Andrzej Antoni Dańko, urodzony 14 września 1945 roku w Krakowie, to wybitny polski mechanik, który w znaczący sposób wpłynął na losy polskiego społeczeństwa w okresie PRL. Jako działacz opozycji demokratycznej, Dańko zaangażował się w walkę o wolność i sprawiedliwość społeczną, skutecznie stając w obronie praw obywatelskich.
Nie tylko jako mechanik, ale także jako d działacz związkowy, samorządowy, polityczny i społeczny, odegrał ważną rolę w małopolskiej Solidarności. Jego zaangażowanie w życie społeczne zaowocowało członkostwem w komisji praworządności i porządku publicznego w ramach Zarządu Regionu małopolskiej Solidarności, a także jego aktywnością w Radzie Miasta Krakowa.
Życiorys
Andrzej Dańko, znany ze swojego zaangażowania społecznego, przyszedł na świat w 1945 roku w Krakowie, będąc synem Jerzego i Aleksandry. W okresie 1956–1957 aktywnie uczestniczył w Związku Harcerstwa Polskiego. W 1959 roku podjął pracę jako zaopatrzeniowiec w Szpitalu Miejskim w Katowicach. Kolejnym etapem jego kariery zawodowej były lata 1960–1964, kiedy to pracował jako mechanik w prywatnej firmie w Krakowie. Następną jego przystanią była Fabryka Supertomasyny Bonarka, gdzie spędził lata 1964–1966. W latach 1966–1970 swoją karierę kontynuował w innym prywatnym zakładzie, a od 1971 do 1975 roku był zatrudniony w Skawińskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych w Skawinie.
W 1966 roku w Bonarce zorganizował wyjazd na uroczystości milenijne, które odbyły się na Jasnej Górze. W marcu 1968 roku brał udział w studenckich wiecach protestacyjnych w Krakowie. Po zdobyciu dyplomu mistrzowskiego w 1974 roku, przyznanego przez Krakowską Izbę Rzemieślniczą, Dańko pracował jako monter w Mostostalu Będzin, w Hucie Katowice, w latach 1975–1977. Następnie, od 1977 do 1979 roku, był starszym rzemieślnikiem, a później młodszym maszynistą w Polskich Kolejach Państwowych w Krakowie. Do 1995 roku pracował jako mechanik w Krakowskich Zakładach Armatury.
Po 1976 roku Andrzej zaangażował się w kolportaż wydawnictw niezależnych z Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz Komitetu Obrony Robotników, w tym dwutygodnika Robotnik. W momencie powstawania NSZZ „Solidarność”, od września 1980 roku, stał się jego aktywnym członkiem. Od października tegoż roku był także członkiem Tymczasowego Komitetu Założycielskiego w Krakowskich Zakładach Armatury oraz Prezydium tego Komitetu. W styczniu 1981 roku współtworzył Biuletyn Informacyjny „Solidarności” w Armaturze oraz działał w Sekcji Interwencji Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego Małopolska.
Obrona praw pracowniczych i działalność w ruchu „Solidarność” doprowadziły do tego, że 13 grudnia 1981 roku był jednym z liderów strajku w Krakowskich Zakładach Armatury. W latach 1982–1988 pełnił funkcje w Prezydium Tymczasowego Komitetu Założycielskiego. Ponadto, był współorganizatorem Międzyzakładowej Komisji Koordynacyjnej Podgórze–Łęg–Skawina–Wieliczka oraz założycielem i redaktorem pisma Międzyzakładowej Komisji Koordynacyjnej Solidarność Podgórza, Łęgu, Skawiny i Wieliczki.
W latach 1985–1988 Dańko działał również w Międzyzakładowym Komitecie Strajkowym Kraków, RKS Małopolska, organizując kolportaż oraz akcje protestacyjne. Wasza działalność nie ograniczała się tylko do aktywności społecznej, ale także angażował się w kulturę niezależną, prowadząc działania w krypcie kościoła oo. Pijarów w Krakowie. Od września 1988 roku stał się członkiem jawnego Regionalnego Komitetu Strajkowego. W kolejnych latach, do 1995 roku, pełnił rolę członka Komitetu Założycielskiego „Solidarności” w Krakowskich Zakładach Armatury.
