Ulica Pawia to jedna z wielu interesujących ulic Krakowa, ulokowana w dzielnicy I Stare Miasto. Ta urokliwa ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ul. Lubicz, Basztową oraz Westerplatte, prowadząc w kierunku północnym, gdzie staje się kontynuacją ul. Westerplatte.
Ulica ta kończy się przy węźle drogowym, gdzie łączy się z takimi trasami jak Aleje Trzech Wieszczów, al. 29 Listopada oraz ulicą Warszawską. Jest to miejsce, które z pewnością zasługuje na bliższe poznanie.
Wzdłuż ul. Pawiej biegnie linia tramwajowa, co znacznie ułatwia komunikację w tej części Krakowa. Warto zaznaczyć, że w północnej części ulicy tramwaj łączy się z wylotem tunelu Krakowskiego Szybkiego Tramwaju, co stanowi nowoczesne rozwiązanie komunikacyjne w tym historycznym mieście.
Historia
Pawia w Krakowie ma bogatą historię sięgającą XVIII wieku. Wytyczenie pierwszej części tej ulicy miało miejsce w I połowie XVIII wieku. W początkowym okresie przyjęła ona nazwę przecznicy Mogilskiej, gdyż wówczas obecna uliczka Kurniki była utożsamiana z ulicą Mogilską. Z biegiem lat, a dokładniej przed nadaniem obecnej nazwy, była również nazywana ul. Zacisze. Obecną nazwę ulica Pawia otrzymała w 1878 roku.
Interesującym faktem jest to, że do roku 2005 ulica kończyła się skrętem w ulicę Ogrodową. Przemiany w infrastrukturze rozpoczęły się od momentu, kiedy przy Dworcu Głównym rozpoczęto rozbudowę węzła komunikacyjnego. Ulica Pawia została przedłużona do nowo wybudowanego węzła drogowego, który oddano do użytku w roku 1977. W ramach tej inwestycji powstał kluczowy węzeł łączący Aleje Trzech Wieszczów, al. 29 Listopada oraz ulicę Warszawską.
W wyniku tych zmian, w roku 2005, zrealizowano także linię tramwajową, która biegnie wzdłuż ulicy Pawiej. W rezultacie rozbudowy, nowa ulica Pawia stała się kluczowym elementem komunikacyjnym, przejmując dużą część ruchu samochodowego, który do tej pory koncentrował się na ulicy Warszawskiej.
Zabudowa
Obiekty znajdujące się przy ul. Pawiej w Krakowie reprezentują różne style architektoniczne oraz epoki, które przyczyniły się do tworzenia wspaniałego krajobrazu tej części miasta. Datowane są na przełom XIX i XX wieku, a także obejmują okres międzywojenny oraz część nowoczesną, powstałą po 2005 roku.
Na rogu ul. Pawiej 2 i Basztowej 25 znajduje się kamienica, która została wzniesiona w latach 1886–1887 na podstawie projektu Sławomira Odrzywolskiego oraz Władysława Kaczmarskiego. Budynek ten, dziś znany jako Hotel „Polonia” (dawniej Belvedere), znajduje się na liście zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.
Warto również zwrócić uwagę na ul. Pawia 4-6, gdzie znajdują się pozostałości po dwóch kamienicach z okresu 1891–1892, które obecnie pełnią funkcję Hotelu „Warszawskiego”. Projektował je Karol Knaus i również są wpisane do GEZ.
Na ul. Pawiej 8 znajduje się kamienica z roku 1890, która również została objęta ochroną w ramach GEZ. Natomiast na ul. Pawiej 12, znanej jako Worcella Stanisława 11, można podziwiać modernistyczną kamienicę z lat 1937–1938 zaprojektowaną przez Jakuba Jana Spira (według innego źródła z udziałem Edwarda Kreislera). Wyróżnia się ona godłem „Pastuszek z pawiem”, umieszczonym na ścianie frontowej, zrealizowanym w technice sgrafita. Niestety, obecnie (2024) ogon pawia jest uszkodzony.
Kolejną interesującą kamienicą jest budynek przy ul. Pawiej 18 z 1930 roku, który również znajduje się na liście GEZ. Godło tej kamienicy nosi nazwę „Sarna”. Obok niej zlokalizowane jest ul. Pawia 18B, gdzie wzniesiono Hotel Mercure Centrum, oddany do użytku w 2015 roku, według projektu T. Półchłopek i M. Stępień.
Na ul. Pawia/Ogrodowa 10 znaleźć można hotel Puro, który powstał w 2012 roku z projektem autorstwa B. Biełyszewa. Dodatkowo, zespół mieszkaniowy Angel City, wybudowany w latach 2006–2009, charakteryzuje się oryginalną elewacją z cegły, zaprojektowaną przez S. Deńko, P. Nawarę oraz A. Szultka.
W latach 1952–2005 w wschodniej pierzei przy ul. Pawiej działał dworzec autobusowy oraz zabudowania związane z tym zespołem. Obiekt wyróżniał się Bar Mlecznym Smok, który miał charakterystyczny neon i został wyburzony w 2004 roku.
W latach 2002–2006 powstała Galeria Krakowska, stworzona według projektu IMB Asymetria. Od 2013 roku galeria ta jest połączona z podziemną halą Dworca Głównego oraz wejściami na perony kolejowe, co znacząco wpłynęło na komunikację w tym rejonie.
Na ul. Pawia 3 mieści się Vienna House Andel’s Cracow, hotel, który został otwarty w 2007 roku i również przyczynia się do rozwoju tego obszaru. Ponadto, po północnej stronie Galerii Krakowskiej znajdują się budynki nowoczesnego zespołu biurowego HIGH 5ive, które zostały wybudowane w latach 2018–2020 według projektu nsMoonStudio. Ulica Rafała Kalinowskiego, która biegnie pomiędzy tymi budynkami, prowadzi do podziemnego tunelu, przechodzącego pod torami kolejowymi.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Piasta Kołodzieja w Krakowie | Ulica Piekarska w Krakowie | Ulica Pijarska w Krakowie | Ulica Pilotów w Krakowie | Ulica Piotra Michałowskiego w Krakowie | Ulica Piwna w Krakowie | Ulica Podchorążych w Krakowie | Ulica Podgórska w Krakowie | Ulica Półłanki w Krakowie | Ulica Praska w Krakowie | Ulica Paulińska w Krakowie | Ulica Pasternik w Krakowie | Ulica Oskara Kolberga w Krakowie | Ulica Opolska w Krakowie | Ulica Olszyny w Krakowie | Ulica Oleandry w Krakowie | Ulica Piastowska w Krakowie | Ulica Nowosądecka w Krakowie | Ulica Nowohucka w Krakowie | Ulica Norymberska w KrakowieOceń: Ulica Pawia w Krakowie