Kamienica Pernusowska w Krakowie

---

Historia

Kamienica Pernusowska, zbudowana na początku XIV wieku, ma bogatą i skomplikowaną historię. W pierwszej połowie XVI wieku stała się własnością rodziny Pernusów. Doniosłe zmiany miały miejsce w latach 60. XVI wieku, kiedy to przeszła w ręce Jana Kmellera. Następnie, w latach 70. tego samego stulecia, znalazła się w posiadaniu Jana Henca. W latach 1590–1593 kamienica była w rękach Andrzeja Reja, co wiązało się z jej złym stanem technicznym, co zostało potwierdzone w dokumentach urzędowych z 1590 roku.

W pierwszej połowie XVII wieku obiekt przeszedł na własność rodziny Herców, która wprowadziła zmiany, dodając drugie piętro. W połowie XVII wieku kamienica znalazła się w posiadaniu krawca Filipkowicza, a po jego śmierci, przeszła w ręce wdowy. Niestety, pod koniec tego stulecia obiekt popadł w ruinę.

Na początku XVIII wieku, kamienica doczekała się renowacji przeprowadzonej przez rodzinę Toroszowiców. W połowie tego stulecia, potrafił ją zachować rajca Dzianotty, po którym stała się własnością kupca Jerzego Straussa. W okresie pomiędzy 1728 a 1776 rokiem, obiekt przeszedł istotną przebudowę w stylu klasycystycznym, zyskując nową fasadę i attykę.

W pierwszej ćwierci XIX wieku, właścicielem kamienicy był Tomasz Biron. Po jego śmierci, obiekt przeszedł w ręce Jana i Tekli Foxów. W 1828 roku przeprowadzono rewizję, która ujawniła, że budynek znajdował się w złym stanie. W 1832 roku kamienica została wyremontowana przez Jana Kuderskiego, a jej oficyna otrzymała nowy włoski dach.

Na przełomie XIX i XX wieku w przestrzeni parterowej kamienicy mieścił się sklep zegarmistrzowski, w ramach którego działalność prowadził Władysław Bojarski, a później jego syn Marceli. Lata 1908–1912 to czas kolejnej przebudowy, kiedy budynek zyskał trzecie piętro.

W dniu 15 czerwca 1967 roku kamienica została wpisana do rejestru zabytków, a także znajduje się w gminnej ewidencji zabytków, co podkreśla jej historyczną wartość oraz architektoniczne znaczenie dla Krakowa.

Architektura

Kamienica Pernusowska w Krakowie to przykład architektury, która fascynuje swoją złożonością i stylem. Budynek posiada cztery kondygnacje, a jego obecny wygląd to wynik przebudowy, która miała miejsce na początku XX wieku.

Fasada kamienicy, która jest ułożona w trzy osie, zachwyca bogatą dekoracją eklektyczną. Na pierwszym piętrze, okno w środkowej osi przyciąga uwagę dwiema kolumnami w porządku korynckim, otoczonymi girlandami oraz monogramem właściciela, Marcelego Bojarskiego. Uroku dodaje mu również trójkątny fronton. Okna w skrajnych osiach zdobią girlandy, maszkaronami oraz gzymsy.

Na drugim piętrze, okno w centralnej osi wyróżnia się maszkaronem oraz trójkątnym, niedomkniętym frontonem, podczas gdy skrajne okna ozdobione są maszkaronami oraz girlandami. Jak widać, dekoracyjność elewacji zmienia się w miarę wzrostu kamienicy. Trzecie piętro ma najskromniejszą dekorację, ograniczoną jedynie do kluczy oraz gzymsów podokiennych. Budynek wieńczy szeroki gzyms koronujący.

Warto także zwrócić uwagę na zachowane elementy z wcześniejszych etapów rozwoju tego obiektu. Wśród nich można wymienić przejście z sieni na podwórze oraz sufit jednego z pokojów frontowych, które zdobi gipsowa sztukateria z motywami rozet oraz girland.

---

Oceń: Kamienica Pernusowska w Krakowie

---