Eliza Pareńska

---

Życiorys

Eliza Pareńska urodziła się 25 października 1888 roku w Krakowie jako przedostatnie dziecko z pięciorga rodzeństwa. Miała dwie siostry: Marynę oraz Zofię, a także braci Adama (1881-1885) i Jana (1889-1919). Jej ojciec, Stanisław Pareński, był lekarzem, natomiast matka Eliza z domu Mühleisen prowadziła w Krakowie znany salon artystyczny, w którym spotykali się ci młodopolscy artyści.

Już od wczesnych lat życia Eliza zmagała się z problemami zdrowotnymi, a jej lęk przed interakcjami społecznymi często zmuszał ją do sięgania po alkohol. W młodości uczęszczała do renomowanego prywatnego Gimnazjum Żeńskiego im. Emilii Plater. Jednak po tym jak w 1904 roku obie jej siostry wyszły za mąż, Eliza doświadczyła silnego kryzysu emocjonalnego, co skłoniło ją do nauki w trybie indywidualnym. To właśnie w tym okresie rozpoczęła również swoje uzależnienie od morfiny, która stała się dla niej sposobem na ucieczkę od złego samopoczucia.

W życiu prywatnym Eliza znalazła towarzysza w postaci poety Edwarda Leszczyńskiego, którego poślubiła 18 stycznia 1910 roku w Krakowie. Choć ich małżeństwo zaczęło się obiecująco, szybko zaczęło się psuć. Para doczekała się syna, Witolda, urodzonego w 1912 roku.

W 1916 roku Eliza przeszła terapię odwykową w Davos, próbując zapanować nad swoim uzależnieniem. Po śmierci swoich rodziców zamieszkała z mężem i synem w odziedziczonej rezydencji, lecz po śmierci Edwarda w 1921 roku zdecydowała się sprzedać pałac. Niestety brak umiejętności zarządzania finansami szybko doprowadził do utraty oszczędności oraz dalszego uzależnienia. W grudniu 1922 roku trafiła na terapię w Arlesheim, która trwała przez trzy miesiące. Mimo pomyślnego przebiegu terapii, po powrocie do kraju Eliza ponownie poddała się kryzysowi i w tragicznych okolicznościach odebrała sobie życie 3 kwietnia 1923 roku, strzelając sobie w głowę. Została pochowana na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera O).

Wielokrotnie pozowała malarzom, którzy odwiedzali salon jej rodziców. Najbardziej znane są dzieła stworzone przez Stanisława Wyspiańskiego, w tym portret Elizy wśród pelargonii z 25 maja 1905 roku, z którego znane są trzy wersje (jedna w Muzeum Narodowym w Kielcach oraz dwie w prywatnych zbiorach), oraz Portret podwójny Elizy Pareńskiej, namalowany w dniach 26-27 maja 1905 roku.

---

Oceń: Eliza Pareńska

---