Aleksander Franta

---

Życiorys

Aleksander Franta urodził się w Krakowie, gdzie rozpoczął swoją edukację w szkołach powszechnych w Katowicach w latach 1930–1935. Następnie kontynuował naukę w Warszawie (1935–1938) oraz w gimnazjum w Zakopanem w 1939 roku. W trakcie II wojny światowej został ewakuowany z Warszawy. Podczas swojej drogi, przemierzył Wołyń, Polesie, Lwów i Przemyśl, aż dotarł do Nowego Targu. Tam, w latach 1941–1944, ukończył Technikum Wodno-Melioracyjne.

Wkrótce po uzyskaniu dyplomu rozpoczął studia z zakresu architektury na filii Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, która mieściła się w Zakopanem. Następnie, kontynuując naukę, przeniósł się do Wydziału Architektury AGH w Krakowie, gdzie uzyskał dyplom w 1949 roku. Już w latach 1945–1947 pracował jako młodszy asystent, a później do 1952 roku pełnił rolę asystenta na uczelni. W 1949 roku związał się z Miastoprojektem Katowice, gdzie pracował jako projektant w zespole z Henrykiem Buszką i Jerzym Gottfriedem, znanym jako Zielone Konie.

Od 1958 roku Aleksander Franta otworzył z Henrykiem Buszką samodzielną Pracownię Projektów Budownictwa Ogólnego (PPBO) w Katowicach. Jego zaangażowanie w architekturę było na tyle znaczące, że w latach 1959–1961 pełnił funkcję przewodniczącego katowickiego oddziału SARP. W latach 1970–1979 wykładał na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej.

Aleksander Franta został uhonorowany brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” w 2017 roku. Niestety, zmarł 1 maja 2019 roku, a jego pogrzeb odbył się 11 maja 2019 na cmentarzu w Nowym Targu.

Życie prywatne

W życiu osobistym Aleksander Franta był mężem Danuty, z którą doczekał się syna Piotra i córki Anny, oboje również związali swoje życie z architekturą. Jego synowa Ewa, wnuk Julian oraz wnuk Maciej również wybrali tę samą ścieżkę zawodową, stając się architektami.

Główne dzieła

Aleksander Franta, wybitny architekt, pozostawił po sobie bogate dziedzictwo budowlane, które obejmuje szereg znakomitych projektów zrealizowanych w latach 1950-1991. Wspólnie z Henrykiem Buszką oraz Jerzym Gottfriedem, przyczynił się do powstania wielu istotnych obiektów użyteczności publicznej. Projektowany przez niego gmach Okręgowej Rady Związków Zawodowych w Katowicach, powstał w latach 1950–1954.

W kolejnych latach, architekt zrealizował:

• Dom Kultury huty „Małapanew” w Ozimku w latach 1954-1955,
• Dom Kultury huty „Zgoda” w Świętochłowicach, który powstał w tym samym okresie,
• Teatr Ziemi Rybnickiej (obecnie Rybnickie Centrum Kultury) w Rybniku, zbudowany w latach 1958–1964,
• Dom wczasowy Transportowiec w Bielsku-Białej Mikuszowicach w latach 1955–1958.

Współpraca Aleksandra Franty z Henrykiem Buszką i innymi architektami w latach 1958–1979 zaowocowała powstaniem osiedla Tysiąclecia w Katowicach. Obiekt ten, projektowany wspólnie z Marianem Dziewońskim i Tadeuszem Szewczykiem, stał się ikoną współczesnej architektury na tym terenie.

Dodatkowo, w latach 1967–1978 zrealizowano Dzielnicę Leczniczo-Rehabilitacyjną w Zawodziu w Ustroniu, współpraca z Tadeuszem Szewczykiem także tutaj odegrała kluczową rolę. W tym czasie, do portfela projektów dołączyło także osiedle Gwiazdy, które powstało w Katowicach w latach 1967–1979.

W kolejnych latach, do realizacji Franty należały również:

• Pawilon pracowni PPBO w Katowicach w1960 roku,
• Dom wczasowy Związku Nauczycielstwa Polskiego w Ustroniu w latach 1960–1963,
• Urząd Stanu Cywilnego – Pawilon Ślubów w Chorzowie w 1963 roku,
• Sanatorium Górnik w Szczawnicy, zbudowane w 1959 roku,
• Ośrodek wypoczynkowy górnictwa miedzi, obecnie znany jako Hotel Malachit w Świeradowie-Zdroju, zrealizowany w latach 1977–1989,
• Kościół pw. Podwyższenia Krzyża św. i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych w Katowicach, projekt zrealizowany w latach 1977–1991 we współpracy z Lidią Baron,
• Katedra Matki Bożej Królowej Apostołów w Częstochowie.

---

Oceń: Aleksander Franta

---