Kamienica Zajdliczowska w Krakowie

---

Historia

Kamienica Zajdliczowska, której historia sięga XIV wieku, została początkowo wzniesiona jako budynek parterowy. W XV stuleciu rozpoczęto jej rozbudowę, dodając pierwsze piętro oraz tylny trakt, co miało istotny wpływ na zmiany w układzie przestrzennym obiektu. W pierwszej ćwierci XVI wieku ustabilizował się już charakterystyczny rozkład wnętrz, który przetrwał przez kolejne lata.

W trzeciej ćwierci XVI wieku kamienica była w rękach kuśnierza J. Cyrusa, a w końcu tego samego stulecia przeszła w posiadanie królewskiego lekarza H. Gedecke. Z kolei w roku 1640 obiekt został poddany przebudowie – wówczas nadbudowano drugie piętro oraz stworzono oficynę tylną. Od drugiej połowy XVII wieku do 1716 roku kamienica należała do rodziny Zajdliczów, po czym przeszła w ręce rodziny Mączeńskich.

W latach 1736, 1763 oraz 1850 kamienica była poddawana remontom, co świadczy o dbałości o jej stan. W trzeciej ćwierci XIX wieku znalazła się w posiadaniu kupca winnego Z. Miłtowskiego, a później przeszła w ręce Jana Kantego Federowicza, który potem zostanie prezydentem Krakowa. Lata 1887–1888 przyniosły kolejne zmiany, gdyż podczas przebudowy nadbudowano trzecie piętro, a fasadę przekształcono w styl eklektyczny. Wzniesiono również nową boczną i tylną oficynę.

W ramach tej przebudowy do Pałacu Pusłowskich przetransportowano dwa zachowane gotycko-renesansowe portale, będące świadectwem bogatej historii architektonicznej tego miejsca. Kamienica Zajdliczowska zyskała również formalne uznanie, gdy 8 grudnia 1987 roku została wpisana do rejestru zabytków, a także widnieje w gminnej ewidencji zabytków, co zapewnia jej ochronę i przetrwanie dla przyszłych pokoleń.

Architektura

Kameralna kamienica Zajdliczowska w Krakowie wyróżnia się fascynującą architekturą. Posiada cztery kondygnacje, a jej fasada została ostatecznie ukształtowana w roku 1888.

W de facto trójosiowym układzie, fasada przedstawia symetryczny rozkład elementów, co nadaje jej harmonię i elegancję. Przykład tego obiektu architektonicznego kwintesencjonalnie ukazuje styl eklektyczny, z wieloma podkreślonymi detalami barokowymi, które czynią ją jeszcze bardziej unikalną.

Na parterze znajdziemy boniowany portal bramny z 1640 roku, który przykuwa uwagę swoim zdobieniem. To właśnie tutaj dostrzegamy łacińskie sentencje i XVIII-wieczną figurkę Matki Boskiej, które nadają mu nadzwyczajnej wartości. Nad wejściem umieszczono kratę, a obok niej napis: „Pan Bóg z nami”, co dodatkowo wzmacnia sakralny charakter tego miejsca.

Pozostałe kondygnacje kompozycyjnie różnią się od siebie. Okna pierwszego piętra zdobione są trójkątnymi frontonami i maszkaronami, na drugim piętrze z kolei znajdziemy półkoliste frontony oraz maszkaronów, a wreszcie, trzecie piętro wieńczy gzymsy i klucze, co kończy tę wyjątkową kompozycję. Gzyms koronujący dodaje prestiżu całej elewacji, nadając jej wyrazistą sylwetkę w krajobrazie miasta.

Na tylnej elewacji kamienicy zachował się uszaty portal, na którym umieszczono gmerk z inicjałami A. Czeskiego, co wskazuje na historyczne związki tego budynku. Uszate obramienia okien oraz rzeźbione drewniane słupki okienne dopełniają wrażenie historycznego charakteru.

Wnętrza kamienicy również kryją wiele interesujących elementów. Zgodnie z zachowanymi detalami, wyróżnia się dekoracja sklepienia sieni oraz XVI-wieczny polichromowany strop. Ten ostatni, wsparty na sosrębie, charakteryzuje się manierystyczną dekoracją snycerską, co dodatkowo podkreśla wyjątkowość miejsca.

---

Oceń: Kamienica Zajdliczowska w Krakowie

---