyjątkowy sukces, zostając zwycięzcą Pucharu Świata FIDE. To osiągnięcie podkreśla nie tylko jego umiejętności, ale także pozycję Polski na szachowej mapie świata.
Kariera szachowa
Jan-Krzysztof Duda swoją przygodę z szachami rozpoczął w wieku pięciu lat. Już w krótkim czasie zyskał uznanie, zdobywając sukcesy zarówno na w naszej kraju, jak i na międzynarodowej scenie szachowej. W 2005 roku, uczestnicząc w zawodach w Kołobrzegu, sięgnął po Puchar Polski juniorów w kategorii do 8 lat. Debiut na liście rankingowej FIDE miał miejsce 1 października 2006 roku. W tym samym roku uplasował się na trzecim miejscu podczas mistrzostw Polski juniorów (do 10 lat) w Kołobrzegu, a następnie w latach 2007 i 2008 zdobył tytuły mistrzowskie w Ustroniu.
W 2009 roku, odnosząc kolejny sukces, Jan-Krzysztof zdobył tytuł mistrza Polski w kategorii do 12 lat w Łebie, a w 2012 roku w Solinie triumfował w kategorii do 18 lat. Jego kariera wzbogaciła się o dziesiątki medali z rozgrywek mistrzostw Polski, obejmujących szachy klasyczne, szybkie oraz błyskawiczne, a jednocześnie różne grupy wiekowe. W 2005 roku, zdobywając tytuł międzynarodowego mistrza Niemiec do lat 8 w Sebnitz, Duda rozpoczął swoje międzynarodowe triumfy.
W 2008 roku sięgnął po mistrzostwo świata w kategorii do 10 lat w Vung Tau, a następnie w 2009 roku wywalczył tytuł wicemistrza świata do lat 12 w Antalyi. W tym samym roku zajął drugie miejsce w memoriale Józefa Dominika w Dobczycach, gdzie rywalizował z Mateuszem Kuziołą. Przyszły rok okazał się przełomowy; w Chotowej, podczas mistrzostw świata juniorów do 20 lat, pokonał swojego pierwszego arcymistrza, Woutera Spoelmana oraz zdobył brązowy medal w Porto Carras w kategorii juniorów do 12 lat.
W 2011 roku zdobył drugie miejsce w międzynarodowym turnieju w Ostródzie, współdzieląc je z Aleksandrem Miśtą i Arkadiuszem Leniartem, a także tytuł wicemistrza Europy do lat 14 w Albenie. Rok później Duda podzielił pierwsze miejsce w Ołomuńcu, gdzie zrobił pierwszy krok ku arcymistrzowskiej karierze, a w Pradze wygrał złoty medal mistrzostw Europy juniorów w kategorii do 14 lat. W marcu 2013 roku zajął pierwsze miejsce w cyklicznym turnieju First Saturday w Budapeszcie, zdobywając drugą normę arcymistrzowską, oraz wystartował w finale indywidualnych mistrzostw Polski, gdzie uplasował się na dziesiątej pozycji. W tym samym roku w Legnicy osiągnął trzecią normę arcymistrzowską oraz zdobył złoty medal drużynowych mistrzostw Europy juniorów do 18 lat w Mariborze.
Duda reprezentował Polskę w wielu znaczących turniejach, w tym czterokrotnie na olimpiadach szachowych (2014, 2016, 2018, 2022) oraz na drużynowych mistrzostwach Europy i mistrzostwach Europy juniorów do lat 18, zdobywając wspólnie z drużyną złoty medal. Jego szkoleniowcami byli m.in. Andrzej Irlik oraz Leszek Ostrowski, a także Kamil Miton i Jerzy Kostro.
W dniu 1 lipca 2017 roku Jan-Krzysztof Duda przeszedł do historii, stając się pierwszym polskim juniorem, który zdobył ponad 2700 punktów rankingowych. Jego najwyższy ranking osiągnął w grudniu 2021 roku, kiedy to z wynikiem 2760 punktów zajmował pierwszą lokatę wśród polskich szachistów oraz 13. w światowym rankingu FIDE. 30 grudnia 2018 roku, zdobywając tytuł wicemistrza świata w szachach błyskawicznych w Sankt Petersburgu, przegrał o pół punktu z Magnusem Carlsenem, co podkreśla jego niezwykły talent na światowej scenie.
Jan-Krzysztof jest najwyżej sklasyfikowanym Polakiem w historii FIDE, jako jedyny przekroczył barierę 2800 punktów ELO. W styczniu 2019 roku osiągnął 2818 ELO w kategorii blitz, a w lipcu 2022 roku uzyskał 2808 ELO w kategorii rapid. W znanym międzynarodowym turnieju internetowym – Speed Chess Championship – dotarł do półfinału w 2018 roku, gdzie przegrał z arcymistrzem Wesleyem So. W kolejnych latach kontynuował swoje sukcesy, docierając do ćwierćfinałów i pokonując wiele znakomitych graczy, w tym Magnusa Carlsena.
W rozgrywkach online Jan-Krzysztof Duda występuje pod pseudonimem „Polish_fighter3000”. Prezydent Polski, Andrzej Duda, uhonorował go Srebrnym Krzyżem Zasługi w 2016 roku za wszechstronne osiągnięcia sportowe oraz popularyzację dyscypliny. W 2021 roku został wyróżniony Złotym Krzyżem Zasługi. W 2021 roku odniósł kolejne sukcesy, wygrywając turnieje w Chinach oraz Puchar Świata FIDE jako pierwszy Polak w historii, pokonując niezwykle wymagającego Siergieja Karjakina.
W ostatnich latach Jan-Krzysztof Duda potwierdzał swoją dominację w środowisku szachowym, a jego osiągnięcia obejmują mistrzostwo Europy w szachach błyskawicznych oraz sukcesy w mistrzostwach świata czy turniejach szybkich, co czyni go jedną z czołowych postaci w tej dyscyplinie w Polsce i na świecie. 17 grudnia 2021 roku zdobył tytuł mistrza Europy w szachach błyskawicznych, a rok później brał udział w kilku prestiżowych zawodach, takich jak Oslo Esports Cup czy Superbet Rapid & Blitz Poland 2022, potwierdzając, że jest zawodnikiem na miarę przyszłych sukcesów.
Na koniec, 13 sierpnia 2023 roku, po emocjonującej partii, przegrał z Amerykaninem Fabiano Caruaną, co zakończyło jego zmagania w 1/8 finału Pucharu Świata w Baku, ale jego dotychczasowa kariera z pewnością jeszcze nie powiedziała ostatniego słowa.
Pozostali ludzie w kategorii "Sport i rekreacja":
Kazimierz Fiałka | Michał Wróbel (ur. 1957) | Andrzej Iwan | Radosław Zawrotniak | Piotr Giza | Wiktoria Zasada | Irena Rospondek | Tadeusz Pacuła | Marek Podsiadło | Rudolf Lowas | Tadeusz Foryś | Jerzy Dobrzański (pilot rajdowy) | Marek Koźmiński | Andrzej Rewilak | Marcin Czech (futsalista) | Tadeusz Tokar | Mieczysław Chrostek | Zbigniew Jaskowski | Andrzej Sykta | Kazimierz SeichterOceń: Jan-Krzysztof Duda