Aleksander Janicki (artysta)

---

Życiorys

Aleksander Janicki jest absolwentem Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, gdzie studiował od 1984 do 1990 roku. Aktualnie prowadzi wykłady na Wydziale Malarstwa tej uczelni, w katedrze scenografii.

Artysta aktywnie wspiera sztukę nowoczesną poprzez prowadzenie fundacji AYA Found. Dodatkowo, jest właścicielem Galerii i! oraz Apteka Janicki Gallery w Krakowie. Obie galerie umożliwiają prezentację zarówno krajowych jak i zagranicznych artystów, a także współpracują z wiodącymi festiwalami krakowskimi, takimi jak Pachlab, Miesiąc Fotografii w Krakowie, Krakers oraz Audio ART.

Janicki jest współzałożycielem zespołu HiQ, który zajmuje się muzyką intuicyjną. Zespół łączy elementy japońskiej poezji haiku z współczesną sztuką wizualną oraz improwizacją muzyczną. Twórcy tej formacji realizują audiowizualne performanse, w których improwizowana muzyka zestawiana jest z wideoartem. Obrazy są tworzone na żywo, co dostarcza niepowtarzalnych doświadczeń zarówno dla artystów, jak i publiczności. Formacja występowała m.in. na Międzynarodowym Festiwalu Audio Art w 2011 roku, w przestrzeni MOCAK’u, Muzeum „Manggha”, a także w Londynie oraz wielokrotnie w Japonii.

W swojej twórczości Janicki kładzie nacisk na interdyscyplinarność, co przejawia się w wykorzystaniu szerokiego wachlarza mediacji artystycznej, obejmującej grafikę, wideo, instalacje interaktywne oraz mapping. Łączy tradycyjne techniki z nowoczesnymi rozwiązaniami, takimi jak VR, AR, a także różnymi strukturami bazodanowymi i technologią monitoringu wizyjnego. Jego dzieła poruszają ważne tematy, takie jak dialog kultur, tożsamość oraz problematyka wykluczenia społecznego.

Janicki stworzył wiele logotypów dla różnych marek, instytucji publicznych oraz muzeów. Jego znaki graficzne towarzyszą takim organizacjom jak Fundacja Pro Publico Bono, Business in Małopolska oraz Krakowski Park Technologiczny. Również jego projekty graficzne są obecne w skrzynce identyfikacyjnej Narodowego Centrum Nauki, a także w wielu innych instytucjach.

Artysta zrealizował liczne instalacje multimedialne w przestrzeni publicznej oraz brał udział w rozmaitych projektach parateatralnych, m.in. \”Visitor\” z serii Re-Produkcje, prezentowanej w takich miastach jak Münster, Kassel, Wenecja, Berlin, Kraków, Warszawa, Frankfurt nad Menem, St. Petersburg oraz Norymberga. Równocześnie, Janicki współtworzył animacje i czołówki programów telewizyjnych, w tym dla kanałów Canal+, TVP i Polsatu, a także pracował nad czołówką popularnego programu \”Makłowicz w podróży\”.

Janicki aktywnie uczestniczył w międzynarodowych prezentacjach sztuki polskiej, biorąc udział w takich wydarzeniach jak Young Art from Kraków w Museum Junge Kunst, Visual Art – Simple Life w Oldenburgu, Dni Polski w Austrii, czy też Biennale Sztuki Mediów WRO. Swoje dzieła zaprezentował również na festiwalach takich jak Pachlab, Audio Art, Ad Libitum oraz Warszawska Jesień.

Współpracował z wieloma uznanymi artystami, w tym z Andrzejem Wajdą, Krystyną Zachwatowicz-Wajdą, Krzysztofem Knittlem, Markiem Chołoniewskim, Rafałem Mazurem. Jako scenograf miał okazję pracować z Piotrem Bikontem oraz Piotrem Urbaniakiem, realizując inscenizacje w Teatrze Nowym w Łodzi, Teatrze Lalek Arlekin, Teatrze Bagatela, Teatrze im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie, Teatrze Śląskim w Katowicach oraz Teatrze Powszechnym w Warszawie.

