UWAGA! Dołącz do nowej grupy Kraków - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Aleksander Linowski

Polityka i administracja

Aleksander Linowski, znany przedstawiciel polskiej arystokracji, urodził się około 1759 roku w Kobylnikach. Jego życie i działalność przypadły na wyjątkowo burzliwy okres w historii Polski. Zmarł 19 października 1820 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie znaczący ślad w historii swojego kraju.

W 1782 roku Linowski objął zaszczytną funkcję szambelana króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, co świadczy o jego zaufaniu i bliskich relacjach z królewskim dworem. Jego zaangażowanie w sprawy publiczne było kontynuowane w późniejszych latach, co stawia go w gronie wpływowych postaci swojego czasu.

W 1811 roku Linowski został mianowany radcą Rady Stanu Księstwa Warszawskiego, a rok później był członkiem Rady Generalnej Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego, co ukazuje jego aktywną rolę w kształtowaniu polityki tego okresu. Jako dyrektor generalny policji oraz poczty, podejmował decyzje mające na celu poprawę administracji i bezpieczeństwa publicznego.

Linowski był również aktywnym działaczem i pisarzem politycznym. Jego podejście do polityki charakteryzowało się umiejętnością przemawiania, co czyniło go cenionym mówcą. Poza tym, pełnił wiele funkcji, takich jak referendarz rady stanu oraz sędzia, co jeszcze bardziej dowodzi jego wszechstronnych kompetencji i zaangażowania w rozwój administracji w Polsce.

Życiorys

Aleksander Linowski, urodzony około roku 1759, był synem Prokopa, łowczego kruszwickiego, oraz Tekli z Miruckich. Już w 1771 roku rozpoczął swoje studia w Akademii Krakowskiej, co otworzyło mu drogę do dalszej kariery politycznej.

W roku 1782 został wybrany na posła z województwa krakowskiego, a dwa lata później, w 1784 roku, pełnił tę samą rolę jako poseł krakowski na sejm. Jego zasługi szybko zostały dostrzegane, ponieważ wkrótce mianowano go nadwornym podkomorzym królewskim. Nie długo potem zyskał akceptację w kręgach dworskich, dołączając do stronnictwa dworskiego.

W roku 1790 reprezentował województwo krakowskie na Sejmie Czteroletnim, gdzie aktywnie wspierał reformy oraz Konstytucję 3 maja. Był zaufanym współpracownikiem Hugo Kołłątaja. Dnia 2 maja 1791 roku, podpisał asekurację, zobowiązując się do wspierania projektu Ustawy Rządowej, co było wyrazem jego zaangażowania w sprawy państwowe.

Dodatkowo, wpisując się w burzliwy okres historyczny, Aleksander Linowski stał się członkiem sprzysiężenia, które przygotowywało wybuch insurekcji kościuszkowskiej. Pod dyktando króla spisał polską wersję projektu Reformy Konstytucji, co ukazuje jego bliską współpracę z najwyższymi władzami ówczesnej Polski.

Twórczość

Ważniejsze mowy i pisma

Wśród istotnych dokumentów związanych z twórczością Linowskiego można wskazać kilka istotnych mów oraz pism, które miały miejsce w XVIII wieku:

  • Głos wyrażony na sejmikach poselskich dnia 19 sierpnia 1788 roku w Proszowicach, Kraków,
  • Głos dotyczący przysięgi, wygłoszony 23 grudnia 1790 roku, bez podanego miejsca i daty wydania, rękopis: Archiwum Główne Akt Dawnych (Archiwum Wilanowskie, sygn. 967),
  • Głos związany z miastami koronnych i litewskich, który odbył się na sesji sejmowej dnia 14 kwietnia 1791 roku, miejsce wydania nieznane, 1791,
  • Przemówienie odnośnie projektu JW. Czerniechowskiego na sesji sejmowej dnia 7 listopada 1791 roku, brak miejsca wydania (1791),
  • Głos na sesji z dnia 19 października, bez miejsca oraz roku wydania (XVIII w.),
  • Pilne doniesienie do współobywateli z Warszawy, brak miejsca i roku wydania (XVIII w.), wydane anonimowo,
  • List do przyjaciela, ujawniający działania Kołłątaja w trakcie insurekcji, napisany w 1795 roku (Kraków 1795, w dwóch wydaniach), kolejne wydania: Kołłątaj w rewolucji kościuszkowskiej, Leszno 1846; wydanie trzecie: List do przyjaciela, Wrocław 1846, „Przedruk Rzadszych Materiałów do Historii Polski od r. 1750” nr 1,
  • Mowa opublikowana w Zbiorze pism dotyczących powstania Królestwa Polskiego Nr 1, Kraków 1812,
  • Mowa wygłoszona na pogrzebie J. O. Ks. Józefa Poniatowskiego, ministra wojny oraz naczelnego wodza wojsk polskich, transportowanego z Lipska do Warszawy dnia 9 września 1814 roku, brak miejsca wydania (1814),
  • Mowa na pogrzebie hr. Tomasza Ostrowskiego, wojewody, oraz prezesa senatu Królestwa Polskiego, odbywająca się w Warszawie w 1817 roku.

