Brama Floriańska w Krakowie


Brama Floriańska, znana również jako Brama św. Floriana, to jedno z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych miejsc w Krakowie. Położona w zachwycającej scenerii Starego Miasta, przy ulicy Pijarskiej, brama ta zamyka od północy widok na malowniczą ulicę Floriańską.

Jako średniowieczna brama miejska z przylegającą basztą, stanowi ważny element historii tej wspaniałej metropolii. Warto zaznaczyć, że Brama Floriańska jest pozostałością po dawnych murach obronnych, które otaczały Kraków. Jest ona jedną z ośmiu krakowskich bram obronnych, obok takich jak Sławkowska, Grodzka, Wiślna, Mikołajska, Rzeźnicza (na Gródku), Szewska, Nowa oraz Poboczna.

Ta niezwykła budowla nie tylko przyciąga turystów, ale również stanowi cenny zabytek, który opowiada historię o dawnych czasach i obronności miasta. Przechodząc przez Bramę Floriańską, można poczuć się jakby przenosząc się w czasie do epoki średniowiecza, kiedy to Kraków był ważnym ośrodkiem handlowym i kulturalnym.

Opis bramy

Bramy Floriańskiej wysokość wynosi 34,5 metra, mierzona do gałki hełmu. Zgodnie z informacjami, nad wejściem od strony Plant znajduje się imponująca płaskorzeźba z orłem piastowskim, która została wykonała przez Zygmunta Langmana na podstawie projektu Jana Matejki. Dzieło to zrealizowano w 1882 roku, zastępując wcześniejszą figurę orła.

Od strony miasta można podziwiać płaskorzeźbę z XVIII wieku, przedstawiającą św. Floriana, co dodatkowo wzbogaca wizualny charakter budowli. Barokowe zakończenie Bramy Floriańskiej, znane ze swojej architektury, powstało w 1660 roku, co czyni je ważnym elementem tej historycznej struktury. Przy portalu bramnym zachowały się prowadnice, które niegdyś służyły do zawieszania kraty.

Wnętrze bramy skrywa klasycystyczny ołtarz z początku XIX wieku, który zawiera późnobarokową kopię cudownego obrazu Matki Boskiej Piaskowej. Warto również wspomnieć, że aktualnie brama stanowi częśćtrasy turystycznej Mury Obronne, co podkreśla jej znaczenie w kontekście kulturowym i turystycznym miasta Krakowa.

Historia

W średniowieczu, dokładnie w XIII i XIV wieku, Kraków był otoczony solidnym murem obronnym, którego częścią była znana wszystkim Brama Floriańska. Pierwsze zapiski dotyczące tej budowli pochodzą z 1307 roku. Przez tę ważną bramę prowadził trakt do Kleparza, który wiódł do Kościoła św. Floriana; to właśnie stąd rozpoczynała się również Droga Królewska, prowadząca na Wawel.

Obecna struktura Bramy Floriańskiej, w jej najwcześniejszej formie, sięga czasów przełomu XIII i XIV wieku. W latach 1565–1566 w bliskim sąsiedztwie powstał Arsenał Miejski, co podkreślało ważność strategiczną tego miejsca. W XVI wieku brama pełniła też funkcję stajni miejskich, co świadczy o jej wielofunkcyjności. W 1694 roku dokonano gruntownej renowacji budynku, co przyczyniło się do zachowania jego pierwotnego charakteru.

Na początku XIX wieku istniały plany zburzenia murów, jednak stanęły w obronie tych zabytków postaci historyczne. W szczególności prof. Feliks Radwański interweniował w tej sprawie, wskazując na ich znaczenie ochronne wobec niekorzystnych wiatrów mogących przynieść nieprzyjemne zapachy i podwiewać spódnice dam. Jego determinacja doprowadziła do przyjęcia przez senat Rzeczypospolitej Krakowskiej decyzji o zachowaniu fragmentów średniowiecznych fortyfikacji. Dzięki temu przetrwały mury, w tym Barbakan oraz Brama Floriańska.

W 1882 roku brama została uratowana przed wyburzeniem po raz drugi dzięki zaangażowaniu księcia Władysława Czartoryskiego, który postanowił przekształcić basztę nad bramą w rodową kaplicę. Rada miejska ukierunkowała się na zgodę, pod warunkiem, że wygląd bramy i baszty będzie przypominał ten z połowy XVIII wieku. W 1889 roku kaplica została ukończona, a jej konsekracji dokonał kardynał Albin Dunajewski.

Jednakże, na początku XX wieku znów planowano rozebranie bramy w związku z uruchamianiem tramwajów elektrycznych w mieście. Linia tramwajowa miała przebiegać przez bramę, niemniej jednak nie mieściła się ona w jej wymiarach. Ostatecznie, podjęto decyzję o pogłębieniu przejazdu, co pozwoliło na ocalenie bramy, której historia przetrwała do lat 50. XX wieku, kiedy to zlikwidowano kursujące przez nią tramwaje wąskotorowe.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 22.09.2024 r.]
  2. Cytat za: Adamczewski 1996, s. 68.
  3. Jacek Kołodziej. 120 lat komunikacji miejskiej w Krakowie. „Świat Kolei”. Nr 03/1995, s. 36-38, 1995 r.

Oceń: Brama Floriańska w Krakowie

Średnia ocena:4.61 Liczba ocen:24