Kamienica Pod Panem Jezusem w Krakowie

---

Historia

Kamienica Pod Panem Jezusem w Krakowie, która powstała w 1588 roku, jest dużym, dwukondygnacyjnym budynkiem. Jej historia związana jest z okresem epidemii, która dotknęła miasto, a także z połączeniem dwóch średniowiecznych działek. Jedna z nich należała do karczmarza Walentego Sporka. Na początku obiekt pełnił funkcję szpitala dla ubogich kupców, znanego pierwotnie jako „szpital Bractwa Panny Marii” oraz jako „dziadowski”. W późniejszym czasie zyskał miano „Szpitala św. Szczepana”. Fundatorami szpitala byli proboszcz kościoła Mariackiego, ks. Hieronim Powodowski oraz rajca M. Fihauzer i burgrabia M. Doroszewski.

W budynku mieściły się apteka oraz infirmeria, w których pracowali młodzi bracia zakonni. Wzdłuż murów zlokalizowane były kaplica i ogród. W 1628 roku biskup Marcin Szyszkowski przyznał dodatkowe fundusze na pomoc chorym, podkreślając znaczenie ochrony wszystkich słabych i zubożałych mieszkańców Krakowa. Kolejny remont kamienicy miał miejsce w I połowie XVIII wieku, kiedy to zmodernizowano wyposażenie oraz zmieniono fasadę, tworząc przestrzeń bogatą w zależności artystyczne, takie jak rzeźby, obrazy o tematyce religijnej oraz krucyfiks, który stał się inspiracją dla nazwy kamienicy.

W roku 1817 szpital został przekazany Towarzystwu Dobroczynności, a w tym samym roku zlikwidowany. Opuszczony obiekt wystawiono na licytację. W 1818 roku kamienicę zakupił A. Szewelski, który zlecił przebudowę na dom mieszkalny, zachowując kluczowe elementy architektoniczne. O okresie tym świadczą obrazy Łukasza Kozakiewicza, który stworzył szkice kilku kamienic przy placu Szczepańskim na potrzeby projektu Panorama Krakowa. W wyglądzie kamienicy z tego czasu wyróżniały się dwie imponujące szkarpy w narożnikach, centralnie usytuowana brama oraz mansardowy dach pokryty gontem w piaskowym kolorze.

W połowie XIX wieku w kamienicy mieszkał gen. Kajetan Żeromski, który stał się wzorem dla postaci Rafała Olbromskiego w powieści „Popioły” Stefana Żeromskiego. W roku 1876 budynek został przekazany Towarzystwu Muzycznemu. Po remoncie w 1890 roku, nowy właściciel Roman Drobner otworzył sklep z artykułami chemicznymi oraz restaurację i kawiarnię. W roku 1904 na miejscu ogrodu, w stronę Plant, powstał przeszklony pawilon, zaprojektowany przez Jana Zawiejskiego, który funkcjonował jako kawiarnia i został nazwany „Drobnerionem”.

W XX wieku kamienica przeszła wiele zmian i niejednokrotnie była poddawana renowacjom. Po pożarze, który miał miejsce 5 lutego 1907 roku, dach obiektu został znacząco uszkodzony, a pawilon kawiarniany zniszczony, jednak szybko odbudowany. Po śmierci Drobnera w 1913 roku na piętrze zaaranżowano kinoteatr „Wisła”, a w 1927 roku kamienica przeszła w ręce rodziny Szarskich. W okresie II wojny światowej (1940) obiekt został przejęty przez władze okupacyjne z planem jego zniszczenia i postawienia w tym miejscu hotelu. W latach 1951-1952, według projektu Cz. Wallisa, kamienica została poddana remonta, a następnie przekształcona na potrzeby biur przedsiębiorstwa Orbis oraz Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu. Po 1990 roku dobudowano oficynę do klinki medycznej, z kolei na końcu XX wieku kamienicę poddano remontowi fasady.

Warto zaznaczyć, że 26 marca 1968 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków, co czyni go najstarszym budynkiem w obrębie placu Szczepańskiego. Zachowały się średniowieczne mury, sklepienia piwnic oraz portale, a sama kamienica przetrwała z małymi zmianami w kształcie, który wyznaczono w projekcie J. Postawki. Krucyfiks z fasady, od którego nazwa budynku ma pochodzenie, znajduje się obecnie w klasztorze Reformatów.

---

Oceń: Kamienica Pod Panem Jezusem w Krakowie

---