Marian Zawiła

---

Biografia

W latach 40. Marian Zawiła aktywnie uczestniczył w działalności krakowskiego oddziału YMCA, a po reaktywowaniu tej organizacji stał się jej członkiem honorowym. Ukończył studia architektoniczne na Akademii Górniczo-Hutniczej, gdzie 24 października 1951 roku uzyskał tytuł inżyniera-architekta oraz magistra nauk technicznych. Jego doświadczenie zdobyte w latach 1948 i 1949, kiedy to pracował w Kierownictwie odbudowy zamku w Pieskowej Skale, miało istotny wpływ na jego późniejszą karierę zawodową, a prace odbywały się w pracowni na Wawelu.

Rok 1951 to przełomowy moment, gdy podjął pracę w Miastoprojekt-Kraków, włączając się do autorskiego zespołu zajmującego się aktualizacją planu ogólnego Krakowa, pod kierunkiem dr Anny Ptaszyckiej oraz architekta Z. Karakiewicza. Ta współpraca owocowała projektami, które Zawiła kontynuował aż do realizacji „ARSENAŁ 1953”. W latach 1954-1955 prowadził samodzielnie zespół projektowy w Radomiu, gdzie zrealizował szereg projektów budynków mieszkalnych, w tym przy ul. Mickiewicza i Traugutta.

W 1956 roku Zawiła przeniósł się do Częstochowy, gdzie skierował pracownię projektową Miastoprojektu. Jego rola szybko uległa rozszerzeniu, gdy został powołany przez Komitet Urbanistyki i Architektury w Warszawie na Głównego Architekta Częstochowy. Wspierał on rozwój regionu, który w tym czasie przeżywał duży rozkwit przemysłu hutniczego oraz budownictwa mieszkaniowego. W Częstochowie powstały nowe dzielnice, takie jak Raków oraz Zawady, a śródmieście przeszło kompleksową modernizację, wprowadzając między innymi nowy system komunikacji transportowej, w tym tramwaj.

W 1962 roku Zawiła objął zaszczytne stanowisko Głównego Architekta Województwa Katowickiego. W tym czasie w regionie koncentrował się główny potencjał gospodarczy i demograficzny Polski. Jego inicjatywy skupiły się na realizacji hal widowiskowych, w szczególności popularnego „Spodka”. Praca nad tym projektem wymagała nowatorskiego podejścia, kiedy to architekci, w tym Maciej Krasiński oraz Maciej Gintowt, musieli zmierzyć się z wyzwaniami konstruktorsko-technologicznymi ze względu na uwarunkowania geologiczne terenu.

Pomimo pewnych trudności, takich jak wstrzymanie budowy w 1962 roku z uwagi na obawy o stabilność konstrukcji, Zawiła zadbał o szybkie rozwiązanie problemu, kierując zespołem ekspertów, który ostatecznie potwierdził bezpieczeństwo realizowanego projektu. Ostatecznie hala stała się nie tylko funkcjonalnym obiektem, ale również istotnym punktem w miejskim krajobrazie Katowic. Była ona częścią nowego centrum, które tworzyły również pomniki, takie jak monument Powstań Śląskich, oraz budynki usługowe czy nowe rozwiązanie Ronda.

Rok 1965 zaowocował przygotowaniem wytycznych dla realizacji projektów takich jak kompleks kliniczny Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach Ligocie. W 1966 roku architekt brał udział w konkursie TUP i SARP, którego celem było ukształtowanie głównego węzła komunikacyjnego w Krakowie. Zespół, w skład którego wchodził Marian Zawiła oraz Mieczysław Król, zdobył nagrodę III stopnia.

Stanowiska

Marian Zawiła, wybitny architekt i projektant, miał bogate doświadczenie zawodowe, które obejmowało szereg istotnych stanowisk w różnych instytucjach.

• technik w Kierownictwie odbudowy Zamku w Pieskowej Skale (Kraków, 1948-1949),
• projektant w Miastoprojekt Kraków (Pracownia dr Anny Ptaszyckiej i Zbigniewa Karakiewicza, 1951-1954),
• starszy projektant i kierownik Zespołu Projektowego w Miastoprojekt Kielce (Pracownia w Radomiu, 1954-1955),
• kierownik Pracowni w Miastoprojekt Częstochowa (1955-1958),
• główny architekt Miasta Częstochowa (1958-1960),
• zastępca Głównego Architekta Województwa Katowickiego (1960-1961),
• zastępca Głównego Architekta Krakowa (1961-1962),
• główny architekt Województwa Katowickiego (1962-1973),
• główny architekt Krakowa (1973-1978),
• zastępca dyrektora Wojewódzkiego Biura Projektów w Katowicach (1978-1981),
• dyrektor Biura Planowania Przestrzennego w Katowicach (1981-1984),
• dyrektor, a następnie likwidator w procesie prywatyzacji Wojewódzkiego Biura Projektów w Katowicach (1984-1994).

Członkostwa

Marian Zawiła był aktywnym członkiem wielu stowarzyszeń i organizacji, które miały duże znaczenie w jego życiu zawodowym i społecznym.

• YMCA, gdzie członkiem był od 1946 roku do momentu rozwiązania przez władze komunistyczne,
• Stowarzyszenie Architektów Polskich, do którego przynależał od 1953 roku,
• Towarzystwo Urbanistów Polskich, będąc członkiem od 1961 roku,
• ZBOWiD, w którym działał w latach 1972-1988,
• Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, do którego dołączył w 1988 roku; w Armii Krajowej był od lutego 1943 roku, osiągając stopień kaprala w krakowskim zgrupowaniu „Żelbet”, 2 kompania, 7 pluton, gdzie używał pseudonimów „Myszko” oraz „Lilijka”. Jako kombatant został awansowany do stopnia podporucznika.

Nagrody, wyróżnienia, odznaczenia

Marian Zawiła jest postacią, która zdobyła liczne nagrody oraz wyróżnienia w trakcie swojego życia.

• Krzyż Zasługi z Mieczami, przyznany w 1945 roku,
• Medal Zwycięstwa i Wolności, otrzymany w 1946 roku,
• Odznaka Grunwaldzka, przyznana w 1946 roku,
• Złota Odznaka – Zasłużony w Rozwoju Województwa Katowickiego, nadana w 1963 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany w 1965 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1968 roku,
• Złota Odznaka za Pracę Społeczną dla Krakowa, nadana w 1974 roku.

---

Oceń: Marian Zawiła

---