Realizował spektakle plenerowe zatrudniając technologie mappingu oraz interaktywne projekcje 3D. Na zlecenie Województwa Małopolskiego, zorganizował cykl imprez na rzecz przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. W 2012 roku był autorem multimedialnych spektakli plenerowych przy okazji inauguracji Małopolskiego Ogrodu Sztuk w Krakowie oraz zakończenia Międzynarodowego Festiwalu Baletowego „Scena otwarta” w Tarnowie.

Artysta opracował koncepcję oraz projekty dla Domu Mikołaja Kopernika w Toruniu, stworzył również dwie przestrzenie multimedialne w Kopalni Soli Wieliczka oraz Muzeum Żup Krakowskich. Jego projekty obejmują także Centrum Multimedialne w Zamku Królewskim na Wawelu, Pawilon Józefa Czapskiego – multimedialną wystawę stałą oraz pawilon Stanisława Wyspiańskiego. W 2017 roku Janicki we współpracy z zespołem zaprojektował nowoczesne multimedialne centrum sztuki na krakowskim Podgórzu.

W latach 2010-2015 był współautorem i redaktorem naczelnym pisma mówionego „Gadający Pies”, które emitowano w Klubie Piękny Pies w Krakowie. W jego programach występy miały miejsca takie osobistości jak Jerzy Vetulani. W 2017 roku pełnił rolę mistrza ceremonii podczas pogrzebu Vetulaniego.

Janicki sporadycznie występował również jako aktor. Użyczył swojego głosu w filmie \”Karol. Człowiek, który został papieżem\” oraz w krótkim mockumencie \”Hydrofobia\”.

W 2020 roku artysta zainicjował Międzynarodowe Forum Kultura Futura, które ma na celu stworzenie platformy współpracy oraz twórczego dialogu pomiędzy obywatelami, instytucjami kultury oraz różnymi organizacjami. Projekt gromadzi przedstawicieli uczelni, instytucji, organizacji pozarządowych oraz świata biznesu, w tym m.in.: Uniwersytet Jagielloński, Akademia Sztuk Pięknych, Open Eyes Economy oraz KBF, Teatr im. Juliusza Słowackiego, Teatr KTO, Łaźnia Nowa, Instytut Wspólnot Obywatelskich oraz wiele innych instytucji kulturalnych.

Działalność związana z Japonią

W 2002 roku, z okazji wizyty Ich Cesarskich Mości, czyli Cesarza Akihito oraz Cesarzowej Michiko, Aleksander Janicki, na zaproszenie Andrzeja Wajdy i Krystyny Zachwatowicz, zaprezentował wyjątkową wystawę poświęconą Hiroshige w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie. Współpraca z Krzysztofem Ingardenem oraz pracownią Ingarden&Ewy Architekci przyniosła efekt w postaci multimedialnego Polskiego Pawilonu podczas Expo 2005 w Aichi, który był przełomowym połączeniem technologii niskiej i wysokiej. Ekspozycja wzbogacona była o semi-aktywną instalację multimedialną Echo, bazującą na czujnikach ruchu, wideo oraz dźwięku, a jej innowacyjność została nagrodzona na międzynarodowym poziomie.

Janicki zaprojektował także Centrum Japońskich Sportów i Sztuk Walki Dōjō w Starej Wsi, które jest nie tylko największym na świecie miejscem dedykowanym trenowaniu dalekowschodnich sztuk walki, ale także harmonijnie wkomponowuje się w polski krajobraz, uwzględniając zasady architektury japońskiej. Przykładem jego twórczości jest pięciometrowa rzeźba w formie origami, ukazująca żurawia, która znajdowała się tuż nad Wisłą, obok Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie. Artysta był również inicjatorem akcji społecznościowej Tsuru, polegającej na tworzeniu origami, zwłaszcza przez dzieci i młodzież, jako symbolu wsparcia dla Japonii po katastroficznym trzęsieniu ziemi i tsunami z 11 marca 2011 roku.

