Kamienica Pod Śpiewającą Żabą w Krakowie

---

Historia

Kamienica Pod Śpiewającą Żabą, zbudowana w latach 1889–1890 na zlecenie Sylwestra Richtera, to przykład architektury, która powstała według projektu Teodora Talowskiego. Na początku zamieszkiwana przez pierwszego właściciela, budowla miała na celu głównie zapewnienie lokum mieszkalnego.

W międzywojniu kamienica przeszła istotną zmianę, kiedy to jeden z lokali na parterze przekształcono na muzyczną szkołę imienia Władysława Żeleńskiego. Adaptację zaprojektowali Stanisław Filipkiewicz oraz Juliusz Kolarzowski, co przyczyniło się do dalszej ewolucji funkcjonalności tego obiektu.

Znaczącym wydarzeniem w historii budynku miało miejsce 29 maja 1968 roku, kiedy to kamienica została wpisana do rejestru zabytków województwa małopolskiego, co potwierdza jej wartość historyczną i kulturalną. Obecnie znajduje się również w gminnej ewidencji zabytków, co podkreśla jej znaczenie w kontekście dziedzictwa narodowego.

Obecnie w kamienicy mieści się m.in. oddział banku Pekao, co świadczy o jej dalszej adaptacji do współczesnych potrzeb oraz ożywieniu tego historycznego miejsca.

Architektura

Kamienica Pod Śpiewającą Żabą w Krakowie, stworzona przez Teodora Talowskiego, to ważny element pierwszej fazy jego działalności architektonicznej. Jej forma odzwierciedla wpływy neorenesansu flamandzkiego, co czyni ją interesującym obiektem w kontekście architektonicznym miasta. Oryginalnie budynek miał zaledwie dwa piętra, jednak w wyniku nadbudowy w 1909 roku, zrealizowanej przez Aleksandra Biborskiego, otrzymał trzecie piętro, co zmieniło pierwotne proporcje obiektu. Na szczycie elewacji znajdowała się figurka żaby, która po przebudowie została przeniesiona do muszlowatej wnęki, co nadało budynkowi unikalny charakter. Architektura kamienicy charakteryzuje się również nieregularnym planem oraz złożonym układem przestrzennym.

Elewacja od strony ulicy Józefa Piłsudskiego

Przechodząc do elewacji od strony ulicy Józefa Piłsudskiego, zauważyć można czteroosiową kompozycję tej fasady. Okna na parterze są zwieńczone półkoliście, while okna na pierwszym i drugim piętrze mają zwieńczenia łukowe. Interesującym rozwiązaniem jest balkon umieszczony w oknie pierwszej osi na pierwszym piętrze, co wyróżnia tę część budynku na tle pozostałych.

Elewacja od strony ulicy Retoryka

Elewacja od strony ulicy Retoryka jest zdecydowanie najbardziej urozmaicona. Zawiera fragment cofniętej fasady, co pozwoliło na poszerzenie strefy wejściowej z narożnym podcieniem, które pierwotnie posiadało zadaszenie. Niezwykły balkon, zrealizowany w 1906 roku, znajduje się nad tym wejściem i prowadzi do przestrzeni pierwszego piętra. Charakterystyczny jest również wysunięty ryzality, którego okna na parterze oraz pierwszym piętrze są usytuowane wzdłuż dwóch osi, natomiast okna drugiego piętra są odpowiednio przesunięte.

W centralnym punkcie, nad trzecim oknem, umieszczono półokrągłą lukarnę, która zdobiona jest pięknym kwiatonem oraz rzeźbą żaby grającej na mandolinie. Ta figura żaby, w nawiązaniu do rzeki Rudawy, z pewnością stanowi symboliczny akcent na elewacji. Pod figurką umieszczono tarczę herbową z herbem pierwszego właściciela, Sylwestra Richtera, co dodatkowo podkreśla historię i tradycję tego miejsca. Szczyt pierwotnie nawiązywał do belkowania zakończonego muszlowatym zwieńczeniem. Na parterze, pod stalową kotwą, znajduje się kamienna tabliczka z napisem: FECIT T.TALOWSKI 1890.

W cofniętym ryzalicie udało się zmieścić okna w jednej osi, co pozwoliło na odpowiednie doświetlenie klatki schodowej. Okna na parterze oraz środkowe okno drugiego piętra mają półokrągłe nadproża, inne zaś z spłaszczonym łukiem. Na elewacji, powyżej ostatniej kondygnacji, znajduje się belkowanie ozdobione nutami pieśni Jana Galla pt. Dziewczę z buzią jak malina. Całość dopełnia narożnik z wykuszem, symbolicznie podtrzymywanym przez lewa-maszkaron, którym akcentuje zakończenie właśnie wyższą wieżyczką. Nad tym wykuszem utworzono wspomniany balkon.

Całe elewacje budynku wykonano z różnorodnej cegły, co wprowadza ciekawy efekt kolorystyczny. Formy protosecesyjne przejawiają się w żelaznych okuć i esownicach, a pierwotnie elewację zdobiły pnącza winobluszczu, których pozostałości były przewidziane w rowkach w murze. Po remoncie elewacji cegły pomalowano na jednolity kolor, co niestety spowodowało utratę pierwotnych niuansów barwnych.

Ten budynek jest częścią większego zespołu architektonicznego zaprojektowanego przez Teodora Talowskiego, który obejmuje również kamienicę nr 3, kamienicę nr 5, kamienicę Festina Lente oraz kamienicę Pod Osłem, wszystkie zlokalizowane przy ulicy Retoryka.

---

Oceń: Kamienica Pod Śpiewającą Żabą w Krakowie

---