Jan Nepomucen Bobrowicz

---

Pochodzenie i początki kariery

Jan Nepomucen Bobrowicz miał swoje korzenie w szlacheckim domu, który wywodził się z Litwy. Jego rodzice, będąc zafascynowani muzyką, naturalnie skierowali syna na drogę edukacji artystycznej. Wkrótce po rozpoczęciu nauki Bobrowicz stał się członkiem Towarzystwa Przyjaciół Muzyki, co otworzyło przed nim wiele możliwości.

Od 1829 roku aktywnie uczestniczył w koncertach, które odbywały się w różnych miastach zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami, w Europie. Jego zaangażowanie w działalność muzyczną było nie tylko pasją, ale również integralną częścią jego życia.

W międzyczasie, aby zapewnić sobie stabilność zawodową, podjął pracę w kancelarii Senatu Wolnego Miasta Krakowa. Następnie, przez krótki czas, pełnił funkcję aplikanta w dyrekcji policji, co świadczy o jego wszechstronności. Jednak jego prawdziwe powołanie tkwiło w muzyce, co stało się oczywiste, gdy wziął udział w powstaniu listopadowym, za co otrzymał srebrny krzyż Virtuti Militari.

Po tragicznym upadku powstania, Bobrowicz, tak jak wielu jego towarzyszy, zdecydował się na emigrację. Jego celem była Francja, ale z powodu okoliczności musiał zatrzymać się w Saksonii, gdzie rozpoczął nowy rozdział w swoim życiu.

Początkowo brał udział w koncertach abonamentowych odbywających się w słynnym Gewandhaus, a jego kariera nabrała tempa. Szczególnie po występie u Klary Wieck, jego talent i umiejętności sięgały wyżyn sławy, co uczyniło go jednym z najbardziej uznawanych muzyków swojego czasu.

Twórczość kompozytorska

Jan Nepomucen Bobrowicz był twórcą, który pozostawił po sobie bogaty dorobek muzyczny. W swojej karierze skomponował i opublikował około 40 różnych utworów, co jest potwierdzane przez wiele słowników i encyklopedii muzycznych. Wśród jego dorobku dominują wariacje oraz różnorodne utwory taneczne, takie jak: polonezy, walce, mazurki, marsze, a także siciliana.

Muzyk miał unikalny sposób łączenia kilku wariacji w większe całości, co wyróżniało jego styl. Wprowadzał innowacyjne rozwiązania w zakresie rytmu i metrum, co czyniło jego kompozycje wyjątkowymi. Ponadto, Bobrowicz znacząco wzbogacił brzmienie gitary klasycznej, co uwidoczniło się dopiero w drugiej połowie XX wieku, gdy jego osiągnięcia zaczęły zyskiwać uznanie poza granicami Polski.

Wśród jego najbardziej znanych dzieł koncertowych wyróżnia się Rondo op. 17 oraz wiązanka na tematy z opery Zampa Ferdinanda Hérolda (op. 21). Utwory te zachwycają nie tylko swoją formą artystyczną, ale również bogactwem aranżacji orkiestrowych.

Kolejnym wybitnym osiągnięciem jest poemat tanecznyWielki polonez A-dur op. 24, który uznawany jest za jedno z najważniejszych dzieł w historii muzyki gitarowej XIX wieku. Ta kompozycja wpisuje się w kanon klasyki guitarowej, znacząco wpływając na rozwój gatunku.

Współpraca z firmą Wydawniczą Breitkopf und Härtel

Los zetknął Bobrowicza z lipskim kupcem Gotzwärgiem, który był teściem właściciela znanego wydawnictwa Breitkopf und Härtel, założonego w 1719 roku i działającego do dziś. Ta renomowana firma specjalizuje się w branży muzycznej, co stało się kluczowym czynnikiem w rozwoju kariery Bobrowicza.

W 1833 roku Bobrowicz zainaugurował współpracę z lipskim wydawnictwem, obejmując odpowiedzialność za druk wielu publikacji w języku polskim. Podejmując się prac związanych z korektą tekstów dla tej instytucji, nie mógł przewidzieć, że wkrótce awansuje na stanowisko redaktora kilku znaczących serii wydawniczych.

W 1834 roku, na zlecenie firmy, zainaugurowano projekt „Biblioteka Kieszonkowa Klasyków Polskich”, w której Bobrowicz objął rolę redaktora. To przedsięwzięcie odegrało ważną rolę w polskiej kulturze literackiej, a także przyczyniło się do wzrostu popularności redaktora.

Jednym z najbardziej znaczących projektów, jakie Bobrowicz zrealizował, była dziesięciotomowa edycja „Herbarza Polskiego” autorstwa Kaspra Niesieckiego. Ta imponująca edycja ukazała się w latach 1839–1846, wydawana przez firmę Breitkopf und Härtel, co przyczyniło się do szerokiego uznania jego pracy w literaturze polskiej.

Librairie Étrangère

Dwa tygodnie po uzyskaniu obywatelstwa, w 1848 roku, Jan Nepomucen Bobrowicz stał się prawnym właścicielem Librairie Étrangère, która była zarówno księgarnią, jak i wydawnictwem. To przedsięwzięcie miało charakter sortymentowo-nakładowy, co oznaczało, że zapewniało sprzedaż książek wydanych we własnym nakładzie, a także takich, które były objęte sprzedażą komisową.