Od 2005 roku jego prace regularnie zyskują uznanie w Japonii. Janicki aktywnie uczestniczy w kolejnych edycjach Tatsuno Art Project, projektu koordynowanego przez prof. Akiko Kasuye z Kyoto University of Art. Współpraca z japońskimi artystami, takimi jak Makoto Ofune i Shōichi Yabuta, zaowocowała wieloma interesującymi projektami. W 2014 roku w ramach Tatsuno Art Project – Flow zaprezentował instalację BlackOut, do której muzykę skomponował Shōichi Yabuta. Powstał również film Tōkaidō, dokumentujący polsko-japońską wyprawę szlakiem Tōkaidō, który Janicki jako pierwszy Europejczyk udokumentował, ukazując jego współczesne oblicze związane z drzeworytami Utagawy Hiroshige.

Owocem tej niezwykłej podróży była wystawa Tōkaidō – Droga Wschodniego Morza, zorganizowana w 2014 roku z okazji dwudziestolecia działalności Muzeum Sztuki i Techniki Manggha w Krakowie. W maju 2015 roku projekt był prezentowany na Międzynarodowym Biennale Mediów WRO, a w 2017 roku w ramach Modern Music Days na Malcie. Następnie w 2019 roku wystawa została ponownie zaprezentowana w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w ramach polsko-japońskog przedsięwzięcia Tatsuno Art Project.

Janicki jest także autorem wystawy Wschód – Zachód – Nieskończoność, która była pokazywana w kompleksie świątyni buddyjskiej Miidera w Ōtsu w 2017 roku oraz w chramie shintoistycznym Hirota Jinja w Nishinomiya w 2018 roku. To właśnie on stworzył największą indywidualną wystawę polskiego artysty w Japonii, będąc zaproszonym do prestiżowej Treasure Gallery przy świątyni Zōjōji w Tokio z powodu stulecia nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską a Japonią (2019-2020), we współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza oraz Instytutem Polskim w Tokio. W ramach tej ekskluzywnej wystawy, artysta przeprowadził performance Touch, podczas którego wykorzystano kamerę termowizyjną do dokumentacji transferu energii między artystą a spotkanymi Japończykami, symbolizując kulturowe dialogi i spotkania.

Życie prywatne

W 1983 roku Aleksander Janicki zawarł związek małżeński z Katarzyną Niewodniczańską, która jest córką Jerzego. Para ta doczekała się dwojga dzieci: Mateusza oraz Marianny.

