Jerzy Moszyński

---

Życiorys

Jerzy Moszyński przyszedł na świat 24 kwietnia 1847 roku w rodzinie Piotra Moszyńskiego, który nosił herb Nałęcz oraz jego drugiej małżonki, Anny Malinowskiej, dziedziczącej herb Ślepowron. Jego edukacja rozpoczęła się w Gimnazjum św. Anny w Krakowie. W latach 1865-1869 kontynuował naukę na kierunku prawniczym na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie uzupełniał swoje studia w Wiedniu. W kwietniu 1871 roku uzyskał tytuł doktora nauk prawnych na UJ.

Po powrocie do kraju, Jerzy Moszyński zarządzał odziedziczonym majątkiem Łoniów, który obejmował powierzchnię 2000 morgów (co odpowiada około 1150 ha). W jego posiadłości zainicjował działania w zakresie tworzenia kas spółdzielczych dla lokalnej społeczności. W 1897 roku opublikował broszurę na temat kredytu włościańskiego, w której poruszał istotne kwestie związane z finansowaniem gospodarstw chłopskich. Należy jednak zaznaczyć, że był zdecydowanym przeciwnikiem podziału większych gospodarstw oraz wszelkich działań sprzyjających samodzielności chłopów, a także publicznej edukacji.

W 1875 roku, w obliczu kryzysu bałkańskiego, złożył przysięgę wojskową i jako porucznik ułanów służył w armii austriackiej przez jeden rok, chcąc wyrazić swoją lojalność wobec cesarza. W 1879 roku próbował zdobyć mandat w wyborach do Rady Państwa, jednak jego kandydatura została skutecznie zablokowana przez Mikołaja Zyblikiewicza oraz Artura Potockiego. Ponadto, w 1883 roku starał się o miejsce w Sejmie Krajowym Galicji, lecz również bezskutecznie.

Jerzy Moszyński, mimo że w 1905 roku planował utworzenie katolickiego stronnictwa, to jednak miał trudności w relacjach z krakowskimi konserwatystami. Uczestniczył w zakładaniu Stronnictwa Polityki Realnej, ale nie wszedł w jego struktury. Publikował wiele rozpraw polemicznych oraz listów, które broniły konserwatywno-klerykalnych zasad, a jego dorobek literacki to około 100 książek, które wydał na własny koszt. Regularnie publikował swoje prace w Głosie Narodu oraz Przeglądzie Katolickim.

W swoich publicacjach Moszyński był zwolennikiem absolutyzmu, otwarcie występował przeciwko nacjonalizmowi oraz podkreślał rolę religii, domagając się większych uprawnień dla kościoła katolickiego. Po 1914 roku jego aktywność publikacyjna zmalała, chociaż nadal krytykował demokrację, konstytucję oraz projekty reformy rolnej. W 1922 roku wydał list otwarty do generała Józefa Hallera, wzywając go do przeprowadzenia zamachu stanu i utworzenia rządów klerykalno-ziemiańskich. Choć często uważany był za osobę ekscentryczną i maniakalną, jego niezłomne przekonania zyskały mu pewien szacunek.

W sierpniu 1923 roku sporządził testament, w którym zapisał swoją obszerną bibliotekę – 15 000 książek dla KUL. 20 000 grafik postanowił zmonetyzować, przekazując uzyskane fundusze na cele dobroczynne. Zmarł w Woli Filipowskiej, nieopodal Krakowa, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Rakowickim.

Życie prywatne

Starszy brat Jerzego, Emanuel Ignacy, żyjący w latach 1843-1863, zginął tragicznie w powstaniu styczniowym podczas zaciętej bitwy pod Miechowem. W 1872 roku Jerzy poślubił Stefanię Cielecką, która urodziła się w 1854 roku, a zmarła w 1912. Jednak po pewnym czasie ich małżeństwo zakończyło się separacją.

W trakcie tego związku na świat przyszło troje dzieci. Ich syn, Stefan, żyjący w latach 1873-1913, oraz inny syn, Stanisław (1875-1907), który obrał drogę kapłaństwa. Córka Maria, urodzona w 1878 roku, zmarła w 1930 roku, nie decydując się na małżeństwo i pozostawiając po sobie pustkę bezpotomną.

W obliczu przedwczesnej śmierci obu synów, Jerzy Moszyński postanowił uczynić wnuka, Emanuela, który przyszedł na świat w 1902 roku, wykonawcą swojego testamentu. Niestety, również i on stracił życie, polegając w 1944 roku w bitwie o Monte Cassino. Obecnie spoczywa na polskim cmentarzu wojennym, stanowiąc symboliczną pamiątkę po tragicznych wydarzeniach, które dotknęły rodzinę Moszyńskich.

---

Oceń: Jerzy Moszyński

---