Jadwiga Jędrzejowska

---

Życiorys

Jadwiga Jędrzejowska przyszła na świat 15 października 1912 roku w Krakowie, przy ulicy Parkowej 3. Wywodziła się z ubogiej rodziny robotniczej, z jej rodzicami Marcinem i Agnieszką na czele. Swoją przygodę z tenisem rozpoczęła w młodym wieku, mając zaledwie 10 lat, kiedy to zaczęła grać na kortach tenisowych w Parku Krakowskim. Interesującym aspektem jej treningów było to, że większość sparingpartnerów stanowiły mężczyźni, często studenci i profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego. W czasach międzywojennych wyróżniała się odwagą, startując w zawodach pod własnym nazwiskiem, co wówczas było rzadkością. W 1931 roku zdała maturę w formie eksternistycznej.

Kariera

W wieku 13 lat, mimo oporu Wandy Dubieńskiej oraz Marii Bonieckiej, dołączyła do sekcji tenisowej AZS Kraków. Już w wieku 16 lat zdobyła mistrzostwo w grze podwójnej razem ze Stanisławą Groblewską, pokonując Wierę Richterównę w emocjonującym meczu. W 1931 roku, podczas turnieju w Paryżu, zdołała pokonać wiele rywalek, ale ostatecznie przegrała z mistrzynią świata, Elizabeth Ryan. W lutym 1932 roku, dzięki finansowaniu przez Polski Związek Tenisowy, udała się na Francuską Riwierę, gdzie mogła intensywnie trenować w idealnych warunkach.

W 1934 roku Legia Warszawa zaoferowała jej możliwość zmiany barw sportowych, co skłoniło ją do przeprowadzki do stolicy. Oprócz treningów, Jadwiga objęła także posadę przedstawicielki firmy Dunlop, której rakiet używała na co dzień. Jej kariera nabrała tempa w 1935 roku, kiedy to pokonała takie gwiazdy jak Simonne Mathieu oraz Helen Jacobs. W 1936 roku osiągnęła półfinał Wimbledonu, eliminując Kay Stammers, a w następnym roku dotarła do finału tego prestiżowego turnieju. Pierwszego seta przegrała 2:6, ale na szczęście drugi wygrała 6:2. Niestety, w decydującym trzecim secie, przy stanie 5:5, uległa 5:7.

W 1938 roku na zaproszenie Amerykańskiego Związku Tenisa wzięła udział w US Open, ponownie osiągając finał. W tym samym okresie Polski Związek Tenisowy postanowił uhonorować ją tytułem mistrzyni Polski, nie organizując przy tym żadnego turnieju, ze względu na jej nieobecność w zawodach. Również w 1939 roku doszła do finału turnieju Rollanda Garrosa w grze pojedynczej, a poza tym zdobyła zwycięstwo w grze podwójnej.

Lata wojenne

W czasie II wojny światowej, Jadwiga Jędrzejowska aktywnie brała udział w ruchu oporu, co było widoczne w jej zaangażowaniu w działalność prowadzoną w gospodzie „Pod Kogutem”, zlokalizowanej przy ul. Jasnej. Gospodarstwo to prowadziła wspólnie z Januszem Kusocińskim, Marią Kwaśniewską, siostrą Zofią Jędrzejowską oraz Ignacym Tłoczyńskim. Po zamknięciu gospody w 1940 roku, znalazła zatrudnienie w warszawskiej fabryce butów Leo, mieszczącej się przy ul. Rakowieckiej 34.

Mimo licznych propozycji wyjazdu, w tym ofert od ambasady amerykańskiej oraz samego króla Szwecji Gustawa V, zdecydowała się pozostać w Polsce. Odrzuciła również sugestie Niemców, aby prowadziła mecze na terenie III Rzeszy, informując, że zakończyła swoją karierę tenisową. W obliczu wybuchu Powstania Warszawskiego, udało jej się dotrzeć do Żyrardowa.

Lata powojenne

Po zakończeniu II wojny światowej, Jadwiga Jędrzejowska podjęła decyzję o przeprowadzce do Bydgoszczy, gdzie kontynuowała swoją karierę tenisową i rozpoczęła działalność jako trenerka. Wkrótce po tym wyszła za mąż za Alfreda Galerta, a ich nowym miejscem zamieszkania stał się Śląsk, a dokładniej Brynów w Katowicach.

