Pomnik Tadeusza Kościuszki na Wawelu

Jest to dzieło autorstwa lwowskiego rzeźbiarza Leonarda Marconiego, który był odpowiedzialny za pierwszą wersję projektu w skali 1/4. Po jego śmierci, pomnik w naturalnej wielkości został zaprojektowany przez Antoniego Popiela wspólnie z Giovanim Giovanettim. Wykonanie odlewu z brązu zrealizowała firma Władysław Dedrzeński i Spółka, działająca w Podgórzu, w roku 1900.

Inicjatywa do powstania pomnika wyszła od Towarzystwa im. Tadeusza Kościuszki, które początkowo planowało jego ustawienie na Rynku w Krakowie, w poblizu ulicy Szewskiej. Jednak ze względu na kontrowersje odnośnie lokalizacji, pomnik przez dłuższy czas był przechowywany w magazynie w Podgórzu, a następnie na dziedzińcu budynku straży pożarnej przy ulicy Westerplatte. Wreszcie, 20 grudnia 1921 roku, pomnik stanął na Wawelu, na bastionie króla Władysława IV Wazy.

Niestety, w czasie II wojny światowej, dokładnie 17 lutego 1940 roku, pomnik został zniszczony przez Niemców. Jednak w 1960 roku, jako jedyny w Polsce pomnik, został zrekonstruowany przez niemiecką stronę. Wówczas powrócił jako dar mieszkańców Drezna dla Krakowa, zajmując swoje pierwotne miejsce. O tym wydarzeniu przypomina pamiątkowa tablica, którą umieszczono na ceglanym murze bastionu.

Warto również dodać, że w roku 1978, dokonano aktu, który z pewnością cieszy Polonię, gdyż kopia pomnika została podarowana Polonii w Detroit, co świadczy o dalekosiężnym wpływie kulturowym postaci Tadeusza Kościuszki.