Ulica Krupnicza w Krakowie

---

Historia

Pierwsze wzmianki o ulicy Krupniczej sięgają XV wieku. Jej początek jest ściśle związany z północnym ramieniem rzeki Rudawy – Młynówką Królewską, która płynęła w rejonie obecnej ulicy Dolnych Młynów, niestety zamkniętej w okresie międzywojennym. W pierwotnych czasach nie miała jeszcze nadanej nazwy, nazywano ją „ante portam Sutorum”, czyli przed bramą Szewską.

Na jej terenach początkowo osiedlili się ogrodnicy, a z czasem garncarze, co doprowadziło do tego, że nadano jej nazwę Garncarską (Toppengasse). Archeologiczne znaleziska pod numerem 26 potwierdzają ich obecność. Oprócz nich, na ulicy mieszkały również osoby zajmujące się garbieniem skór, co wpłynęło na nazwę całej jurydyki – Garbary. W związku z bliskością młynów, swoją obecność zaznaczyli tutaj także krupnicy, czyli wytwórcy i sprzedawcy kaszy, co doprowadziło do ustalenia nazwy ulicy, która po raz pierwszy pojawiła się w dokumentach w 1836 roku.

W 1911 roku ulicę wydłużono aż do alei Adama Mickiewicza, natomiast w okresie dwudziestolecia międzywojennego, nowa część stała się znana jako ul. Romana Ingardena. W ostatnich latach, w 2022 roku, rozpoczęła się przebudowa niewielkiego, stumetrowego odcinka ulicy. Projekt ten miał na celu przekształcenie jej w woonerf, co oznacza strefę z ograniczonym ruchem samochodowym, sprzyjającą pieszym i rowerzystom.

Po zakończeniu prac, które obejmowały modernizację nawierzchni oraz nasadzenie licznych drzew i krzewów, nowa przestrzeń, określana jako „Zielona Krupnicza”, została oficjalnie otwarta 27 maja 2023 roku.

Zabudowa

Wzdłuż ulicy Krupniczej w Krakowie znajduje się wiele interesujących obiektów architektonicznych, które ukazują różnorodność stylów i historii tej okolicy. Kamienica nr 3 z 1906 roku, o unikalnych cechach zarówno historyzmu, jak i modernizmu, mieści Wyższą Szkołę Bezpieczeństwa Publicznego i Indywidualnego „Apeiron”.

Kolejnym znaczącym obiektem jest kamienica nr 5, znana jako „Pod Matką Boską”, zbudowana w 1889 roku, będąca przykładem historyzmu. Dom nr 7, w stylu neorenesansowym z 1871 roku, stanowi siedzibę Kościoła Ewangelickiego „Misja Łaski” oraz Chrześcijańskiego Instytutu Biblijnego i Misyjnego.

Dużym zainteresowaniem cieszy się również budynek nr 8, wzniesiony w latach 1873-74, również w stylu neorenesansowym. Obok niego, dom nr 9, również neorenesansowy, z 1871 roku, nosi znaczącą historię, ponieważ w latach 1889–1919 mieszkał tutaj namiestnik Galicji Michał Bobrzyński, co upamiętnia tablica pamiątkowa.

Budynki nr 10 i 11, oba w stylu neorenesansowym, wzniesione w latach 1873-74 i 1864 roku, masowo przyciągają uwagę. Dom Ordynacji Mieroszewskich, zachwyca architekturą zaprojektowaną przez Filipa Romana Pokutyńskiego, który stworzył go dla hr. Jana Stanisława Mieroszewskiego.

Obiekt ten urzeka swoją strukturą, która jest oparta na planie wydłużonego prostokąta. Jego frontowa część adornowana jest znakomitymi detalami, takimi jak herbowe kartusze, które dodają mu elegancji. Warto zauważyć, że wszystkie pomieszczenia są bardzo funkcjonalnie rozmieszczone, a dawny salon z bogato zdobioną boazerią i lustrami jest szczególnie godny uwagi.

Również kamienica nr 12, położona na rogu z ul. Loretańską, z 1895 roku, w stylu neobarokowym, zasługuje na uwagę. Kamienica nr 14 z lat 1910-11, z cechami modernizmu, także wpisuje się w krajobraz ulicy.

Na rogu z ul. Józefa Szujskiego znajduje się budynek nr 15, który w przeszłości był Powszechną Szkołą Żeńską im. Józefa Szujskiego, obecnie pełni funkcję Zasadniczej Szkoły Zawodowej. Willa nr 16, znana jako Pałacyk Pod Orłem, zachwyca swoimi eklektycznymi cechami, datującymi się na lata 1860-70.

Na ulicy można również zobaczyć budynek nr 18, z 1880 roku, który zachowuje formy historyzujące, a także budynek nr 42, wzniesiony w latach 1923–25, łączący style neobarokowy z elementami modernistycznymi i będący siedzibą Willi Marii Lewalskiej, która dominuje w tej części ulicy.

Dom nr 22 funkcjonuje jako Dom Literatów, a budynek nr 33 to znane Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego, niezwykle ważny punkt na mapie edukacyjnej Krakowa.

Na koniec, dom nr 38 to dawny zakład św. Jadwigi, obecnie Centrum Młodzieży im. dr. H. Jordana. Zachwycającą nowością jest figura Marii, która stanęła przed budynkiem w listopadzie 2023 roku, dodając temu miejscu nowy wymiar.

Ulica Krupnicza to imponujący przykład bogatej historii i różnorodności architektonicznej Krakowa, oferujący zarówno turystom, jak i mieszkańcom wiele do odkrycia.

---

Oceń: Ulica Krupnicza w Krakowie

---