Jaskinia Koguta to interesujący obiekt geologiczny, który znajduje się w kamieniołomie Kapelanka, usytuowanym w Skałkach Twardowskiego. Warto zaznaczyć, że jaskinia ta położona jest w obszarze Dzielnicy VIII Dębniki w Krakowie.
Geograficznie, jaskinia Koguta znajduje się w mezoregionie Pomost Krakowski, który stanowi część większego makroregionu Bramy Krakowskiej. Obszar ten charakteryzuje się interesującą rzeźbą terenu i bogatą historią geologiczną, co czyni go atrakcyjnym miejscem dla turystów oraz miłośników przyrody.
Opis obiektu
Jaskinia, której opis został szczegółowo przedstawiony poniżej, znajduje się w obszarze skały Freney, która jest znanym miejscem dla entuzjastów wspinaczki skalnej. Wspinacze często określają ten teren jako Zakrzówek, co wskazuje na jego popularność wśród osób zajmujących się tym sportem.
Jaskinia posiada dwa otwory usytuowane u podnóża Freneya; większy otwór znajduje się po stronie północnej, natomiast mniejszy po stronie zachodniej. Dystans, który dzieli te dwa wejścia, wynosi kilkanaście metrów. Ciasny i kręty tunel łączy oba otwory, tworząc wewnętrzny labirynt. W środkowej części tego tunelu odchodzi wąska rura, która ma długość 6 metrów i stopniowo zwęża się, co sprawia, że jest niemożliwa do przejścia.
Dno w głębi korytarza oraz wspomnianej rury pokryte jest piaskiem, co nadaje jaskini specyficzny charakter. W bocznej rurze, odchodzącej od głównego korytarza, znajdują się stalaktyty, które mają zaledwie kilka centymetrów długości, a także polewa naciekowa z drobnokrystalicznego kalcytu, co wzbogaca wizualnie wnętrze.
Jaskinia powstała na podstawie międzyławicowej szczeliny, znajdującej się w uławiconych wapieniach jurajskich późnego okresu. W swoim początkowym etapie formowania, jaskinia istniała w strefie saturacji, czyli poniżej poziomu wód gruntowych. W miarę upływu czasu woda, która płynęła dnem jaskini, wytworzyła rynnę denną, rozwijając tym samym jej wnętrze.
Wnętrze jaskini jest ciemne, wilgotne i dobrze wentylowane. Na dnie można zauważyć drobne kości współczesnych zwierząt, a także obecność komarów, które przetrwają w tym zacisznym zakątku.
Historia
Jaskinia Koguta to ciekawe miejsce związane z procesami krasowymi, stanowiące część większego systemu kanałów. Warto zauważyć, że ich naturalne struktury zostały uszkodzone podczas wydobycia wapienia, co wpłynęło na ich aktualny stan. W okresie intensywnej eksploatacji otwory w jaskiniach zostały całkowicie zatarasowane gruzem, co skutecznie uniemożliwiło ich dalsze badania czy zwiedzanie.
Na początku lat siedemdziesiątych XX wieku, krakowski wspinacz Wieńczysław Kogut podjął się odkopania tych fascynujących tuneli. Jaskinia znajduje się w okolicy skały Freney, która zdobyła popularność wśród wspinaczy z uwagi na różnorodność dróg wspinaczkowych. Niestety, większość tych dróg prowadzi nad otworami jaskini, co spowodowało, że te podziemne wejścia były szybko ponownie zasypywane gruzem.
W listopadzie 1988 roku, jaskinię odkryto na nowo i podjęto próby jej dokumentacji. Po pewnym czasie jednak otwory po raz kolejny zostały wypełnione gruzem oraz odpadkami, co znacząco utrudniło dostęp do jej wnętrza. R. Stachnik zdołał udokumentować jaskinię w 1989 roku, a plan jej wnętrza opracował M. Szelerewicz w sierpniu tego samego roku.
Przypisy
- a b c d e f g AndrzejA. Górny AndrzejA., Jaskinia Koguta, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 14.10.2019 r.]
- a b Paweł Haciski, Południowa część Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Przewodnik wspinaczkowy, Warszawa, RING, 2015, ISBN 978-83-937960-0-7
- Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 14.10.2019 r.]
- R. Stachnik, Jaskinia Koguta, Kraków: Eksplorancik, 1989, s.32-33
- Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa, Wyd. Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2
Pozostałe obiekty w kategorii "Jeziora i stawy":
Jaskinia Twardowskiego | Staw Płaszowski | Zbiorniki wodne w Przylasku Rusieckim | Zalew Zesławicki | Zalew Nowohucki | Zalew Zakrzówek | Bagry (Kraków) | Staw Dąbski | Staw przy ul. Kaczeńcowej w KrakowieOceń: Jaskinia Koguta