Marek Litewka był wybitnym polskim aktorem, który pozostawił po sobie niezwykle istotny ślad w polskiej kulturze. Urodził się 6 sierpnia 1948 roku w malowniczym Krakowie, by w ciągu swojego życia zdobyć uznanie w różnych dziedzinach sztuki aktorskiej. Jego twórczość obejmowała zarówno teatr, jak i film oraz telewizję, co czyniło go wszechstronnym artystą, który z zamiłowaniem angażował się w swoje role.
Niestety, Marek Litewka zmarł 12 stycznia 2024 roku, pozostawiając po sobie bogate dorobek artystyczny oraz liczne wspomnienia w sercach swoich fanów i współpracowników.
Życiorys
Ukończył Wydział Aktorski w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie w roku 1974. Po ukończeniu studiów, w latach 1974–1975, grał w Państwowym Teatrze Ziemi Krakowskiej im. Ludwika Solskiego w Tarnowie. Wkrótce potem przeniósł się do Krakowa, gdzie przez długie lata występował w Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej (1975–2003) oraz w Teatrze „Bagatela” (2003–2006). Ostatnim jego miejscem pracy był Teatr STU, w którym występował od 2007 do 2016 roku.
W dorobku artystycznym Marka Litewki znajdują się również występy w trzydziestu dwóch spektaklach Teatru Telewizji w latach 1973–2021 oraz w trzech audycjach Teatru Polskiego Radia, które miały miejsce między 1973 a 1989 rokiem. Artysta miał także przyjemność wystąpienia w cyklu telewizyjnym Spotkanie z Balladą.
Marek Litewka zmarł 22 stycznia 2024 roku i został pochowany na cmentarzu na Bielanach w Krakowie.
Nagrody
- 1975 – nagroda kierownika Wydziału Kultury Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie za role w sztukach Złoty chłopiec Clifforda Odetsa oraz Trzy siostry Antoniego Czechowa,
- 2004 – XLIII Rzeszowskie Spotkania Teatralne – III miejsce w plebiscycie publiczności na najlepszą rolę męską za rolę Tewje Mleczarza w przedstawieniu Skrzypek na dachu Jerry’ego Bocka i Josepha Steina.
Filmografia
Filmy fabularne
Marek Litewka ma na koncie wiele interesujących ról filmowych, które zapisały się w historii polskiej kinematografii. Jego pierwszym ujęciem w filmie był epizod w produkcji Dagny z 1976 roku, gdzie zagrał mężczyznę na chrzcie syna Stanisława Przybyszewskiego. W kolejnych latach zyskiwał coraz większe uznanie jako aktor, między innymi w produkcji Amator (1979), występując jako Piotrek Krawczyk, sąsiad Filipa. Jego filmografia obejmuje również takie tytuły jak:
- Polonia Restituta (1980),
- Constans (1980) – kolega Witolda z pracy,
- Nie było słońca tej wiosny (1983) – oficer,
- Jeździec na ogniu (1985),
- Dama kameliowa (1994) – licytator majątku Małgorzaty,
- Przygody dobrego wojaka Szwejka (1999),
- Karol. Człowiek, który został papieżem (2004) – Wilhelm Kluger, ojciec Jerzego i Tesi,
- Zakochany Anioł (2005) – pacjent szpitala psychiatrycznego,
- Wino truskawkowe (2007) – Władysław Zalatywój,
- Rewizyta (2009) – kolega Witolda z pracy (sceny z filmu Constans),
- Miłość na wybiegu (2009) – ojciec Julii,
- Janosik. Prawdziwa historia (2009) – ojciec Janosika,
- 15 fotografii (2010) – Jaś, przyjaciel Rudka,
- Zdjęcie (2012) – grabarz Kazimierz,
- Król życia (2015) – Władysław, sąsiad Edwarda.
Seriale
W świecie telewizji Marek Litewka również zyskał uznanie, występując w wielu popularnych serialach. Jego debiut w tej dziedzinie miał miejsce w serialu Ślad na ziemi (1978), gdzie wcielił się w postać inżyniera Janusza Rozpalskiego. W następnych latach zagrał w:
- Z biegiem lat, z biegiem dni… (1980) – aktor kabaretu „Zielony Balonik”,
- Polonia Restituta (1982) – porucznik Tadeusz Kasprzycki,
- Blisko, coraz bliżej (1983) – Pierre Pasternik, syn Jana,
- Rycerze i rabusie (1984) – Przecław Dydyński,
- Opowieść o Józefie Szwejku i jego drodze na front (1996) – zawiadowca,
- Świat według Kiepskich (2000) – akwizytor,
- Na Wspólnej (2002−2003) – Stefan Maciejewski,
- Pierwsza miłość (2002–2004) – dwie role, szejk Abdullah al Rabeeah oraz profesor Świderski,
- Glina (2007–2008) – Zygmunt Malewicz, dziadek Katarzyny,
- Fala zbrodni (2007) – Kolumbijczyk,
- Ekipa (2007) – Łukasz Bergier, znajomy Nowasza,
- Janosik. Prawdziwa historia (2009) – ojciec Janosika,
- Ratownicy (2010) – przewodnik tatrzański Jagiełło,
- Głęboka woda (2011) – Józef,
- Komisja morderstw (2016) – imam,
- Kruk. Szepty słychać po zmroku (2018) – stary Cygan,
- Kruk. Czorny woron nie śpi (2021) – Gawol Balasz.
Przypisy
- Zmarł Marek Litewka. Aktor miał 75 lat [online], Fakt24.pl, 12.01.2024 r. [dostęp 12.01.2024 r.]
- Marek Litewka. scenastu.pl. [dostęp 20.10.2022 r.]
- Michał Bobrowski: To my – Spotkanie z Balladą. Wydawnictwo Arcana. Brak numerów stron w książce.
- https://krakow.naszemiasto.pl/ostatnie-pozegnanie-marka-litewki-krakowski-aktor-spoczal/ar/c1-9591223
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Maria Chybińska | Bohdan Petecki | Bolesław Chromry | Gabriela Frycz | Ludwik Kwiatkowski | Jakub Pączek | Kazimierz Dźwig | Artur Grabowski | Stanisław Michałek | Monika Stachnik-Czapla | Zbigniew Bator | Andrzej Kasprzyk | Ewa Demarczyk | Rafał Delekta | Anna Przemyska | Bogdana Ligęza-Drwal | Stanisław Klimowski | Danuta Mroczek-Szlezer | Zbigniew Paleta | Wojciech Wiśniewski (pisarz)Oceń: Marek Litewka