UWAGA! Dołącz do nowej grupy Kraków - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Mieczysław Jahoda

Kultura i sztuka

Mieczysław Jahoda, wybitna postać w polskim świecie filmowym, urodził się 21 grudnia 1924 roku w Krakowie. Przez całe życie związał się z kinematografią, stając się nie tylko uznawanym operatorem filmowym, ale również reżyserem oraz pedagogiem.

Jego wkład w rozwój sztuki filmowej w Polsce jest nieoceniony, a jego praca miała znaczący wpływ na kształtowanie się młodych twórców filmowych. Zmarł 16 maja 2009 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny.

Życiorys

W latach powojennych, konkretnie w okresie 1945–1946, Mieczysław Jahoda rozpoczął swoją artystyczną podróż jako słuchacz znanych inicjatyw filmowych: Warsztatu Filmowego Młodych oraz Kursu Przygotowania Filmowego. Programy te, prowadzone przez Antoniego Bohdziewicza, z czasem przekształcono w krakowski Instytut Filmowy, który stał się ważnym centrum kształcenia twórców filmowych.

Równolegle do swoich studiów Jahoda rozwijał swoją karierę zawodową, pracując jako asystent reżysera oraz operatora filmów dokumentalnych w Wytwórni Filmów Oświatowych. W tym czasie studiował architekturę w Krakowie. Jego edukacja filmowa zwieńczona została w 1953 roku ukończeniem studiów na Wydziale OperatorskimPaństwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi.

W 1951 roku Jahoda zadebiutował w filmie fabularnym jako asystent operatora w obrazie pt. Gromada, reżyserowanym przez Jerzego Kawalerowicza. W kolejnych latach pracował jako II operator przy takich filmach jak Celuloza (1953) oraz Pod gwiazdą frygijską (1954), które również były dziełami Kawalerowicza. Jego pierwszym filmem jako autora zdjęć był Zimowy zmierzch, stworzony w 1957 roku pod kierunkiem Stanisława Lenartowicza.

Jahoda zyskał uznanie jako operator, współpracując z wybitnymi reżyserami. Jego filmografie obejmują prace z Wojciechem J. Hasem w takich produkcjach jak Pętla, Pożegnania i Rękopis znaleziony w Saragossie, a także z Aleksandrem Fordem przy Krzyżakach. Współpracował także z Andrzejem Wajdą (Bramy raju), Tadeuszem Konwickim (Jak daleko stąd, jak blisko), Tadeuszem Chmielewskim (Nie lubię poniedziałku) oraz Jerzym Gruzą (Wojna domowa, Czterdziestolatek). Dodatkowo wielokrotnie współpracował z Janem Rybkowskim i Stanisławem Jędryką.

Jahoda nie ograniczał się jedynie do filmów fabularnych, lecz również był autorem zdjęć do różnych krótkometrażowych produkcji muzycznych, w tym Bema pamięci rapsod żałobny, gdzie współpracował z Czesławem Niemenem w reżyserii Janusza Rzeszewskiego. Chętnie brał udział w projektach filmów oświatowych, w tym instruktażowych oraz reklamowych, które również powstawały pod okiem Wojciecha J. Hasa. Od 1946 do 1948 roku pełnił funkcję asystenta operatora i II operatora w licznych filmach dokumentalnych, takich jak Wieliczka, Kraków Romański, Dolina Dunajca czy Pustynia Błędowska.

W 1978 roku, wraz z Rzeszewskim, wyreżyserował komedię muzyczną pt. Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy. Zdobył również uznanie jako pedagog, pracując w PWSFTviT od 1963 roku. W 1982 roku został profesorem nadzwyczajnym sztuki filmowej, a w latach 1964–2005 aktywnie wspierał rozwój artystyczny i pedagogiczny wielu studentów poprzez opiekę nad ich etiudami.

Jahoda był również pionierem w wdrażaniu nowych technik zdjęciowych, takich jak użycie taśmy Eastmancolor w Krzyżakach Forda oraz kręcenie filmów panoramicznych przy użyciu systemu CinemaScope w krótkometrażowym filmie Stadion, kierowanym przez Stanisława Jędrykę. Po zakończeniu kariery operatorskiej w 1987 roku, poświęcił się w pełni nauczaniu.

Jego prochy zostały rozsypane nad Wisłą, a symboliczny grób Mieczysława Jahody znajduje się na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Wybrana filmografia

Przedstawiamy wybrane dzieła Mieczysława Jahody, które znacząco przyczyniły się do polskiej kinematografii w XX wieku. Lista ta obejmuje filmy, które powstały w różnych latach, a każdy z nich stanowi ważną część jego twórczości.

