Zajazd Pod św. Benedyktem

---

Historia

„Zajazd Pod św. Benedyktem, jego historia sięga lat 1780–1798, kiedy to rozpoczęto jego budowę. W końcu XIX wieku na mapie miasta Josefstadt (dzisiejsze Podgórze) dostrzec można było trzy połączone budynki, których właścicielem był kupiec Józef Haller. W planie katastralnym Podgórza z 1838 roku odnotowane są zmiany, w tym powiększenie małych oficyn, a także utworzenie sadu oraz ogrodu na części z tej nieruchomości. W połowie XIX wieku znajdował się tu szpital wojskowy. Z biegiem lat pierwotny, bogato zdobiony wystrój obiektu nie przetrwał do naszych czasów, ponieważ z połowy XIX wieku w zajazdzie ulokowano austriackie koszary oraz magazyny broni. Stacjonował tu również batalion asystencyjny nr 1, składający się z kompanii piechoty oraz plutonu ckm z 56 Pułku Piechoty wywodzącego się z Wadowic. Już od 1916 roku były tu warsztaty artyleryjskie.

Budynek ten odegrał istotną rolę w procesie wyzwalania Krakowa. 31 października 1918 roku, pod dowództwem ppor. Franciszka Pustelnika, grupa Polaków z sukcesem rozbroiła austriackich żołnierzy stacjonujących w koszarach. Był to jeden z pierwszych krakowskich budynków zdobytych przez Polaków podczas dramatycznych wydarzeń 1918 roku, które przyczyniły się do oswobodzenia Krakowa oraz w konsekwencji – do narodzin niepodległej Polski. Po tym wydarzeniu, grupa połączyła się ze spiskowcami por. Antoniego Stawarza, kontynuując marsz na lewy brzeg Wisły oraz do Rynku Głównego, gdzie miało miejsce zajęcie odwachu i objęcie w nim polskiej warty.

W czasie międzywojennym, w dawnych murach zajeżdżano w Wojskowej Wytwórni Wozów Taborowych. W roku 1940 przekształcono przestrzeń na warsztaty naprawcze oraz punkt sprzedaży niemieckich pojazdów koncernu Auto Union AG. Podczas II wojny światowej w obiekcie zorganizowano filię więzienia św. Michała, które funkcjonowało do roku 1949. Później budynek przekształcono w lokale mieszkalne dla pracowników służby więziennej. W 1951 roku podjęto decyzję o jego wyburzeniu i przeznaczeniu terenu pod nowy blok mieszkalny. Jednakże po pewnym czasie ta decyzja została cofnięta z nieznanych powodów.

W latach 50. i 60. XX wieku mienie przechodziło pod zarząd różnych instytucji, było użytkowane przez Krakowskie Przedsiębiorstwo Obrotu Surowcami Skórzanymi i Włókienniczymi, a także przez spółdzielnię inwalidów, częściowo służyło również jako mieszkanie. Na przełomie lat 70. i 80. obiekt obciążony był planowaną budową ul. Telewizyjnej, co zaowocowało wyburzeniem południowej oficyny. W tej sytuacji zachodziła stale degradacja zabytku.

Po 1989 roku w zajazdzie działał sklep meblowy oraz restauracja. W późniejszym czasie powstaje wiele koncepcji potencjalnego wykorzystania tego miejsca. W 2009 roku przez kilka letnich miesięcy budynek był okupowany przez squaterów. Choć planowano, by obiekt stał się siedzibą muzeum Jerzego Dudy-Gracza lub Muzeum Podgórza, ostatecznie w roku 2008 Rada Miasta Krakowa zaakceptowała uchwałę o utworzeniu Muzeum Podgórza w zajazdzie Pod św. Benedyktem. W rezultacie, na przełomie 2016 i 2017 roku budynek został gruntownie wyremontowany i przekazany muzeum. W roku 2010 obiekt zyskał status wpisu do rejestru zabytków.

---

Oceń: Zajazd Pod św. Benedyktem

---