Kamienica Czerwona w Krakowie


Kamienica Czerwona, znana również jako Dom Brendlarowski, to jeden z ważniejszych zabytków, które możemy znaleźć w Krakowie. Usytuowana jest w dzielnicy I, a jej dokładny adres to Rynek Główny 46, co plasuje ją w samym sercu Starego Miasta.

Charakteryzuje się ona klasycznym stylem kamienic rynkowych, które są typowe dla tego regionu. W jej wnętrzach zachowały się znaczące elementy historyczne, które świadczą o jej bogatej przeszłości. Wśród nich znajdują się gotyckie portale, renesansowe stropy oraz barokowe sztukaterie, co czyni ją niezwykle interesującym miejscem dla turystów oraz miłośników architektury.

Historia

Kamienica Czerwona, usytuowana w Krakowie, ma bogatą historię sięgającą drugiej połowy XIV wieku, kiedy to została zbudowana jako dom dwukondygnacyjny z przedprożem. W pierwszej części XVI wieku przeszła w ręce rodziny Brendlerów, a w trzecią ćwiartkę XVI wieku do doktora praw, Erazma Wanzama. Znaczącą przebudowę budynku frontowego wykonano w drugiej połowie tego stulecia, a także wzniesiono jednopiętrową oficynę tylną, co nadało jej nową renesansową formę.

Od końca XVI wieku do początków ostatniej ćwierci XVII wieku kamienica była własnością rodziny Wizembergów. Przed rokiem 1621 mieszkała w niej także Barbara Lanżanka. W ostatniej ćwierci XVII wieku oraz na początku XVIII wieku budynek przeszedł znaczną transformację, przynależąc do rodziny Morsztynów, którzy pełni zaangażowania dokonali całkowitej przebudowy frontowego aspektu, ozdabiając ściany oraz stropy polichromiami, z których część przetrwała do dzisiejszych czasów.

Do 1736 roku kamienica znajdowała się w rękach Anny Sapieżyny, wojewodziny trockiej. W kolejnych latach została nabyta przez kupców Nowickich oraz Jana Ulricha, a na przełomie XVIII i XIX wieku wykorzystywana była jako cukiernia. Przed rokiem 1827 zrealizowano klasycystyczną modernizację wnętrza, a w 1867 roku dla kupca korzennego, Antoniego Czernego, przeprowadzono rewitalizację według projektu Teofila Zamojskiego.

W 1876 roku Antoni Hawełka uruchomił w murach kamienicy sklep „Pod Palmą”, który później był prowadzony przez Franciszka Macharskiego. Na parterze, za sklepem, znajdowała się popularna krakowska restauracja, znana jako „handelek”, gdzie goście przy stołach pijali piwo bawarskie i pilzneńskie w grubych kuflach. Udogodnienia obejmowały również palniki gazowe do zapalania cygar, co nadawało lokalowi elegancki charakter. W 1935 roku obniżono oficyny do wysokości pierwszego piętra.

Kamienica Czerwona została wpisana do rejestru zabytków 13 grudnia 1965 roku, a także widnieje w gminnej ewidencji zabytków, co potwierdza jej znaczenie historyczne oraz architektoniczne.

Przypisy

  1. a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 05.10.2024 r.]
  2. Gminna ewidencja zabytków Krakowa. Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa. [dostęp 05.10.2024 r.]
  3. Marek Żukow-Karczewski, Pyszne piwo, dobra wódka i zakąska wesolutka, czyli krótki spacer śladem dawnych krakowskich "handelków", "Gazeta Krakowska", 30.04.1994 r.

Oceń: Kamienica Czerwona w Krakowie

Średnia ocena:4.64 Liczba ocen:14