UWAGA! Dołącz do nowej grupy Kraków - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Ulica Basztowa w Krakowie

Ulice i place

Ulica Basztowa to interesujący fragment Krakowa, który znajduje się w dzielnicy I Stare Miasto. To urokliwe miejsce, które jest włączone w skład I obwodnicy, odgrywa ważną rolę w układzie komunikacyjnym miasta, a także w historii jego architektury.

Na zachodnim końcu, ulica Basztowa łączy się z ulicą Garbarską, gdzie staje się przedłużeniem ulicy Juliana Dunajewskiego. Stanowi ona jednocześnie granicę pomiędzy Starym Miastem a pięknymi Plantami, które dla mieszkańców i turystów są znakomitym miejscem do wypoczynku.

W roku 1914 na ulicy rozpoczęto budowę torowiska tramwajowego, co stanowiło istotny krok w rozwoju komunikacji miejskiej. Warto zaznaczyć, że pierwsza część ulicy, łącząca Dworzec Główny z Bramą Floriańską, ma swoje korzenie w XIII wieku, co czyni ją jednym z najstarszych obszarów w Krakowie. Natomiast pozostała część ulicy zostałą wzniesiona w XIX wieku, co odzwierciedla przejrzystą ewolucję architektoniczną tego miejsca.

Nazwa ulicy Basztowej wiąże się, najprawdopodobniej, z istniejącym w jej okolicy fragmentem murów miejskich, które do dzisiaj zachowały się w formie baszt. To świadectwo historyczne wzbogaca atmosferę ulicy, nadając jej wyjątkowego charakteru w sercu Krakowa.

Zabudowa

Na północ od ul. Basztowej znajdują się liczne interesujące budowle. Obiekty te odzwierciedlają bogatą historię architektoniczną tego obszaru.

  • ul. Basztowa 1–2 (ul. Asnyka 1) – to dom Popielów, który powstał w latach 1909–1910 na zlecenie Wacława Krzyżanowskiego oraz Józefa Pakiesa,
  • ul. Basztowa 3 – kamienica Popielów, znana także jako „Pałac Popielów”, wzniesiona w 1887 przez Tadeusza Stryjeńskiego. Przeniesiono do niej zbiory archiwalne z pałacu Popielów przy ul. św. Jana 20, a obecnie mieści się tam Instytut Austriacki w Krakowie (Österreich Institut Krakau),
  • ul. Basztowa 4 – kamienica, której budowę zakończono w 1872 według planów Tomasza Prylińskiego. Budynek została nadbudowany około 1930 roku według projektu Franciszka Mączyńskiego,
  • ul. Basztowa 5 – kamienica, która powstała w okolicach 1890, także z rąk Tomasza Prylińskiego, przeszła modernizację w ok. 1930 roku,
  • ul. Basztowa 6–8 – gmach Towarzystwa Ubezpieczeń „Florianka”, wzniesiony w 1886, według projektu Tomasza Prylińskiego i Tadeusza Stryjeńskiego, w chwili obecnej siedziba Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej II st. im. Fryderyka Chopina oraz Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I stopnia im. I.J. Paderewskiego z salą koncertową Akademii Muzycznej,
  • ul. Basztowa 9 (ul. Krowoderska 2–4) – kamienica z 1884 roku, zaprojektowana przez Tomasza Prylińskiego, w której obecnie mieści się Państwowa Szkoła Muzyczna II Stopnia im. W. Żeleńskiego,
  • ul. Basztowa 10 (ul. Krowoderska 1) – kamienica zbudowana w 1929 roku na podstawie projektu Wacława Krzyżanowskiego, budynek wznosiła firma Romana Bandurskiego oraz Emila Allweila,
  • ul. Basztowa 11 (ul. Długa 1) – znany jako Dom „Pod Globusem”, ten budynek powstał w latach 1904–1906 według projektu Franciszka Mączyńskiego oraz Tadeusza Stryjeńskiego,
  • ul. Basztowa 15 (Rynek Kleparski 4) – budynek Feniksa, wzniesiony między 1931 a 1933 rokiem z projektu Jerzego Struszkiewicza i Maksymiliana Burstina, w okresie międzywojennym siedziba konsulatu Niemiec,
  • ul. Basztowa 16 – kamienica, powstała około 1852 roku na podstawie projektu Antoniego Stacherskiego,
  • ul. Basztowa 17 – dom stanowiący przykład architektury, zbudowany w 1877 roku według projektu Jacka Matusińskiego,
  • ul. Basztowa 18 – kamienica, której powstanie datuje się na 1880, zaprojektowana przez Karola Zaremby,
  • ul. Basztowa 19 (pl. Matejki 13) – Gmach Główny Akademii Sztuk Pięknych, zbudowany w latach 1877–1879 według projektu Macieja Moraczewskiego,
  • ul. Basztowa 20 – Gmach Narodowego Banku Polskiego, ten budynek powstał między 1921 a 1925 rokiem, wykonany według projektu Teodora Hoffmanna oraz Kazimierza Wyczyńskiego,
  • ul. Basztowa 22 – Gmach Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, pałac z lat 1898–1900, zaprojektowany przez Alfreda Karola Broniewskiego. W bezpośrednim sąsiedztwie miał miejsce incydent, gdy policja ostrzelała strajkujących pracowników Semperitu,
  • ul. Basztowa 23 – kamienica, wzniesiona w 1890 roku przez Sławomira Odrzywolskiego,
  • ul. Basztowa 24 – budynek, którego budowę zakończono w latach 1889–1890 na podstawie projektu Sławomira Odrzywolskiego,
  • ul. Basztowa 25 (ul. Pawia 2) – Hotel Polonia, zbudowany między 1886 a 1887 rokiem na podstawie planów Sławomira Odrzywolskiego.

Na południowej stronie ul. Basztowej znajduje się Barbakan, który jest nieodłącznym elementem krakowskiego krajobrazu.

Zabudowa galeria

Na północnej stronie ulicy, otaczającej ją architektura przyciąga uwagę swoją różnorodnością i historycznym znaczeniem.

Na południowej stronie natomiast, wspaniałe budowle, takie jak Barbakan oraz piękne Planty, tworzą niepowtarzalny klimat tego miejsca.

Źródła

W zbiorach związanych z architekturą Krakowa można znaleźć liczne pozycje, które dostarczają cennych informacji. Oto wybrane źródła:

  • Praca zbiorowa, red. prowadz. Joanna Czaj-Waluś, Zabytki architektury i budownictwa w Polsce – Kraków, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Warszawa 2007, ISBN 978-83-9229-8-1,
  • Barbara Zbroja, Leksykon architektów i budowniczych pochodzenia żydowskiego w Krakowie w latach 1868-1939, Wydawnictwo Wysoki Zamek, Kraków 2023, ISBN 978-83-966500-2-3,
  • Praca zbiorowa, Encyklopedia Krakowa, wydawca Biblioteka Kraków i Muzeum Krakowa, Kraków 2023, ISBN 978-83-66253-46-9 t. I s. 95–96.

Przypisy

  1. Encyklopedia Krakowa, Warszawa-Kraków: PWN, 2000 r., s. 47.
  2. Jerzy J. Kossowski, Leszek L. Ludwikowski, Ulicami Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1968 r., s. 36.

Oceń: Ulica Basztowa w Krakowie

★★★★★
Średnia ocena:4.84 Liczba ocen:23