Pomnik Jadwigi i Jagiełły w Krakowie jest ważnym symbolem historycznym, który upamiętnia 500-lecie unii polsko-litewskiej. Znajduje się on w malowniczej dzielnicy I, nieopodal serca miasta, w północnej części Plant, które otaczają starówkę.
Pomnik umiejscowiony jest przy ul. Basztowej, co sprawia, że jest dostępny dla turystów oraz mieszkańców Krakowa. Jego obecność w tak reprezentatywnej lokalizacji podkreśla jego znaczenie jako elementu kulturowego i historycznego w kontekście polskiej i litewskiej tożsamości.
Historia
Pomnik przedstawiający królową Jadwigę oraz wielkiego księcia Jagiełłę został wzniesiony jako dar autorstwa rzeźbiarza Tomasza Oskara Sosnowskiego dla Muzeum Narodowego w Krakowie. Figury, które znajdują się na monumentie, to efekt jego pracy, natomiast projekt architektoniczny pomnika stworzył Karol Knaus.
W trakcie tworzenia posągów, artysta inspirował się modelem pomnika Mieszka I oraz Dobrawy, który oparty był na wcześniejszych monumentach przedstawiających Mieszka i Bolesława Chrobrego z Złotej Kaplicy oraz katedry poznańskiej. Ze względu na zbieżność kompozycji z poznańskim pomnikiem oraz ubrania wyrzeźbionych postaci, czasami wyrażana jest opinia, że dzieło Sosnowskiego, umieszczone w Krakowie, mogło początkowo być pomnikiem Mieszka i Dobrawy, ale zyskało nowe znaczenie po dodaniu herbów Polski i Litwy. Pomnik został wykonany w Rzymie, gdzie artysta żył i pracował.
Monument został zainstalowany na Plantach w obrębie współczesnego Ogrodu przy Floriance, na sztucznym wzniesieniu, w bliskim sąsiedztwie ulicy Sławkowskiej oraz wylotu ulicy Krowoderskiej. Uroczyste odsłonięcie pomnika miało miejsce 1 sierpnia 1886 roku. W ciągu kolejnych lat monument był odnawiany na przełomie lat 50. i 60. XX wieku, a także w 1986 oraz 2004 roku. Należy również wspomnieć, że siedem lat po ostatniej renowacji doszło do kradzieży krzyża, który był umieszczony w dłoni posągu Jadwigi.
Opis
Rzeźba, którą można podziwiać w Krakowie, przedstawia królową Jadwigę Andegaweńską oraz wielkiego księcia litewskiego Władysława Jagiełłę w magicznym momencie ich zaślubin. Figury te, zachwycające precyzją wykonania, stworzono z marmuru karraryjskiego, co nadaje im elegancji i wyjątkowego charakteru.
Między postaciami odnajdziemy mały postument, na którym spoczywają dwie tarcze herbowe, symbolizujące herby Korony Królestwa Polskiego oraz Wielkiego Księstwa Litewskiego. U podstawy rzeźby widnieje inskrypcja: HEDVIGES REGINA POLONIAE JAGIELLO MAGNUS DUX LITHUANIE, która podkreśla historyczne znaczenie tego monumentu.
Cała kompozycja artystyczna jest umieszczona na cokole z piaskowca, który ozdobiony jest tablicą inskrypcyjną, mającą kształt krzyża i wykonaną z czerwonego marmuru. Zgodnie z projektem Knausa, na tablicy zapisano: 1386 / NA PAMIĄTKĘ / 500 LETNIEJ ROCZNICY UNII / POLSKI z LITWĄ /1886. Podmurówka pomnika wykonana jest z dzikich kamieni, co nadaje mu surowego, naturalnego wyrazu.
Według eksperta, Tadeusza Dobrowolskiego, pomnik https://lokalnynowysacz.pl/ludzie/tadeusz-dobrowolski uznawany jest za przykład sztuki neogotyckiej, choć autor nisko ocenia jego walory estetyczne.
Przypisy
- Radio Kraków 2014 r., ¶ „Hedviges...”
- Rąpalski 2011 r., ¶ „To już trzeci...”.
- Rąpalski 2011 r., ¶ „Królowa Jadwiga...”.
- Zagadkowy Kraków, s. 113; Rożek 2000 r., s. 42; Adamczewski 2003 r., s. 406; Torowska 2003 r., s. 118; Torowska 2012 r., s. 78.
- Kronika Krakowa, s. 247; Encyklopedia Krakowa 2000 r., s. 47, 788; Adamczewski 2003 r., s. 406; Rożek 2000 r., s. 41.
- Encyklopedia Krakowa 2000 r., s. 788.
- Dobrowolski 1959 r., s. 461.
Pozostałe obiekty w kategorii "Pomniki":
Pomnik Jana III Sobieskiego w Krakowie | Pomnik Jana Pawła II przed kościołem w Mistrzejowicach (Kraków) | Pomnik Józefa Piłsudskiego w Krakowie | Pomnik Konfucjusza w Krakowie | Pomnik Lilli Wenedy w Krakowie | Pomnik Ludwika Bierkowskiego w Krakowie | Pomnik Marii Konopnickiej w Krakowie | Pomnik Martyrologii – Rozstrzelanych 10 września 1939 roku | Pomnik Martyrologii Powieszonych 26 czerwca 1942 roku w Krakowie | Pomnik Obrońców Poczty Gdańskiej w Krakowie | Pomnik Grażyny i Litawora w Krakowie | Pomnik Floriana Straszewskiego w Krakowie | Pomnik Piwnicy pod Baranami w Krakowie | Pomnik Piotra Skrzyneckiego w Krakowie (Rynek Główny) | Cegiełki Wawelskie | Krzyż Nowohucki | Pomnik Kraka w Krakowie | Pomnik Krzyża Nowohuckiego | Pomnik Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie | Pomnik Tadeusza Kościuszki na WaweluOceń: Pomnik Jadwigi i Jagiełły w Krakowie