Zygmunt Waśniewski

---

Życiorys

Zygmunt Waśniewski był jednym z najbardziej znanych artystów zajmujących się ekslibrisem we Wrocławiu, a jego twórczość zyskała uznanie również na skalę krajową. To nie tylko utalentowany grafik, ale także nauczyciel, który inspirował wielu znaczących artystów i młodszych twórców plastycznych. Jego pasje obejmowały również bibliofilstwo, działalność społeczną oraz miłość do Wrocławia.

Waśniewski specjalizował się w grafice artystycznej i użytkowej. Był osobą o wszechstronnych talentach, która zajmowała się nie tylko projektowaniem szkła artystycznego i witraży, ale także grawerką szkła kryształowego oraz rysunkiem. W czasie II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej, co doprowadziło do represji i uwięzienia po 1945 roku.

Artysta aktywnie uczestniczył w działaniach Wrocławskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych oraz Towarzystwa Przyjaciół Książki. W 1969 roku zakładał Grupę Grafików „RYS” z Januszem Halickim, a także był członkiem Sekcji Grafiki wrocławskiego oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków od 11 grudnia 1951 roku.

Po wojnie przeniósł się do Wrocławia, gdzie rozpoczął studia graficzne w Akademii Sztuk Pięknych na Wydziale Ceramiki i Szkła, które kończył w latach 1946–1952. Jako mentor pracował z prof. Stanisławem Dawskim. Po uzyskaniu dyplomu w 1952 roku, zaczynał pracę projektanta szkła w hucie „Julia” w Piechowicach, sugerowany przez kolegę ze studiów, Jerzego Słuczana-Orkusza. Tam tylko przez kilka lat zajmował się grawerką, tworząc projekty nowatorskie w kontekście dekoracji, które były prezentowane na I Ogólnopolskiej Wystawie Szkła i Ceramiki.

Jako student, Waśniewski rozpoczął również pracę jako asystent na Wydziale Ceramiki ASP. W 1976 roku zakończył swoje kierowanie Państwowym Ogniskiem Kultury Plastycznej we Wrocławiu, które prowadził od 1956 roku. Przez lata uczył grafiki warsztatowej oraz rysunku na Akademii Sztuk Pięknych.

Od 1951 roku, Waśniewski był aktywnym członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków, angażując się w różnorodne akcje plastyczne. W latach 1959–1976 pracował w Zarządzie Sekcji Grafiki, przez kilka lat pełniąc funkcję przewodniczącego. Jego działalność dydaktyczna obejmowała również nauczanie w Technikum Budowlanym we Wrocławiu.

Ekslibris był dla Waśniewskiego kluczową formą wypowiedzi artystycznej. Znaki książkowe, które tworzył, były wyrazem jego głębokiego związku z literaturą. Tematyka jego prac była ściśle związana z Wrocławiem, a jego wizje zabytków przedstawiały detale gotyckiej architektury w wyjątkowy sposób. Jego linoryty charakteryzowały się bogatą grą światła i cienia oraz wspaniałymi detalami.

Waśniewski znacząco przyczynił się do promowania ekslibrisu. Oprócz współpracy przy Grupie „RYS”, zainicjował cykliczne wystawy „Ekslibris Wrocławski”, które stały się kluczowym wydarzeniem w kraju dla promowania małej grafiki i wrocławskiego środowiska artystycznego. Te wystawy przyciągały uwagę wielu artystów, stając się inspiracją dla nowych twórców we Wrocławiu.

Jego przygoda z ekslibrisem rozpoczęła się już w okresie międzywojennym. Powstały pierwsze znaki książkowe w latach 1938 i 1943–1944. Po wojnie, w latach 1945–1957, swoją twórczość ograniczył, ale jego prawdziwy okres artystyczny rozpoczął się w 1958 roku. Na swoim koncie miał 186 ekslibrisów, a jego dzieła wyróżniały się starannością wykonania.

Większość ekslibrisów powstała w technice linorytu, której pozostał wierny do końca życia. Oprócz klasycznego czarno-białego linorytu, artysta eksperymentował także z barwionymi wersjami oraz innymi technikami graficznymi. Wystawiał swoje prace zarówno w Polsce, jak i za granicą, biorąc udział w licznych ważnych wystawach.

Z nagród, które otrzymał, warto wymienić odznaczenia za zasługi kulturalne oraz Złoty Krzyż Zasługi. Wyróżniał się także nagrodami Ministra Kultury i Sztuki za swoją działalność w zakresie szkła i upowszechniania sztuki, co doceniało jego społeczne zaangażowanie i dydaktyczną pracę.

---

Oceń: Zygmunt Waśniewski

---