Stanisław Tondos

---

Życiorys

Stanisław Tondos swoją edukację artystyczną rozpoczął w latach 1869–1875 w Szkole Sztuk Pięknych, gdzie miał możność uczyć się pod okiem Jana Matejki oraz Władysława Łuszczkiewicza. Po ukończeniu studiów kontynuował rozwijanie swojego talentu w Wiedniu oraz Monachium. Jego twórczość koncentrowała się głównie na akwarelach przedstawiających miejskie pejzaże, zwane wedutami. Tondos malował przeważnie widoki Krakowa, lecz jego zainteresowania obejmowały również inne miasta, w tym Warszawę, Poznań oraz Lwów. Artysta często podróżował, by rysować w Wenecji, Wiedniu, Norymberdze czy Magdeburgu. Obecnie jego dzieła mają istotną wartość dokumentalną, gdyż ilustrują wygląd nieistniejących budynków oraz kompletnych zespołów architektonicznych.

Artysta był orędownikiem popularyzowania sztuki za pomocą kart pocztowych. Dzięki współpracy z wydawnictwem Salonu Malarzy Polskich, jego prace dotarły do szerszej publiczności. W 1886 roku, we współpracy z Juliuszem Kossakiem, zrealizował projekt graficzny pt. Klejnoty m. Krakowa, który zawierał reprodukcje 24 akwarel. Później z Wojciechem Kossakiem, artysta stworzył kilka cykli akwarel, w tym Kościół Mariacki w Krakowie (1892), Wawel przeszłości skarbnica, siedziba Piastów i Jagiellonów (1910) oraz Kraków Legiony (1915–1917). Jego prace były wystawiane w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, a także w Warszawie, gdzie prezentował swoje dzieła w Towarzystwie Zachęty oraz w Salonie Krywulta. Otrzymał złote medale na wystawach pocztówek nie tylko w Warszawie, ale i w Paryżu w 1900 roku. Stanisław Tondos pełnił również funkcję kierownika artystycznego w czasopiśmie Świat.

W trakcie swojej kariery artystycznej Tondos napotkał liczne trudności. Profesor Jan Stanisławski, w czasie jego studiów, uznał go za analfabetę artystycznego. Z biegiem lat, gdy Tondos uświadomił sobie, że nie potrafi odpowiednio przedstawiać postaci ludzkich, musiał współpracować z Kossakami, którzy dostarczali mu malowanych sztafaży. Jego niski wzrost oraz nerwowy charakter także przyczyniały się do jego trudnych relacji z krakowskimi „andrusami”, co stało się kanwą dla wielu anegdot i opowieści.

Artysta był ojcem Stanisława Michała (1895–1978), który służył w Wojsku Polskim.

---

Oceń: Stanisław Tondos

---