Feliks Benda

---

Życiorys

Po zdaniu egzaminu maturalnego w Krakowie, Feliks Benda rozpoczął swoją przygodę ze sceną, kiedy to we wrześniu 1852 roku dołączył do lokalnego teatru. Był to początek jego kariery, która trwała aż do końca życia. Już kilka miesięcy później, dokładnie 16 stycznia 1853 roku, miał przyjemność debiutować w dramacie pt. „Czaszka mordercy”. W ciągu swojej kariery wielokrotnie podróżował z zespołem teatru, występując w różnych miastach Galicji oraz w zaborze pruskim i rosyjskim, odwiedzając m.in. Poznań, Kalisz i Lublin, a także Wiedeń w 1856 roku.

W 1859 roku Feliks związał się z aktorką Weroniką Zagórską, zostając przez lata bliskim współpracownikiem wielu artystów. W latach 1863–1864 współpracował ze swoim bratem Józefem jako część zespołu Gustawa Zimajera w Czerniowcach. Następnie obaj bracia stworzyli własny zespół, występując w różnych miastach Galicji, takich jak Złoczów, Brzeżany oraz Przemyśl. Jego kariera aktorska kontynuowała się w Krakowie, gdzie Józef powrócił do teatru Zimajera, zaś Feliks w 1867 roku związał się z zespołem Konstantego Łobojki, występując w miejscowościach takich jak Jarosław, Jasło, Krynica i Rzeszów. Wśród artystów występujących wówczas można wymienić m.in. Marceliego Zboińskiego, Gustawa Fiszera oraz Aleksandra Podwyszyńskiego, a także Helenę Modrzejewską, która gościnnie brała udział w przedstawieniach.

W roku 1867, z inicjatywy Stanisława Koźmiana, Feliks udał się na wyjazdy do Wiednia oraz Paryża, co z pewnością wzbogaciło jego artystyczne doświadczenie. W latach 1869–1871, po odejściu Koźmiana z kierownictwa artystycznego, objął funkcję reżysera w teatrze krakowskim. Brał aktywny udział w organizacji konkursów dramatycznych, które miały miejsce w latach 1871 i 1875. Jesienią 1871 roku oczekując na angaż w WTR, opuścił Kraków i występował gościnnie w warszawskim Teatrze Rozmaitości od 21 października do 30 listopada, jednak pomimo wsparcia ze strony Modrzejewskiej, nie otrzymał angażu, co zmusiło go do powrotu do Krakowa.

W 1873 roku Feliks obchodził w teatrze krakowskim jubileusz dwudziestolecia swojej kariery, występując w roli Drabickiego w sztuce „Pół miliona”. Niestety na wiosnę 1874 roku zdiagnozowano u niego gruźlicę, co zmusiło go do przerwy trwającej pięć miesięcy, a leczenie odbywał w Gleichenberg oraz Zakopanem. Choć powrócił na scenę jesienią tego samego roku, jego stan zdrowia coraz bardziej ograniczał regularne występy. Na początku 1875 roku ponownie objął funkcję reżysera, ale ostatni raz wystąpił na scenie krakowskiej 17 kwietnia 1875 roku w roli Bolesława w sztuce „Niewinni”.

Role

Niezaprzeczalnie największym osiągnięciem Feliksa Bendy była rola Falstaffa w słynnej komedii Wesołe kumoszki z Windsoru. Jego talent aktorski był szczególnie zauważalny w Krakowie, gdzie wystąpił w wielu pamiętnych przedstawieniach.

Wśród jego najważniejszych postaci można wymienić:

• Papkin w Zemście,
• Mazepa w Mazepie,
• Pietro Negri w Beatryks Cenci,
• Ślaz w Lilla Weneda,
• Gustaw w Ślubach panieńskich,
• Valmoreau w Pojęcia pani Aubray,
• Tholosan w Nasi najserdeczniejsi,
• Carnioli w Dalila,
• Birac w Księżna Jerzowa,
• Montjoye w Montjoye,
• Birbancki w Dożywocie,
• Władysław w Mentorze,
• Giboyer w Bezczelnych,
• Figaro w Weselu Figara,
• Horodniczy w Rewizorze,
• Pułaski w Konfederatach barskich.

Każda z tych ról przyczyniła się do jego odznaczonej kariery aktorskiej i jest do dziś wspominana przez miłośników teatru.

Życie prywatne

Feliks Benda był osobą o bogatym życiu rodzinnym i osobistym. Urodził się jako syn krakowskiego kupca Szymona Bendy oraz Józefy z Miselów. W jego rodzinie znajdował się szereg utalentowanych ludzi. Jego bratem był aktor znany z teatrów prowincjonalnych, Józef Benda, a także muzyk Szymon Benda. Oprócz tego, Feliks miał przyrodnią siostrę, Helenę Modrzejewską, oraz przyrodnią siostrę, aktorkę Józefę Tomaszewiczową. Jego rolą w rodzinie było także zapewnienie wsparcia dla aktorki Henryki Ładnowskiej, którą uznano za jego przybraną córkę.

Po zakończeniu swojego życia, Feliks Benda został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, gdzie jego grobowiec znajduje się w kwaterze HF, w południowym rzędzie. Jego wkład w życie kulturalne oraz powiązania rodzinne są cennym fragmentem historii Krakowa.

---

Oceń: Feliks Benda

---