Dwór Ziobrowskich


Dwór Ziobrowskich to niezwykle interesujący obiekt zabytkowy, który znajduje się w malowniczej Dzielnicy X Swoszowice, w południowo-zachodniej części Krakowa, przy ulicy Zawiłej 2/4.

Ten wyjątkowy budynek, w połączeniu z otaczającym go ogrodem, został uhonorowany wpisaniem do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego, co podkreśla jego znaczenie i wartość historyczną.

Historia

W średniowieczu, majątek wBorku Fałęckim był postrzegany jako własność pomiędzy szlachetnością a duchowieństwem. Potem, od 1382 roku, stał się częścią własności kościelnej aż do czasów pierwszego rozbioru Polski. W pierwszej połowie XIX stulecia, majątek przeszedł w ręce Ignacego Mierzejewskiego. Około 1890 roku, opiekę nad nim objęła Nepomucena Hornowa. Kluczowym momentem była dekada lat 20. XX wieku, kiedy to Stefan Ziobrowski stał się nowym właścicielem majątku, który wtedy zajmował imponującą powierzchnię 147 hektarów.

Warto dodać, że istnieje także inna perspektywa na historię rodziny Ziobrowskich. Niektórzy znawcy sugerują, że rodzina weszła w posiadanie tych ziem jeszcze przed 1890 rokiem. Wspomniany prof. Stanisław Ziobrowski nie tylko wybudował dwór, ale również zmodernizował folwark oraz założył park, który do dziś zachwyca swoim pięknem. Najdokładniejszy opis zakupu majątku przez Stanisława Ziobrowskiego znaleźć można w Skorowidzu dóbr tabularnych w Galicyi, który wskazuje, że miało to miejsce pomiędzy 1 stycznia 1904 a 31 grudnia 1908.

Po zakończeniu drugiej wojny światowej, władze odebrały dwór, folwark oraz park jego właścicielom. Od 1957 roku, w pomieszczeniach dworu zainstalował się krakowski oddział Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. Dopiero w 2013 roku, zespół dworsko-parkowy powrócił w ręce rodziny Ziobrowskich. Obecnie, właściciele z pasją przywracają budynek do jego pierwotnej świetności i mają w planach dalsze inwestycje na terenie tego wyjątkowego majątku.

Architektura

Dwór Ziobrowskich to parterowy budynek o konstrukcji murowanej, zaplanowany w formie prostokąta, którego powstanie datuje się na około 1890 rok. Całość wieńczy charakterystyczny dachu mansardowy, nadający jej elegancki wygląd. Po bokach obiektu umieszczono dwa płytkie ryzality, które wzbogacają bryłę.

Przed wejściem do dworku imponuje dwufilarowy portyk, dostępny po schodkach, który od góry zamyka arkada. Wyjątkowym elementem zdobniczym portyku jest secesyjne „koszowe” okno, które przyciąga uwagę swoim nowatorskim kształtem i stylizacją.

Na bocznych elewacjach znajdują się po dwa okna oraz drzwi, co zapewnia harmonijną kompozycję budynku. Dodatkowo, boczne wejścia są poprzedzone małymi tarasikami, które otoczone są balustradami, tworząc przyjemne miejsce do siedzenia. Wejście na te tarasy umożliwiają schodki, dodające dorkowi przytulności oraz funkcjonalności.

Ozdobą elewacji dworku jest wysokiej klasy detal architektoniczny, który wykonano w tynku. Znajdziemy tu obramienia okien, gzymsy nadokienne oraz inne finezyjne elementy, które nadają całości elegancki i dbały o detale charakter.

Park krajobrazowy

Park krajobrazowy stanowi niezwykle ważny element majątku Ziobrowskich, a jego powstanie datuje się na okres po 1890 roku.

W obrębie tego terenu zgromadzono imponującą kolekcję drzew oraz krzewów.

W parku można spotkać zarówno rodzime gatunki, jak i te egzotyczne, w tym unikalny 20-pienny tulipanowiec, który wyrasta z jednego odziomka.

Niektóre z tych okazów przetrwały do dzisiejszych czasów, co dodaje parkowi wyjątkowego charakteru.

Na obrzeżach parku zostały założone sady, które wzbogacają krajobraz.

Główna droga w parku prowadziła od owalnego podjazdu, który znajdował się przed dworem, aż do kapliczki zlokalizowanej w północno-wschodnim narożniku.

Majątek był w zarządzie dzierżawców, którzy dbali o jego właściwe utrzymanie.

Warto także wspomnieć, że podczas II wojny światowej Stefan Ziobrowski aktywnie prowadził własne gospodarstwo ogrodnicze na terenach rodzinnego majątku, Borek Fałęcki.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
  2. MSIP :: Obserwatorium .:. Portal Miejskiego Systemu Informacji Przestrzennej Urzędu Miasta Krakowa [online], um.krakow.pl [dostęp 23.04.2024 r.]
  3. Drath 2016 r.
  4. Marcinek 2015 r.
  5. Libicki 2012 r.
  6. prac.zbiorowa 1910 r.

Oceń: Dwór Ziobrowskich

Średnia ocena:4.99 Liczba ocen:22