Parafia greckokatolicka, znana jako Podwyższenie Krzyża Pańskiego w Krakowie, funkcjonuje w obrębie dekanatu krakowsko-krynickiego. Jest to jedna z ważniejszych parafii, która znajduje się na terenie archieparchii przemysko-warszawskiej.
W tej diecezji, parafia pełni kluczową rolę w życiu duchowym społeczności greckokatolickiej w Krakowie.
Historia parafii
W wyniku reform przeprowadzonych przez austriackie władze doszło do niekorzystnych zmian, które miały wpływ na funkcjonowanie świątyń. Tak było w przypadku obiektu, który do 26 lutego 1808 roku pozostawał pod opieką sióstr Norbertanek. Wtedy to, na mocy dekretu Nr 2786, jego własność została przekazana parafii greckokatolickiej. W kolejnych latach, w 1947 roku, władze komunistyczne podjęły decyzję o likwidacji tejże parafii, która przynależała do dekanatu leżajskiego. Budynek świątyni, po pewnym czasie, został oddany oo. Saletynom, a cenny ikonostas rozebrano i przeniesiono do Muzeum Jana Matejki.
Jednakże, w 1998 roku parafia greckokatolicka odzyskała utraconą własność. OO. Saletyni opuścili świątynię do końca 2001 roku, co umożliwiło grekokatolikom powrót do ich dawnego miejsca kultu. Dzięki zaangażowaniu i staraniom parafii, ikonostas, który był świadkiem wielu ważnych wydarzeń, został odrestaurowany i zrekonstruowany. Wzniesiono go ponownie, a jego poświęcenie miało miejsce w listopadzie 2004 roku, dokonał tego metropolita przemysko-warszawski, arcybiskup Jan Martyniak.
Warto również zwrócić uwagę na ikonostas znajdujący się w pomieszczeniu obok kruchty, który został stworzony w latach 60. XX wieku przez znanego artystę Jerzego Nowosielskiego. Ten ikonostas miał znaczenie dla praktyk religijnych w kaplicy kościoła św. Katarzyny, gdzie parafia greckokatolicka korzystała z gościnności OO. Augustynianów przez okres od 1958 do 1998 roku.
W 2007 roku, przy parafii, zainaugurowano działalność grupy duszpasterskiej, która skierowana była do ukraińskich studentów, co stanowiło kolejny krok w kierunku integracji i wsparcia dla tej społeczności.
Cerkiew parafialna
W Krakowie znajduje się greckokatolicka cerkiew pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, która została wzniesiona w latach 1636–1643. Powstała w stylu barokowym, pierwotnie jako kościół dedykowany św. Norbertowi, przeznaczony dla sióstr Norbertanek. To ważny obiekt sakralny, który odzwierciedla bogaty kontekst historyczny regionu.
Pod koniec XIX wieku, dzięki zaangażowaniu proboszcza o. Iwana Borsuka oraz wiernych, cerkiew zyskała nowy, istotny element – ikonostas. Ten majestatyczny element dekoracji wnętrza ma kluczowe znaczenie dla kultu obrządku wschodniego. Murowany ikonostas został zaprojektowany przez architekta Tadeusza Stryjeńskiego, a ikony, które go zdobią, namalował jego uczeń, Władysław Rossowski, według projektu znanego malarza Jana Matejki.
Więcej informacji na temat cerkwi można znaleźć w osobnym artykule: Cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego w Krakowie.
Duszpasterstwo
Duszpasterstwo w Parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Krakowie, greckokatolickiej wspólnocie religijnej, jest związane z długą tradycją i historią jej proboszczów, którzy pełnili tę rolę przez wiele lat.
Poniżej przedstawiamy listę proboszczów, którzy przewodzili parafii:
- ks. Florijan Kudrewycz OSBM (1797-1834),
- ks. Łew Laurysewycz (1852-1854),
- ks. Iwan Ławrowśkyj (1854-1860, administrator parafii),
- ks. Iwan Ławrowśkyj (1860-1863),
- ks. Stepan Ławrysewycz (1863-1864, administrator parafii),
- ks. Mykoła Liwczak (1864-1867),
- ks. Josyf Czerlunczakewycz (1868-1885, administrator parafii),
- ks. Iwan Borsuk (1885-1888, administrator parafii),
- ks. Iwan Borsuk (1888-1909),
- ks. Iwan Uruśkyj (1909-1910, administrator parafii),
- ks. Petro Łewyćkyj (1910-1914),
- ks. Iwan Uruśkyj (1914-przypuszczalnie do 1918),
- ks. Iwan Uruśkyj (przypuszczalnie od 1924-1932),
- ks. Pawło Chruszcz (1932-1944, administrator parafii),
- ks. Stepan Hrab (1944-1947, administrator parafii),
- ks. Mykoła Deńko (1958-1986),
- ks. Mirosław Michaliszyn (1986-1996, administrator parafii),
- ks. Michał Feciuch (1996-2006, administrator parafii),
- ks. prot. Piotr Pawliszcze (od 2006 proboszcz parafii).
Każdy z wymienionych kapłanów wniósł coś unikalnego do działalności parafii, a ich duchowe przewodnictwo miało istotny wpływ na kształtowanie społeczności greckokatolickiej w Krakowie.
Przypisy
- Greko katolicy w Krakowie..., 19.06.2020 r. [dostęp 19.06.2020 r.]
- Dmytro Błażejowski - "Historical Sematysm ...", s. 245
- Oficjalna strona parafii greckokatolickiej pw. Podwyższenia Krzyża Pańskiego.
Pozostałe obiekty w kategorii "Cerkwie":
Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie | Parafia Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie | Cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego w KrakowieOceń: Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Krakowie (greckokatolicka)