W latach 1927–1966 udało jej się zdobyć imponujące 62 tytuły mistrzyni Polski, z czego 23 w singlu, 14 w deblu oraz 25 w grze mieszanej. W dodatku, Jędrzejowska triumfowała 27 razy w międzynarodowych mistrzostwach Polski.

Jednak to nie krajowe osiągnięcia przyniosły jej największą sławę; jej sukcesy na arenie międzynarodowej zmieniły oblicze polskiego tenisa, pozostając bezprecedensowymi aż do roku 2020, kiedy to Iga Świątek zdobyła tytuł wielkoszlemowy. W półfinale dużego turnieju pokonała Alice Marble, która dwa lata później zdobyła tytuł mistrzyni Wimbledonu. W finale Jędrzejowska prowadziła z Brytyjką Dorothy Round 4:1 i 30:15 w decydującym secie, lecz ostatecznie przegrała w stosunku 2:6, 6:2, 5:7. Wyróżniającym się momentem w jej karierze był również finał mistrzostw USA we wrześniu 1937 roku, gdzie uległa Anicie Lizanie z Chile 4:6, 2:6. Przed II wojną światową zagrała jeszcze w 1939 roku na kortach im. Rolanda Garrosa, gdzie przegrała z Francuzką Simonne Mathieu 3:6, 6:8.

Jedyne zwycięstwo w wielkoszlemowych zmaganiach przyszło w 1939 roku, kiedy to zdobyła tytuł mistrzyni Francji w grze podwójnej, triumfując w parze z Mathieu. Para ta pokonała duet Alice Florian i Hella Kovac 7:5, 7:5. W tym samym turnieju w 1936 r. dotarła do finału debla, gdzie w parze z Susan Noel musiała uznać wyższość Mathieu i Billie Yorke (6:2, 4:6, 4:6). Po wojnie, w 1947 roku, Jędrzejowska wystąpiła po raz ostatni w finale wielkoszlemowym, także na mistrzostwach Francji, ale w grze mieszanej; jej partnerem był Rumun Cristea Caralulis, jednak para przegrała w stosunku 0:6, 0:6 z duetem Eric Sturgess i Sheila Piercey Summers.

Oprócz prestiżowych turniejów, odnosząc sukcesy, brała udział w wielu mniej znaczących rozgrywkach. W grze pojedynczej wygrywała m.in. mistrzostwa Londynu, międzynarodowe mistrzostwa Węgier, Austrii, Irlandii Północnej, Walii, a także zdobyła tytuł w międzynarodowych mistrzostwach Włoch w Rzymie w grze mieszanej, grając u boku znakomitego tenisisty i trenera Harry’ego Hopmana. W 1937 roku odmówiła przejścia na status zawodowy (w tzw. cyrku Tildena). W rankingu światowym zajmowała 6. miejsce w 1936 roku, a w latach 1937–1939 osiągnęła 5. pozycję. Jej międzynarodowa kariera uległa przerwaniu przez II wojnę światową; podczas okupacji przebywała w Polsce, nie biorąc udziału w żadnych zawodach. Dla zarobku pracowała w jadłodajni, a jak sama twierdziła, odrzuciła możliwość gry w Niemczech, twierdząc, że zakończyła karierę. Rzeczywistość była jednak inna – po wojnie kontynuowała grę i odnosiła sukcesy, zarówno w kraju, jak i za granicą.

W 1950 roku zdobyła tytuł w międzynarodowych mistrzostwach Rumunii, pokonując Irminę Popławską 6:1, 6:0. Następnie, w 1953 roku, przyjęła rolę trenera w Stali katowickiej. W latach 60. kontynuowała zdobywanie tytułów mistrzyni Polski, co czyniło ją przykładem niespotykanej długowieczności sportowej. W 1956 roku przegrała finał mistrzostw Polski w grze pojedynczej z Zuzanną Ryczkówną, a w 1968 roku zakończyła swoją bogatą karierę tenisową.

W 1955 roku ukazała się jej książka wspomnieniowa pt. Urodziłam się na korcie, opracowana przez Kazimierza Gryżewskiego. Zmarła 28 lutego 1980 roku w Katowicach na skutek choroby nowotworowej krtani, a jej miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w kwaterze LXXIII-19-14.

Ordery i odznaczenia

Jadwiga Jędrzejowska, znana i ceniona postać w historii Polski, była laureatką wielu wyróżnień i odznaczeń. Wśród nich znalazły się:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Srebrny Krzyż Zasługi, przyznany 19 marca 1937 roku.

