Brama Bartłomieja Berrecciego na Wawelu

Uwagę zwraca zachodni portal wjazdu, który pierwotnie nie był ozdobiony bramkami bocznymi. Na eleganckim belkowaniu, wykonanym w gładkim gryzie, możemy dostrzec złocony łaciński napis: SI DEUS NOBISCUM QUIS CONTRA NOS, co w wolnym tłumaczeniu oznacza „Jeśli Bóg z nami, któż przeciw nam.” Ponad gzymsem wieńczącym tej majestatycznej bramy znajdowały się trzy kamienne tarcze – pośrodku z wizerunkiem Orła, z boku z Pogonią oraz Wężem (herb Sforzów).

W pierwszej połowie XVIII wieku przeprowadzono renowację portalu głównego, co wiązało się z wymianą większości elementów na formy bardziej zubożone, bez zachowania niektórych detali dekoracyjnych. Górny fragment fasady był zwieńczony attyką, ozdobioną stylowymi wazonami, a dekorację elewacji, pochodzącą z 1534 roku, namalował Hans Dürer. Jej tematyka obejmowała między innymi postacie świętych Wacława i Floriana, a na pierwszym piętrze można dostrzec cztery wizerunki z dedykacjami LIBERTAS, RELIGIO, IVSTITIA oraz FORTITUDO.

Warto również wspomnieć, że na poziomie drugim znajdowały się dekoracje z „znakami wojennymi”, co potwierdza bogaty kontekst historyczny tego miejsca. W 1736 roku wspomniano, że niedawno odnowiono fasadę, co świadczy o stałym dbaniu o te cenne zabytki. Renesansowa kamieniarka okien, do której należy także element wcześniejszy w postaci kamiennego Orła Piastowskiego z datą 1370, przeniesionego z Pałacu w Łobzowie, z pewnością dodaje charakteru temu miejscu.

Attyka wieńcząca bramę, która powstała pod koniec XVIII wieku, wykazuje wpływy klasycystyczne i zastąpiła wcześniejszą attykę renesansową. Co ciekawe, sama sień bramy zdobiona jest przez trzy tarcze z herbami, przedstawiającymi Polskę, Litwę oraz Sforzów, wykonane przez Bartłomieja Berrecciego. Natomiast rozety na arkadzie, prowadzącej bezpośrednio na dziedziniec, zdobią prace Franciszka Florentczyka oraz Berrecciego, co w jeszcze większym stopniu podkreśla znaczenie i bogactwo historyczne tego niezwykłego miejsca.