Książki oferowane przez Księgarnię Zagraniczną nie były bezpośrednio związane z tematyką emigracyjną, co czyniło je interesującymi dla przeciętnego czytelnika. Charakteryzowały się one starannym wykonaniem, często w zbytkownej szacie graficznej i nietypowym kroju czcionek, co przyciągało uwagę klientów. Co ciekawe, wiele z tytułów ukazywało się w dwóch wersjach: standardowej oraz luksusowej, gdzie te drugie wyróżniały się oprawami z wysokiej jakości materiałów takich jak płótno angielskie, safian czy skóra, oraz zdobione były większą liczbą ilustracji.

W ofercie dominowały powieści oraz dzieła historyczne, co wskazywało na zróżnicowane gusty czytelnicze klientów. Jednak konkurencja w branży księgarskiej była zacięta, co prowadziło do poważnych problemów związanych ze sprzedażą wydawnictw. Kłopoty te wynikały nie tylko z braku umiejętności handlowych ze strony Bobrowicza, ale także z nadmiernych oczekiwań ze strony osób, które posiadały książki do sprzedaży.

Pomimo rozsądnych zasad prowadzenia księgarni, Jan Nepomucen Bobrowicz nie radził sobie z egzekwowaniem należności. Lista jego dłużników była niezwykle długa, a wysyłane przez niego monity nie przynosiły oczekiwanych efektów. W rezultacie, w 1859 roku ogłosił bankructwo. Po upadku Księgarni Zagranicznej, pozostałe nakłady wykupił Zygmunt Gerstmann, który następnie sprzedawał książki Bobrowicza w Brukseli jako swoje własne publikacje.

Schyłek życia

W roku zamknięcia Księgarni Bobrowicz wraz z bliskimi przeniósł się do Drezna, gdzie kontynuował swoją pracę w dziedzinie księgarstwa. Jego życie skupiało się na prowadzeniu działalności, mimo trudnych okoliczności.

Bobrowicz zmarł 2 listopada 1881 roku. Jego ciało spoczęło na Nowym Cmentarzu Katolickim w Dreźnie, gdzie przez pewien czas jego nagrobek był widoczny i dumnie przypominał o jego działalności.

Jednakże, do 1925 roku nagrobek zniknął z tego miejsca, ponieważ został usunięty lub opłacony przez inną rodzinę, a pamięć o nim została w pewnym sensie wyparta.

Dzieła muzyczne

Jan Nepomucen Bobrowicz, utalentowany kompozytor, stworzył liczne dzieła muzyczne, które wywarły znaczący wpływ na rozwój muzyki XIX wieku. Poniżej przedstawiamy listę jego najważniejszych utworów:

• wariacje na temat melodii ukraińskiej op. 7,
• rondo “Brilliant et facile” op. 17,
• wstęp i wariacje na temat polskiej pieśni Ja ciebie nie zapomnę op. 20,
• introdukcja, wariacje i polonez na temat tyrolski op. 13,
• marsze A-dur nr 1, 2 i 3, op. 25,
• polonez A-dur op. 11,
• wielki polonez A-dur op. 24,
• wiązanka na tematy z opery Zampa Ferdinanda Hérolda,
• walc D-dur nr 1 op. 11,
• walc A-dur nr 2 op. 11,
• walc D-dur nr 3 op. 11,
• walc A-dur nr 4 op. 11,
• walc D-dur nr 5 op. 11,
• walc D-dur nr 6 op. 11,
• wariacje A-dur na temat „Là ci darem la mano” z opery „Don Giovanni” Wolfganga Amadeusza Mozarta op. 6,
• wariacje i polonez na temat duetu z opery „Capuleti i Montecchi” Vincenza Belliniego op. 30,
• wariacje na temat arii „Oh! cara memoria” Michele’a Carafy op. 28,
• wariacje na temat kawatyny z opery „Zelmira” Gioacchina Rossiniego op. 16,
• wariacje na temat ulubionego walca op. 18.

Podsumowanie i spis najważniejszych publikacji

Jan Nepomucen Bobrowicz był znanym polskim wydawcą, który w swoim dorobku ma imponującą liczbę publikacji. Jego wkład w polską literaturę jest nieoceniony, a szczególnie wyróżnia się wydaniem 400 tomów dzieł polskich, z czego aż połowa pochodzi z jego własnej działalności wydawniczej.

Wśród jego najważniejszych publikacji można wymienić:

• „Biblioteka Kieszonkowa Klasyków Polskich” – wydana przez Breitkopf und Härtel w 1834 roku, z ostatnimi trzema tomami opublikowanymi w jego własnej firmie w 1853 roku,
• „Herbarz Polski” Kaspra Niesieckiego – również w wydawnictwie Breitkopf und Härtel, w latach 1839-1846,
• „Biblioteka Powieści Historycznych” – publikowana przez Librairie Étrangère w latach 1844-1856,
• „Biblioteka Malownicza Najzabawniejszych Powieści dla Dzieci” – wydana w Librairie Étrangère w 1846 roku.

---

Oceń: Jan Nepomucen Bobrowicz

---