Wyróżnienia

Jadwiga Jędrzejowska, wybitna polska sportsmenka, zdobyła w 1936 i 1937 roku najwyższe uznanie w Plebiscycie „Przeglądu Sportowego”, co świadczy o jej niezwykłych umiejętnościach sportowych. W 1937 roku była laureatką Wielkiej Honorowej Nagrody Sportowej, podkreślającej jej osiągnięcia w dziedzinie sportu.

14 lutego 1938 roku przyznano jej Państwową Nagrodę Sportową za rok 1937, co dodatkowo umocniło jej pozycję w historii sportu. Jędrzejowska była również pierwszą osobą w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, która otrzymała tytuł „Zasłużonej Mistrzyni Sportu”, co podkreśla jej dokonania oraz wybitną karierę.

W 1977 roku, Jadwiga Jędrzejowska została trzecią laureatką Nagrody im. Janusza Kusocińskiego, tuż po Stanisławie Marusarzu i Waldemarze Baszanowskim. Nagroda ta przyznawana jest osobom, które wykazują się wybitną postawą zarówno w sporcie, jak i w życiu społecznym.

Osiągnięcia w turniejach wielkoszlemowych

Jadwiga Jędrzejowska, znakomita polska tenisistka, odnosiła spektakularne sukcesy na arenie turniejów wielkoszlemowych. Jej osiągnięcia w różnych kategoriach gier wskazują na wielką determinację i umiejętności, które zasłużenie przyniosły jej miejsce w historii tenisa.

Gra pojedyncza

Turniej	Rok	Osiągnięcie	Przeciwniczka	Wynik
Wimbledon	1937	Finał	Dorothy Round	2:6, 6:2, 5:7
Mistrzostwa USA	1937	Finał	Anita Lizana	4:6, 2:6
Mistrzostwa Francji	1939	Finał	Simonne Mathieu	3:6, 6:8

Gra podwójna

Turniej	Rok	Osiągnięcie	Partnerka	Przeciwniczki	Wynik
mistrzostwa Francji	1936	finał	Susan Noel	Simonne Mathieu oraz Billie Yorke	2:6, 6:4, 6:4
mistrzostwa USA	1938	finał	Simonne Mathieu	Alice Marble i Sarah Palfrey Cooke	6:8, 6:4, 6:3
mistrzostwa Francji	1939	wygrana	Simonne Mathieu	Alice Florian oraz Hella Kovac	7:5, 7:5

Gra mieszana

Turniej	Rok	Osiągnięcie	Partner	Przeciwnicy	Wynik
Mistrzostwa Francji	1947	Finał	Cristea Caralulis	Eric Sturgess oraz Sheila Summers	0:6, 0:6

Występy w turniejach wielkoszlemowych

W okresie swojej kariery sportowej, Jadwiga Jędrzejowska brała udział w różnorodnych turniejach wielkoszlemowych, co znacząco wpłynęło na jej reputację jako wybitnej tenisistki. Oto szczegółowe zestawienie jej występów:

Turniej	1931	1932	1933	1934	1935	1936	1937	1938	1939	1940	1941–1944	1945	1946	1947	1948	Kariera (SR)
Australia	A	A	A	A	A	A	A	A	A	A	–	–	A	A	A	A	0 / 0
Francja	2R	A	1R	3R	A	3R	SF	A	F	–	R	A	3R	3R	1R	0 / 9
Wimbledon	1R	3R	3R	4R	QF	SF	F	QF	QF	–	–	–	A	2R	A	0 / 10
USA	A	A	A	A	A	A	F	QF	A	A	A	A	A	A	A	0 / 2
SR	0 / 2	0 / 1	0 / 2	0 / 2	0 / 1	0 / 2	0 / 3	0 / 2	0 / 2	0 / 0	0 / 0	0 / 0	0 / 1	0 / 2	0 / 1	0 / 21

Legenda przedstawia skróty odnoszące się do wyników turniejów:

• W, wygrany turniej,
• F, przegrana w finale,
• SF, przegrana w półfinale,
• QF, przegrana w ćwierćfinale,
• xR, przegrana w x rundzie,
• Qx, przegrana w x rundzie kwalifikacji,
• A, brak startu,
• –, turniej nie odbył się,
• R, turniej ograniczony do francuskich graczy i przeprowadzony pod okupacją niemiecką,
• SR, stosunek liczby zwycięstw w turniejach Wielkiego Szlema do liczby rozegranych turniejów.

---

Oceń: Jadwiga Jędrzejowska

---