Andrzej Dańko był pod stałym nadzorem Wydziału III-A Komitetu Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej/Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych, co rozpoczęło się 29 grudnia 1981 roku i trwało aż do sierpnia 1989 roku. Po zniesieniu zastrzeżenia wyjazdów w 1987 roku, jego zaangażowanie w walkę o demokrację w Polsce zakończyło się, ale nadal aktywnie uczestniczył w życiu społecznym.
W latach 1989–1995 był delegatem na WZD Regionu Małopolska oraz członkiem Prezydium Zarządu Regionu Małopolska, a także prowadził Sekcję Interwencji. W 1989 roku aktywnie wspierał Komitet Obywatelski „Solidarność” i organizował kampanię wyborczą. Nieustannie walczył o prawa pracownicze, co ujawnia jego uczestnictwo w głodówce podczas strajku „Solidarności” Służby Zdrowia oraz w działaniach Porozumienia Centrum.
W późniejszych latach, przez trzy kadencje, był członkiem Komisji Praworządności i Porządku Publicznego Rady Miasta Krakowa w imieniu Zarządu Regionu Małopolska „Solidarności”. Po zakończeniu kariery zawodowej w 1995 roku przeszedł na rentę, a później na emeryturę. W 2001 roku objął funkcję przewodniczącego Komisji Rewizyjnej Fundacji Solidarni Solidarnym. W 2002 roku odegrał kluczową rolę w działaniach Stowarzyszenia dla Małopolski, organizując kampanię wyborczą Jerzego Vetulaniego na prezydenta Krakowa oraz wystawy przedstawiające działalność opozycji demokratycznej w Polsce, noszące tytuł Drogi do Niepodległości.
Odznaczenia
Andrzej Dańko został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które potwierdzają jego znaczący wkład w działania na rzecz wolności oraz wartości demokratycznych.
- medal Małopolskiej „Solidarności”, który przyznano 1 lipca 2016 roku przez Małopolską Solidarność,
- medal „Dziękujemy za Wolność”, który został wręczony przez Stowarzyszenie Sieć Solidarności w 2019 roku.
Przypisy
- W Skawinie mieli nadzieję. solidarnosc.krakow.pl, 04.07.2016 r. [dostęp 25.01.2022 r.]
- Edward E. Nowak: Święto wolności i Solidarności 2019 r. w Krakowie. 39. rocznica podpisania Porozumień Sierpniowych oraz powstania Solidarności oraz 30. rocznica Wyborów ’89. Stowarzyszenie Sieć Solidarności, 01.09.2019 r. [dostęp 01.03.2022 r.]
- Medale „Dziękujemy za wolność”. Lista osób, którym przyznano medale. Stan na dzień 31.12.2019 r.. Stowarzyszenie Sieć Solidarności, 28.01.2020 r. [dostęp 26.06.2020 r.]
- Śledztwo w sprawie PRL-u. Nagranie 33/2015 – Andrzej Dańko. YouTube, 04.04.2016 r. [dostęp 26.06.2020 r.]
- a b Andrzej Antoni Dańko – Dane osoby z katalogu osób "rozpracowywanych". Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 26.06.2020 r.]
- a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Anna Kawalec: Andrzej Antoni Dańko. encyklopedia-solidarnosci.pl. [dostęp 26.06.2020 r.]
- Marcin Rotkiewicz: Mózg i błazen. Rozmowa z Jerzym Vetulanim. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2015 r., s. 81. ISBN 978-83-8049-092-5.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Bogusław Sobczak | Bogumiła Boba | Józef Krzyworzeka | Adam Leszkiewicz | Andrzej Szydło | Zdzisław Włodek | Ignacy Juliusz Rosner | Tadeusz Gluziński | Dariusz Szwed | Mordechaj Ofer | Jan Arciszewski | Albert Mendelsburg | Stanisław Pilniakowski | Emil Jerzyk | Mieczysław Mańkowski | Piotr Janicki (konsul) | Ireneusz Białek | Piotr Czarnecki (polityk) | Ignacy Akerman | Daniel Bernard GrossOceń: Andrzej Dańko