Krzemionki Podgórskie, znane w skrócie jako Krzemionki, to niezwykle malownicze wzgórza zrębowe, które tworzą część Pomostu Krakowskiego. Ich lokalizacja znajduje się w południowej części Krakowa, na południe od Wisły, w obrębie dawnej miejscowości Podgórze. Obszar zajmuje około 2,5 km², a najwyższy punkt osiąga wysokość 269,3 m n.p.m.
Geologicznie, Krzemionki składają się z trzech pagórków, które zostały przecięte przez główną trasę komunikacyjną, Aleję Powstańców Śląskich oraz przez linię kolejową. Niestety, obecnie dostęp do nich możliwy jest jedynie przez jeden wiadukt. Z perspektywy geologów, Krzemionki są jednymi z siedmiu zrębów Krakowa. W przeszłości, szczególnie z zamku Wawelu, ich ukształtowanie było doskonale widoczne, natomiast dzisiaj częściowo zakrywane jest przez gęstą zabudowę.
Wzgórza te są zbudowane z wapieni pochodzących z późnej jury, z okresu oksfordu, w których dostrzegalne są liczne krzemienie, co z kolei wyjaśnia ich nazwę. Archeologiczne znaleziska dowodzą, że krzemienie służyły ludziom w tych okolicach do produkcji narzędzi już od środkowego paleolitu. Od średniowiecza prowadzone było również wydobycie wapieni, które wykorzystywano w różnych miejscach Krakowa do prac budowlanych. Krzemionki stały się ważnym ośrodkiem tego wydobycia, z wieloma aktywnymi kamieniołomami, znanymi w przeszłości jako łomy. Wśród nich znajdowały się m.in.: Kamieniołom pod św. Benedyktem, Szkoła Twardowskiego, Łom Redemptorystów, Liban, Kamieniołom Miejski, oraz Bonarka, a także kamieniołom przy Rynku Podgórskim oraz kamieniołomy obozu Plaszów. Ostatni z wymienionych kamieniołomów został zamknięty w 1986 roku.
Na obszarze Krzemionek znajdują się także interesujące miejsca, które warto poznać, takie jak:
- Wzgórze Lasoty, północne wzgórze Krzemionek, gdzie zlokalizowany jest:
- Kościół św. Benedykta – powstały na miejscu wcześniejszej rotundy z około 1000 roku,
- Stary Cmentarz Podgórski – najstarsza nekropolia Podgórza, a jednocześnie najstarszy cmentarz komunalny w Krakowie,
- Fort św. Benedykta – obiekt architektury obronnej w formie wieży maksymiliańskiej,
- wspinaczkowy rejon ze skałami Niski Mur, Esteci i Skały za Szkołą,
- Kościół św. Józefa – kościół parafialny Podgórza, zbudowany w latach 1905-1909 według projektu Jana Sasa-Zubrzyckiego,
- Kopiec Krakusa – grobowiec legendarnego Kraka,
- Fortyfikacje poaustriackie – część umocnień Twierdzy Kraków,
- Liban – nieczynny kamieniołom z wspinaczkowym murem skalnym El Pułkownik,
- „Liban” – oboz pracy w czasie II wojny światowej,
- Park im. Wojciecha Bednarskiego – utworzony w zagłębieniu po eksploatacji wapieni,
- SLR Krzemionki – betonowa wieża RTV,
- Mural Silva Rerum – mural przedstawiający historię Krakowa,
- Stadion Korona Kraków.
Przypisy
- JerzyJ. Górecki, EdytaE. Sermet, Kamieniołomy Krakowa – dziedzictwo niedocenione [online] [dostęp 05.10.2019 r.]
- Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 02.07.2019 r.]
- Antoni Henryk Stachowski (red.), Elżbieta Adamczyk, Encyklopedia Krakowa, PWN, 2000 r., ISBN 83-01-13325-2
Pozostałe obiekty w kategorii "Góry i wzgórza":
Niski Mur (Krzemionki) | Góra św. Bronisławy | Cocowa Duża | Góra Buźnicka | Góra Księża (Zakrzówek) | Góra Pychowicka | Łysa Góra (Pasmo Sowińca) | Wzgórza Tynieckie | Prochowódka | Rajsko (wzgórze w Krakowie) | Wzgórze Kaim | Bielańska Przełęcz | Winnica (Tyniec) | Wielkanoc (Tyniec) | Wesoła Polana | Jaskinia Pychowicka | Guminek | Grodzisko (Tyniec) | Wielogóra (wzgórze) | WawelOceń: Krzemionki Podgórskie