  • 1956: Zimowy zmierzch (reż. Stanisław Lenartowicz),
  • 1957: Pętla (reż. Wojciech Jerzy Has),
  • 1957: Spotkania (reż. Stanisław Lenartowicz),
  • 1958: Pożegnania (reż. Wojciech Jerzy Has),
  • 1960: Krzyżacy (reż. Aleksander Ford),
  • 1961: Ogniomistrz Kaleń (reż. Ewa i Czesław Petelscy),
  • 1962: Spotkanie w Bajce (reż. Jan Rybkowski),
  • 1962: Spóźnieni przechodnie (reż. Jan Rybkowski),
  • 1963: Naprawdę wczoraj (reż. Jan Rybkowski),
  • 1964: Rękopis znaleziony w Saragossie (reż. Wojciech Jerzy Has),
  • 1965: Jutro Meksyk (reż. Aleksander Ścibor-Rylski),
  • 1965: Wojna domowa (serial TV, reż. Jerzy Gruza),
  • 1966: Odwiedziny o zmierzchu (reż. Jan Rybkowski),
  • 1966: Szyfry (reż. Wojciech Jerzy Has),
  • 1967: Bramy raju (reż. Andrzej Wajda),
  • 1967: Katarynka (film TV, reż. Stanisław Jędryka),
  • 1967: Pavoncello (film TV, reż. Andrzej Żuławski),
  • 1967: Pieśń triumfującej miłości (film TV, reż. Andrzej Żuławski),
  • 1968: Wniebowstąpienie (reż. Jan Rybkowski),
  • 1969: Bema pamięci rapsod żałobny (reż. Janusz Rzeszewski),
  • 1969: Czesław Niemen śpiewa (reż. Janusz Rzeszewski),
  • 1969: Tylko umarły odpowie (reż. Sylwester Chęciński),
  • 1970: Przystań (reż. Paweł Komorowski),
  • 1970: Śpiewa Violetta Villas (reż. Konstanty Ciciszwili),
  • 1971: Jak daleko stąd, jak blisko (reż. Tadeusz Konwicki),
  • 1971: Nie lubię poniedziałku (reż. Tadeusz Chmielewski),
  • 1972: Jezioro osobliwości (reż. Jan Batory),
  • 1972: Skorpion, Panna i Łucznik (reż. Andrzej Kondratiuk),
  • 1974–1975: Czterdziestolatek (serial TV, reż. Jerzy Gruza),
  • 1975: Mazepa (reż. Gustaw Holoubek),
  • 1976: Motylem jestem, czyli romans 40-latka (reż. Jerzy Gruza),
  • 1978: Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy (reżyseria),
  • 1981: Amnestia (reż. Stanisław Jędryka),
  • 1982: Do góry nogami (reż. Stanisław Jędryka),
  • 1984: Umarłem, aby żyć (reż. Stanisław Jędryka),
  • 1987: Sami dla siebie (reż. Stanisław Jędryka).

Każde z tych dzieł jest świadectwem bogatej kariery reżysera, który w fascynujący sposób potrafił uchwycić różnorodność ludzkich emocji i doświadczeń, sprawiając, że jego filmy na zawsze zostaną w pamięci widzów.

Nagrody i odznaczenia

Rok 1962 przyniósł nagrodę I stopnia od Ministra Kultury i Sztuki, która była znaczącym wyróżnieniem dla Mieczysława Jahody. Następnie, w roku 1973, artysta otrzymał nagrodę III stopnia od tego samego ministerstwa. W 1983 roku przyznano mu Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, co stanowiło kolejne potwierdzenie jego wybitnych osiągnięć.

W roku 1984 Jahoda został uhonorowany Medalem 40-lecia Polski Ludowej, a w 2005 roku jego prace w dziedzinie filmu zostały docenione poprzez nagrodę Ministra Kultury. Lista jego nagród i odznaczeń odzwierciedla owocną karierę twórczą i zaangażowanie w kulturę polską.

Przypisy

  1. Mistrzowie, którzy odeszli: Mieczysław Jahoda. [w:] Camerimage 2013 [on-line]. [dostęp 02.03.2017 r.]
  2. a b Jacek Szczerba: Jahoda: Wrażliwy twardziel. [w:] Wyborcza.pl Kultura [on-line]. 27.05.2009 r. [dostęp 02.03.2017 r.] (pol.).
  3. a b c d e f g Ewa Nawój: Mieczysław Jahoda. [w:] Culture.pl [on-line]. 09.2008 r. [dostęp 02.03.2017 r.] (pol.).
  4. Uznanie dla twórców kultury /w/ Trybuna Robotnicza, nr 170, 19.07.1984 r., str. 1-2
  5. a b c d e Stanisław Janicki: Film Polski od a do z. Warszawa: WAiF, 1973, s. 209.

Oceń: Mieczysław Jahoda

★★★★★
Średnia ocena:4.54 Liczba ocen:20