Wybrane wystawy

Indywidualne

• 1995: Re-produkcje I (Okna), akcja uliczna, patronat Galerii Zderzak, Kraków,
• 1996: Re-produkcje II – podłoga – foto-tautologia,
• 1996: Re-Produkcje III, akcja uliczna foto-tautologia, patronat Galerii Zderzak, Kraków,
• 1996: Roentgenoterapia, instalacja, Klub Roentgen, Kraków,
• 1996: Re-Produkcje IV, instalacja – foto-tautologia, frotage, objekt, Sarbsk,
• 1996: Re-Produkcje V (Oczy), – Galeria Zderzak, Kraków,
• 1996: Re-Produkcje VI – Zywioly (Ogień), Teatr Bückleina, Kraków,
• 1997: Re-Produkcje IX – Projekcje I, Galeria Zderzak, Kraków,
• 1997: Re-Produkcje X – VISITOR, Münster-Kassel-Wenecja, działanie niezależne (patronat Galerii Zderzak),
• 1997: VISITOR – ART Forum Berlin, Galeria Zderzak Kraków, Mała,
• 1997: Galeria ZPAF – Centrum Sztuki Współczesnej, Warszawa,
• 1998: Re-Produkcje VISITOR – Art Frankfurt (indywidualna prezentacja – Galeri Zderzak),
• 1998: Re-Produkcje XIII Projekcje II, Association European Culture Cities – Kraków – UMK – Lilla Weneda – rzeźba, projekcja,
• 1999: TRANSmisje – wystawa symultaniczna CSiTJ Manghha, Galeria Zderzak, Starmach Gallery,
• 1999: ARCO – Madryt,
• 1999: Art Forum – Sztokholm,
• 1999: Silver Box – Galeria Zderzak,
• 2000: Tele-wizje – forogramy,
• 2001: Erfurt – Siedzący – Projekcje I, Visitor,
• 2001: Fetysze – Autentyczny autograf – Czesław Miłosz – aukcja (multiple) UMK,
• 2001: SocLand, Nowa Huta, wystawa na zaproszenie Krystyna Zachwatowicz i Andrzeja Wajdy,
• 2002: Hiroshige – instalacje multimedialne CSiTJ Manggha – wystawa stworzona na motywach twórczości japońskiego drzeworytnika z okazji wizyty Cesarza Japonii w Polsce,
• 2003: Memorable – akcja uliczna – Kraków,
• 2004: Blaue Nacht – Press photo, Visitor, Siedzący, Niebo – Norymberg,
• 2005: Współautor Pawilonu polskiego na EXPO 2005 (Japonia),
• 2006: Muzeum Miejsca w Fabryce Oskara Schindlera,
• 2007: Wreszcie Nowa! – Muzeum Narodowe w Krakowie,
• 2007: Pawilon im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie (multimedialny spektakl),
• 2008: „Ok! Wyspiański” w Muzeum Narodowym w Krakowie,
• 2008: Ogród Sztuki w Krakowie (reżyseria i scenografia multimedialnego spektaklu),
• 2008: „Znaki czasu”, Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu,
• 2009: Pole widzenia 2, Festiwal Animacji i Nowych Mediów w CSW, Toruń,
• 2009: „Origami” w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, Kraków,
• 2009: „Plaża” w Pawilonie Wyspiańskiego w Krakowie,
• 2010: autor spektaklu multimedialnego w Muzeum Narodowym we Wrocławiu,
• 2010: autor filmu eksperymentalnego podczas wystawy „Has-nieosiągalne” podczas Festiwalu Era Nowe Horyzonty we Wrocławiu,
• 2012: Black Garden, WRO – Pioneering Values, Wrocław,
• 2012: autor multimedialnego spektaklu w Muzeum Narodowym w Krakowie,
• 2014: „Tokaido” – droga wschodniego morza, Muzeum Manggha w Krakowie,
• 2014: Film „Tokaido i BlakOut” instalacja multimedialna w ramach Tatsuno Art Project – Japonia,
• 2014: Body ART – mapping/projekcje – materiały i scenografia do spektaklu Body ART w reżyserii Artura Barona Więcka w Teatrze STU,
• 2014: Po – widoki II – pięć serii odbitek harimaze zdjęć z podróży do Tokaido,
• 2015: Levels map mapping,
• 2015: Black Garden – PachLab Festiwal 2015, Pawilon Wyspiańskiego,
• 2017: Wschód – Zachód – Nieskończoność, Miidera, Ōtsu, Japonia,
• 2018: PustoStan, Galeria i!, Krakers,
• 2018: Wschód – Zachód – Nieskończoność, Hirota Jinja, Nishinomiya, Japonia,
• 2019/2020: Wschód – Zachód – Nieskończoność, wystawa w ramach obchodów 100-lecia nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską i Japonią, Treasure Gallery, Zōjōji, Tokio, Japonia,
• 2021: Dzeus II, Biennale Wro, Hevre, Kraków.