Linowski był autorem również innych ważnych utworów, do których według K. Koźmiana należą: Akt powstania Kościuszki, Manifest do obcych dworów oraz pierwsze Proklamacje do narodu. Znaleźć można także wiersz podpisany jego nazwiskiem: Herbata z winem, który jest dostępny w rękopisie Biblioteki Czartoryskich, sygn. 3956, s. 229–232.

Listy i materiały

W zakresie korespondencji i dokumentacji Linowskiego znajdują się również cenne materiały, takie jak:

  • Listy do Stanisława Augusta z różnych lat, dostępne w rękopisach: Archiwum Główne Akt Dawnych (Zbiór Popielów, vol. 184); Biblioteka Czartoryskich, sygn. 697, 728, 732, 929; Biblioteka PAN w Krakowie, sygn. 2680; fragmenty listu z 2 stycznia 1792 ogłoszone przez E. Rostworowskiego w publikacji: Legendy i fakty XVIII w., Warszawa 1963, str. 353,
  • Podanie do króla z 1793 roku oraz brulion odpowiedzi królewskiej, rękopis: Biblioteka PAN w Krakowie, sygn. 7 (A),
  • List do A. B. Batowskiego z 1807 roku, rękopis: Biblioteka PAN w Krakowie, sygn. 2049, k. 138-139,
  • List do A. Horodyskiego, rękopis: Biblioteka PAN w Krakowie, sygn. 163,
  • List do S. Staszica (data brak), rękopis: Biblioteka Narodowa, sygn. II 3066 (przejściowo 4001),
  • Odpowiedź J. U. Niemcewicza z 17 czerwca 1797 roku (z dopiskiem T. Kościuszki), opublikowana w „Kurierze Warszawskim” 1914, nr 46 oraz również w „Kurierze Lwowskim” 1914, nr 56,
  • „Reforma Konstytucji”, napisana przez Linowskiego, rękopis: Archiwum Główne Akt Dawnych (Archiwum Wilanowskie, sygn. 98, str. 785–810); fragment publikacji przedstawiony przez E. Rostworowskiego w: Legendy i fakty XVIII w., Warszawa 1963, str. 352.

Przypisy

  1. a b Aleksander Linowski – współtwórca Konstytucji 3 Maja z Kobylnik. Urząd Miasta i Gminy Skalbmierz, 03.05.2021 r. [dostęp 09.06.2021 r.]
  2. Linowski Aleksander, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 08.06.2021 r.]
  3. Bronisław Dembiński. W przededniu 3-maja 1791 roku. „Tygodnik Illustrowany”. Nr 1, s. 10–11, 13.01.1906 r.
  4. Bartłomiej Szyndler, Powstanie kościuszkowskie 1794, Warszawa 1994, s. 33.
  5. Kalendarzyk Polityczny Chronologiczny i Historyczny na rok pański 1811 z Magistraturami Kraiowemi, Warszawa 1811, s. 85.
  6. „Gazeta Warszawska”, 30.06.1812 r., nr 52, s. 913.
  7. Dyaryusz Seymu Wolnego Ordynaryinego Warszawskiego Szescio-Niedzielnego Roku [...] MDCCLXXXII, Warszawa [1782].
  8. Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. Warszawa: 1791, s. 315.
  9. Barbara Grochulska, Księstwo Warszawskie, Warszawa 1966, s. 52.

Oceń: Aleksander Linowski

★★★★★
Średnia ocena:4.91 Liczba ocen:25