Willa Rogozińskich w Mogile

W 1838 roku, postanowili oni zbudować drewniany dom, który stanie się zalążkiem dla przyszłej willi. Był to moment przełomowy, ponieważ ich nowy dom z dawna wynajmowano szkole. Przez następne lata, ich potomkowie zainwestowali w budowę nowego obiektu, co miało miejsce najprawdopodobniej od 1880 roku do początków XX wieku. Ciekawe jest to, że zarówno projektant, jak i budowniczy tej willi pozostają nieznani.

W II połowie XIX wieku, podmiejskie wille zaczęły zastępować dawną architekturę szlacheckich dworków. Wśród tych zabytków wyróżnia się Willa Rogozińskich, która jest murowana z cegły, otynkowana oraz częściowo podpiwniczona. Skrzydło wschodnie budynku jest dwukondygnacyjne, z użytkowym poddaszem na drugim piętrze oraz charakterystycznym balkonem z balustradą, co dodaje jej elegancji. Korpus główny i skrzydło zachodnie są jednokondygnacyjne, a całość zwieńczona jest dachem wielopołaciowym, krytym dachówką zakładkową (płaszowską).

Jednak to, co najbardziej zwraca uwagę, to drewniany ganek, który zdobi willę. Jego forma nawiązuje do wzorów „szwajcarskich” willi uzdrowiskowych, a całość przykryta jest dwuspadowym daszkiem opartym na ośmiu drewnianych słupach. Cztery z nich wysunięte są przed lico elewacji, co nadaje gankowi portykowy charakter.

Początkowo willa pozostawała w rękach rodziny Rogozińskich aż do lat 20. XX wieku. W 1921 roku dom nabyli Jan Ignacy i Katarzyna Lelitowie, a następnie przeszedł w ręce Władysława Pobóg-Krasnodębskiego i jego żony Anny Marii w 1933 roku. Rodzina Krasnodębskich przeprowadziła modernizację wnętrza, dodając północne dwukondygnacyjne skrzydło oraz budynek ogrodnika, co znacznie wpłynęło na funkcjonalność obiektu. Okna wymieniono na otwierane do wewnątrz, a także zamontowano kraty z herbami.

W 1947 roku, po zgonie Krasnodębskiego, majątek przeszedł na własność jego siostry Blanka Regina Terczyńska. W 1948 roku północne skrzydło i część działki nabyli Franciszek i Katarzyna z Ciepielów Lelito, a w kolejnych latach posiadłość została przejęta przez Skarb Państwa z przeznaczeniem na komisariat MO. W tym czasie budynek oraz park podlegały zarządowi sąsiedniego Szpitala im. Żeromskiego, co przyczyniło się do jego stopniowej dewastacji. W 1978 roku spadkobiercy Lelitów sprzedali część domu Andrzejowi Dziembajowi, a od 1992 roku nowymi właścicielami południowego skrzydła stali się Urszula i Władysław Gawłowie.

Nowi właściciele zainicjowali prace, mające na celu uratowanie budynku. Przez pewien czas w willi funkcjonowała galeria sztuki, a Gawłowie założyli Stowarzyszenie Malarzy i Miłośników Sztuk Pięknych Galeria Stary Dworek. W ich podziemiach wystawiano prace Antoniego Marii Kwieka.

W czerwcu 2015 roku, podczas przetargu zorganizowanego przez Nowe Centrum Administracyjne (NCA), zabytek został sprzedany. Licytację wygrała spółka IPR Development, która zainwestuje fundusze pozyskane z transakcji w rewitalizację terenów poprzemysłowych w Nowej Hucie . Warto zaznaczyć, że 31 lipca 1996 roku budynek willi wraz z parkiem został wpisany do rejestru zabytków miasta Krakowa, z aktualizowaną treścią decyzji [A-1399/M] 04 kwietnia 2016 roku.

W parku przed willą, w 1971 roku, odsłonięto pomnik-głaz ku czci Wojciecha Bogusławskiego, który umiejscowił akcję swojej opery "Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale" w tej właśnie lokalizacji.