Janina Biesiadecka, znana również jako Fryderyka Praeger, a pod pseudonimem artystycznym Janina Urbanowicz, urodziła się 10 marca 1894 roku w Krakowie. Niestety, jej życie zakończyło się tragicznie 11 lutego 1944 roku w Warszawie.
Była wybitną polską aktorką teatralną, której talent i pasja do sztuki wpisały się w historię polskiego teatru.
Życiorys
Janina Biesiadecka, z domu Fryderyka Praeger, przyszła na świat 10 marca 1894 roku w rodzinie żydowskiej, jako córka Eliasza i Józefy z Mandllów. Po ukończeniu gimnazjum, zdecydowała się na naukę w Szkole Dramatycznej w Krakowie, gdzie pod okiem Zofii Czaplińskiej zdobywała umiejętności aktorskie. W początkowym okresie swojej kariery występowała pod pseudonimem Janina Urbanowicz. Jej życie osobiste zmieniło się 31 października 1917 roku, kiedy to wyszła za mąż za Zygmunta Biesiadeckiego, który również był aktorem. Po zawarciu małżeństwa postanowiła przyjąć jego nazwisko, co oznaczało zakończenie kariery pod wcześniejszym pseudonimem.
W czasie I wojny światowej oraz wojny polsko-bolszewickiej angażowała się w działalność kulturalno-oświatową skierowaną do żołnierzy. W latach 1914–1918 występowała w teatrze ludowym w Krakowie, a następnie od 1918 do 1932 roku związała się z Teatrem Polskim w Poznaniu. Jej kariera teatralna kontynuowała się w Teatrze Polskim w Katowicach w latach 1932–1935, a potem w Teatrze Kameralnym w Częstochowie w okresie 1935–1936, Teatrze Malickiej w Warszawie od 1936 do 1937 roku, a także w Teatrze Miejskim w Łodzi w latach 1937–1939.
W 1920 roku Janina została matką, rodząc syna – Zygmunta. Niestety, w styczniu 1944 roku, ona oraz jej mąż zostali aresztowani przez Niemców. Tragicznie zginęli w egzekucji 13 stycznia (istnieją również dane mówiące o 11 lutym) 1944 roku w Warszawie. Egzekucja miała miejsce przy ulicy Górczewskiej na rogu Płockiej lub w ruinach warszawskiego getta.
Na scenie Janina Biesiadecka odgrywała głównie pierwszoplanowe role, wcielając się w postacie amantek, naiwnych kobiet oraz romantycznych bohaterek, szczególnie w dziełach Aleksandra Fredry.
Przypisy
- a b c Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 16. [dostęp 30.06.2021 r.]
- a b c pr. zbior., Wielkopolski Słownik Biograficzny, PWN, Warszawa-Poznań, 1981, s. 57, ISBN 83-01-02722-3.
- Władysław Bartoszewski: Warszawski pierścień śmierci 1939–1944. Warszawa: Interpress, 1970, s. 346.
- Na podstawie bazy filmpolski.pl
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Jacek Stryjeński | Tomasz Klimczyk | Maria Nowotarska | Tadeusz Fuss-Kaden | Maria Hagen-Schwerin | Krystyna Wachelko-Zaleska | Zygmunt Langman | Ewa Szawul | Jerzy Dąbrowski (muzyk) | Bogna Dziechciaruk-Maj | Katarzyna Grabowska | Andrzej Mrożewski | Jacek Zieliński (muzyk) | Stanisław Węgrzyn (scenograf) | Natan Grunsweig | Janusz Wojewoda | Danuta Rinn | Aleksander Janicki (artysta) | Roman Kochanowski | Adam FiutOceń: Janina Biesiadecka