Krzyż Nowohucki

W związku z tym, władze poleciły usunięcie krzyża i cofnięcie wcześniejszych zezwoleń. W dniu 27 kwietnia 1960 r., kiedy maszyny budowlane wjechały na plac, aby wykopać krzyż, doszło do licznych rozruchów. Mieszkańcy Nowej Huty, broniąc tego symbolu, stawili opór milicji, co ostatecznie pozwoliło krzyżowi pozostać na swoim miejscu. Władze, mimo że wybudowały szkołę obok, nie zrealizowały planów budowy kościoła, który powstał dopiero w 2001 roku.

O znaczeniu tego miejsca świadczy również fakt, że budowę pierwszego kościoła w Nowej Hucie, pod wezwaniem Arki Pana, rozpoczęto z inicjatywy metropolity krakowskiego, kard. Karola Wojtyły w październiku 1967 roku, lecz już w innej lokalizacji, znajdującej się kilkaset metrów od pierwotnego zamysłu.

Po pewnym czasie drewniany krzyż, który był symbolem tej lokalizacji, uległ zniszczeniu. Jego miejsce zajęły kolejno dwa metalowe krzyże, zakończone powrotem do formy drewnianej, której trzecia wersja została przeniesiona i obecnie znajduje się przy północno-wschodniej ścianie kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Na tym samym terenie, w pobliżu, został wzniesiony Pomnik Krzyża Nowohuckiego, który został odsłonięty i poświęcony 10 listopada 2007 roku. Autorem projektu jest Stefan Dousa, a pomnik wykonany jest z brązu, mierząc 4,85 metrów wysokości. Widnieją na nim przekonywujące słowa z homilii Jana Pawła II, którą wygłosił w 1979 roku w Mogile: „Od krzyża w Nowej Hucie zaczęła się nowa ewangelizacja, ewangelizacja nowego milenium”. Obrzeże pomnika ozdabiają również ręce, symbolizujące tych mieszkańców, którzy nigdy nie zamierzali oddać krzyża.

Warto dodać, że oryginalny, pierwszy krzyż został przetransportowany i zamontowany na kotwicy kościoła Arki Pana, od strony ołtarza polowego, będącego świadkiem historycznych zamieszek.