Jaskinia Pychowicka

---

Opis jaskini

Jaskinia Pychowicka jest fascynującym miejscem, które wyróżnia się ciekawą strukturą oraz bogactwem mineralnym. Główne wejście znajduję się na wysokości około 9 m nad dnem kamieniołomu, położone nad rdzałym osypiskiem. Jego trójkątny kształt ma wysokość 1,2 m oraz szerokość 1,5 m. Niestety, w 2019 roku jaskinia była zamknięta, a otwór zabezpieczony masywną stalową płytą.

Od otworu jaskini rozciąga się główny korytarz o trapezowatym kształcie z skalistym dnem. Po pokonaniu obniżenia oraz przejściu przez dwumetrowy próg, turyści mogą natknąć się na rozszerzenie, gdzie korytarz się rozgałęzia. Left side leads to the Hall of Exam, while the right leads to the Dolomite Hall. Obie te przestrzenie są połączone przez Piotrołom. Od Sali z Eksami główny korytarz, który posiada dwa kominy, prowadzi do Bąbel Górny, będącego najniższym punktem jaskini, usytuowanym 3,4 m poniżej poziomu otworu i mającego wysokość 2 m.

W tym miejscu jaskinia znów się rozgałęzia. W kierunku góry odchodzą dwa mniejsze korytarze, które kończą się ślepo; są to Naciekowiec oraz Komin Kęsia. W kierunku północno-zachodnim znajduje się Korytarz Bielski, który łączy Kaziołom z Salą Dolomitową, natomiast w kierunku południowo-zachodnim odchodzi korytarz, który również rozdziela się na dwie ślepe odnogi; wznoszący się komin i krótszy, ale obszerny korytarz, zablokowany piaskowymi osadami.

Naciekowiec początkowo stromo wznosi się, a następnie przekształca w poziomy korytarz, który staje się zbyt wąski do przejścia. Prawdopodobnie jest on częścią ogromnego, zamulonego systemu. Największa sala jaskini, Sala Dolomitowa, osiąga wysokość do 3,5 m oraz szerokość 4 m przy długości 6 m. Z niej w górę odchodzi ślepa odnoga, będąca korytarzem zablokowanym piaskiem i fragmentami dolomitu.

Jaskinia powstała w strefie saturacji w formacjach uławiconych wapieni i dolomitów z okresu późnej jury. Świadectwem jej powstania poniżej poziomu lustra wody są kotły wirowe widoczne na stropie oraz korytarze o okrągłym przekroju, które charakteryzują się licznymi, wirowymi zagłębieniami na ścianach. Oprócz wapieni i dolomitów w ścianach Kaziołomu można znaleźć krzaczaste krzemienie, co czyni to miejsce jeszcze bardziej interesującym.

Namulisko jaskini jest bogate, piaszczysto-gliniaste, aczkolwiek nieznana jest jego dokładna miąższość. Składa się ono z warstwowanych, różnobarwnych osadów. Wśród nich można zauważyć warstwy rdzawego piasku z iłem oraz białego, równoziarnistego piasku. Występują tu również średnioziarniste ziarna żwiru z otoczakami granitu, gnejsu i kwarcu, a także intruzje szarego iłu oraz czarnego manganu. W namulisku odnaleziono znaczne ilości skamieniałości pochodzących z okresu późnej jury, w tym małży, ramienionogów, gąbek, mszywiołów, kolcy jeżowców i innych organizmów.

Nacieki w jaskini są ubogie, a w kilku miejscach na powierzchni namuliska można dostrzec cienkowarstwowe polewy naciekowe. W Bielskim Korytarzu zauważalne są białe stalaktyty osiągające do 5 cm długości. W przeszłości w Naciekowcu występowały białe nacieki grzybkowe oraz cienkie polewy. Warto dodać, że jaskinia jest wilgotna, a na jej dnie tworzą się miejsca z kałużami wody, z kolei oświetlenie dociera jedynie w pobliżu otworu. Dotychczas nie zaobserwowano w niej żadnych współczesnych zwierząt.

Historia badań i eksploracji

W historii Jaskini Pychowickiej kluczowym momentem była ekspozycja jej otworu w czasie międzywojnia, która miała miejsce podczas eksploatacji pobliskiego kamieniołomu. Niestety, w trakcie tej działalności doszło do zniszczenia fragmentu jaskini, łączącego ją z Tunelem Pychowickim. Wcześniej obie formacje tworzyły spójny system jaskiniowy, jednak eksploatacja spowodowała ich rozdzielenie oraz utratę długości 35 m.

Po zakończeniu działalności kamieniołomu, co miało miejsce najprawdopodobniej w czasie II wojny światowej, Jaskinia Pychowicka stała się jedynie płytką wnęką, a jej wnętrze całkowicie uległo zamuleniu. Początkowe prace odkrywkowe miały miejsce w nieokreślonym czasie i polegały na usunięciu osadów z pierwszego, ośmiometrowego odcinka. Moment przełomowy w badaniach jaskini nastąpił w 1992 roku, gdy do jej eksploatacji przystąpili grotołazi, którzy z sukcesem usunęli osady z dalszego odcinka o długości 21 m.

Od 1995 roku jaskinie badało wielu grotołazów z ośrodków bielskiego, krakowskiego oraz katowickiego, a ich wysiłki doprowadziły do odkrycia kolejnych 80 m korytarzy. W sumie w tych działaniach brało udział około 50 grotologów, których wkład był kluczowy dla rozwoju znajomości jaskini i jej struktury. W 1999 roku otwór jaskini został zabezpieczony stalową płytą, co w znacznym stopniu ograniczyło dostęp do jej wnętrza.

Jaskinia Pychowicka została po raz pierwszy opisana przez M. Szelerewicza oraz A. Górnego w 1986 roku, którzy nadali jej nazwę „Schronisko w kamieniołomie obok J. Twardowskiego II”. W 1992 roku R. Stachnik szczegółowo opisał znane korytarze, których długość wynosiła 21 m, pod nowym mianem Jaskinia Wiślana. Dalsze badania przez M. Szelerewicza w 1998 roku ukazały, że jaskinia miała wówczas 54 m znanych korytarzy. Ostatnią, aktualną dokumentację sporządzili A. Górny i P. Kulbicki w grudniu 1999 roku.

Warto wspomnieć, że podczas dotychczasowych badań nie znaleziono żadnych śladów ludzkiej obecności w jaskini, z wyjątkiem działań grotołazów, którzy regularnie usuwali osady z jej korytarzy.

---

Oceń: Jaskinia Pychowicka

---