Dom Literatów w Krakowie

---

Historia

„Trzypiętrowa kamienica została wzniesiona w latach 1911-1914 na zlecenie Henryka Lamensdorfa. W okresie przed II wojną światową jej właścicielem był krakowski adwokat Adolf Lebeskind oraz jego żona Helena z Hochstimów. Kamienica pełniła rolę budynku czynszowego, w którym znajdowały się mieszkania do wynajęcia oraz lokale usługowe na parterze, w tym kawiarnia.

W trakcie II wojny światowej budynek był używany jako hotel dla niemieckich urzędników, a po wycofaniu się Niemców w 1945 roku, stał się kwaterą dla oficerów Armii Czerwonej. To wtedy, w styczniu 1945 roku, do Krakowa przybył z Lublina na stanowisku kapitana LWP Adam Ważyk, który otrzymał zadanie utworzenia krakowskiego oddziału Związku Literatów Polskich. Literat Tadeusz Kwiatkowski zaproponował, aby siedzibą Związku została kamienica przy ul. Krupniczej 22, znana mu sprzed wojny. 14 lutego 1945 roku budynek został formalnie przekazany Związkowi przez pełnomocnika Rządu Tymczasowego dla województwa krakowskiego.

Na parterze kamienicy urządzono stołówkę oraz miejsce zebrań, a na pierwszym piętrze mieściły się biura, gabinet prezesa, biblioteka oraz gościnny pokój. W trzech oficynach istniejących w budynku utworzono lokale mieszkalne dla literatów i ich bliskich. Mieszkało tu w różnym czasie kilkudziesięciu twórców, przez co w sumie przez dom przewinęło się ponad 100 osób. Z tego powodu miejsce to zaczęto określać mianem „Domu czterdziestu wieszczów”, co nawiązuje do określenia używanego przez Gałczyńskiego, jednego z lokatorów.

W 2017 roku miała miejsce publikacja książki autorstwa Anny Grochowskiej pt. „Wszystkie drogi prowadzą na Krupniczą”, która koncentruje się na historii tego budynku; dzieło to zostało wydane przez Księgarnię Akademicką. W roku 2016 kamienica miała 23 współwłaścicieli, którzy nie byli w stanie osiągnąć konsensusu dotyczącego przyszłości budynku.

Lokatorzy kamienicy

W zaciszu kamienicy, której mury pamiętają wiele znaczących postaci kultury, zamieszkiwała liczna grupa wybitnych lokatorów. Oto niektórzy z nich:

• Artur Górski,
• Jadwiga Witkiewiczowa, która była wdową po Stanisławie Ignacym Witkiewiczu,
• Anna Brzozowska, córka Stanisława Brzozowskiego,
• Tadeusz Peiper,
• Wisława Szymborska wraz z mężem Adamem Włodkiem,
• Sławomir Mrożek,
• Tadeusz Różewicz,
• Konstanty Ildefons Gałczyński z żoną Natalią oraz córką Kirą,
• Jerzy Andrzejewski,
• Halina Poświatowska,
• Anna Świrszczyńska z mężem Janem Adamskim,
• Stefan Kisielewski z żoną Lidią i dziećmi: synami Wacławem i Jerzym oraz córką Krystyną,
• Stanisław Dygat,
• Leon Kruczkowski,
• Kazimierz Brandys,
• Adam Polewka,
• Leszek Herdegen,
• Stefan Otwinowski,
• Jerzy Broszkiewicz,
• Janina Mortkowiczowa z córką Hanną i wnuczką Joanną,
• Jerzy Korczak,
• Jerzy Pleśniarowicz,
• Janina Brzostowska z synem,
• Natalia Rolleczek,
• Michał Rusinek,
• Antoni Podraza,
• Stanisław Czycz,
• Adam Macedoński,
• Maciej Słomczyński,
• Bruno Miecugow z synem Grzegorzem,
• Janusz Anderman,
• Stanisław Balbus,
• Ewa Lipska,
• Krzysztof Lisowski,
• Marek Lubaś-Harny,
• Tadeusz Śliwiak,
• Adam Ziemianin,
• Jerzy Hordyński.

Warto również wspomnieć, że wieloletnią szatniarką w tej kamienicy była Karolina Surówka, znana wszystkim jako „pani Lola”.

---

Oceń: Dom Literatów w Krakowie

---