Tadeusz Grodyński

---

Życiorys

Tadeusz Grodyński był synem Wilhelma i Marii. Po ukończeniu Gimnazjum św. Anny w Krakowie, które zakończył w 1906 roku, kontynuował naukę na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ukończył studia w 1910 roku, a rok później złożył wymagane egzaminy, co pozwoliło mu uzyskać stopień doktora prawa. Po osiągnięciu tego tytułu, rozpoczął pracę w Prokuratorii Skarbu we Lwowie. W latach 1912-1914 kontynuował kształcenie się w zakresie międzynarodowego prawa publicznego oraz prywatnego poprzez studia na Uniwersytecie Paryskim i w sekcji dyplomatycznej École Libre des Sciences Politiques. Po powrocie do kraju, ponownie podjął zatrudnienie w Prokuratorii Skarbu, a w kwietniu 1916 roku przeszedł do Ministerstwa Skarbu w Wiedniu, gdzie działał jako referent w Departamencie Podatków Bezpośrednich.

II Rzeczpospolita

W 1918 roku Grodyński związał się z Ministerstwem Skarbu w Warszawie, gdzie w 1919 roku objął stanowisko naczelnika wydziału, a później dyrektora Departamentu Finansów. W latach 1926–1927 pełnił również funkcję kierownika Departamentu Budżetowego. W okresie 1927-1931 był podsekretarzem stanu, a od 1935 do 1939 roku – wiceministrem skarbu. Krótkoterminowo pełnił obowiązki ministra skarbu w rządzie Kazimierza Bartla, gdzie brał udział zarówno w sejmowych debatach, jak i w dyskusjach dotyczących przekroczeń budżetowych z ówczesnym ministrem skarbu. Grodyński był znany ze swojej opozycji wobec sanacji, zwłaszcza względem wiceministra skarbu Stefana Starzyńskiego, co skutkowało licznymi nieporozumieniami. Po utworzeniu gabinetu Aleksandra Prystora w 1931 roku, przeszedł w stan spoczynku, ale powrócił jako sekretarz stanu 22 października 1935 roku, pracując pod kierownictwem Eugeniusza Kwiatkowskiego.

Kariera naukowa

Od 1922 roku Grodyński był wykładowcą w Wyższej Szkole Handlowej (późniejszej Szkole Głównej Handlowej) w Warszawie, gdzie pracował aż do wybuchu II wojny światowej. W grudniu 1931 roku obronił habilitację na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, specjalizując się w prawie skarbowym. W 1936 roku został profesorem zwyczajnym prawa budżetowego na Uniwersytecie Warszawskim. Jako każdy z nich, przyczynił się do rozwoju polskiego systemu budżetowego, stając się jednym z najwybitniejszych specjalistów w tej dziedzinie. Jego prace obejmowały m.in. „Prawo budżetowe” z 1925 roku oraz „Zasady prawa budżetowego” z 1938 roku, które znacząco wpłynęły na rozwój nauki w Polsce. W 1914 roku opublikował fundamentalne opracowanie dotyczące międzynarodowego prawa prywatnego: „Międzynarodowe prawo prywatne w Polsce”. Jego dorobek został doceniony przez historyka gospodarki, prof. Zbigniewa Landaua, który uznał go za jednego z najwybitniejszych znawców zagadnień skarbowych w II Rzeczypospolitej.

II wojna światowa i życie na emigracji

Po wybuchu II wojny światowej Tadeusz Grodyński emigrował do Wielkiej Brytanii. Tam aktywnie uczestniczył w życiu polskiej diaspory, angażując się zarówno w działalność polityczną, jak i społeczną oraz naukową. W latach 1940-1958 był członkiem kolegium Najwyższej Izby Kontroli Państwa. Uczył także polskiego prawa budżetowego na Wydziale Prawa w Oksfordzie (1944-1947), oraz w Szkole Nauk Politycznych i Społecznych (1949-1951). Po powstaniu Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w 1951 roku, objął stanowisko profesora zwyczajnego oraz przewodniczącego Komisji Wydziałowej Ekonomicznej. Pracował na rzecz Stowarzyszenia Ekonomistów Polskich w Zjednoczonym Królestwie, a także stał na czołowej pozycji w Komitecie Obywatelskim Pomocy Uchodźcom Polskim. W 1950 roku był jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, a do ostatnich chwil życia pełnił funkcję Głównego Komisarza Wyborczego oraz był członkiem Kapituły Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 24 maja 1958 roku w Londynie i został pochowany na cmentarzu North Sheen.

Ordery i odznaczenia

Tadeusz Grodyński zasłużył się w historii Polski, a jego osiągnięcia zostały uhonorowane licznymi odznaczeniami. Oto kluczowe wyróżnienia, które otrzymał:

• krzyż komandorski z gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 10 listopada 1928 roku,
• krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 2 maja 1923 roku.

Prace

Wśród licznych osiągnięć Tadeusza Grodyńskiego, znajdują się istotne prace, które znacząco przyczyniły się do rozwoju wiedzy prawniczej. Oto niektóre z jego najważniejszych publikacji:

• ustawodawstwo emigracyjne na tle porównawczym ze szczególnym uwzględnieniem ustawy austriackiej z 1904 roku (1912),
• pomoc prawna w obrocie międzynarodowym na tle konferencji haskich oraz austriackiego procesu cywilnego (1913),
• międzynarodowe prawo prywatne na tle stosunków między dzielnicami Polski (1914),
• polskie prawo budżetowe (1925),
• zasady gospodarki budżetowej w Polsce na tle porównawczym, Kraków 1932,
• budżety Francji i Niemiec w dobie kryzysu (1935),
• budżet w Trzeciej Rzeszy (1935),
• zasady prawa budżetowego (1938).

---

Oceń: Tadeusz Grodyński

---