Zbiorowe

• 1990: Głowy, malarstwo, Galeria Zejscie, Kraków,
• 1991: Grafika Mlodych, Galeria Ars Polona, Kraków, Intergrafia, BWA, Katowice,
• 1993: Ibizografia, grafika, Ibiza, Hiszpania,
• 1994: Chimera, Głowy – malarstwo; Obrazy i grafiki, Galeria Piwnicy Pod Baranami, Kraków,
• 1996: Re-Produkcje II (Podłoga) Kolekcja Galerii Zderzak, Kraków,
• 1996: Fort Sztuki – Re- Produkcje VIII, Kraków,
• 1998: Re-Produkcje XIV – RONDO – Fort Sztuki,
• 1999: Solcevorot – Festiwal Wolnej Sztuki – St. Petersburg – Visitor,
• 2000: Young Art from Kraków – Museum Junge Kunst (Frankfurt (Oder), Galeria Zderzak, Galeria Prowincjonalna, Słubice, Collegium Polonicum UAM, Słubice – Gimnastyk, Siedzący, Press Foto; Visual art – simple life – video and media art from Poland – Non Stop – semiaktywna instalacja,
• 2001: Przyst@nek – WRO O1 IX Międzynarodowe Biennale Sztuki Mediów,
• 2001: Wrocław, Kraków – wernisaż symultaniczny,
• 2002: Walzer, Monument instalacje interaktywne, Warsagen, akcja w przestrzeni publicznej,
• 2002: Projekt Karlsplatz – Kunsthalle Wiedeń – Austria,
• 2002: DJ City – interaktywna instalacja muzyczna w przestrzeni publicznej – X Międzynarodowy Festiwal Audio Art. – Kraków,
• 2003: Outdoor – Galeria Zewnętrzna AMS – Zachęta – Warszawa, Bunkier Sztuki – Kraków, BWA – Wrocław,
• 2003: Galeria Wyspa – Gdańsk, BWA – Poznań,
• 2015: Tōkaidō – droga wschodniego morza, Międzynarodowe Biennale Mediów WRO,
• 2017: Tōkaidō – droga wschodniego morza, Modern Music Days, Malta,
• 2017: America. Utopia achieved, Kraków Art. House,
• 2018: Ojczyzna w sztuce, Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK,
• 2019: Tatsuno Art Project, Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, Kraków,
• 2020/2021: Artyści z Krakowa. Generacja 1950–1969, Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK.

Instalacje multimedialne eksponowane w przestrzeni publicznej

• 2000: Nie wypadnij bez sensu na billboardach na terenie Polski i Francji w ramach Otwartej Galerii AMS, piktogram, 400 billboardów,
• 2000: Międzynarodowy Festiwal Sztuka Ulicy – Przyst@nek na krakowskich Plantach – akcja uliczna wprowadzona do internetu (Real TV),
• Chopin Sat na placu Jana Nowaka Jeziorańskiego w Krakowie,
• Upadły fortepian przy Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie,
• Haiku przed Muzeum Narodowym w Krakowie,
• Ślad na bulwarach nad Wisłą pod Wawelem,
• Drzewo innowacji, Krakowski Park Technologiczny.

Inne

• 2016: Pawilon J. Czapskiego Muzeum Narodowe w Krakowie – aranżacja wystawy stałej,
• 2017: Dom Mikołaja Kopernika w Toruniu – Koncepcja Ekspozycji Stałej w domu Mikołaja Kopernika oraz pokazów Multimedialnych 3D wraz z projektem Plastycznym,
• 2018: Mapping na budynku Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie w ramach projektu Wyspiański Wyzwala,
• 2018: FlashBlack, formacja HiQ, Galeria i!, Hevre,
• 2019: Zamek Królewski na Wawelu: projekt i aranżacja wystawy Centrum Multimedialnego,
• 2019: projekt koncepcyjny siedziby Teatru KTO w Krakowie,
• 2019: Wyspiański. Widziane z okna – seria warsztatów zakończona wystawą i wykładem w Muzeum Manggha w Krakowie,
• 2020: Projekt Isolation-Confrontation wraz z kampanią #Dziękujemy w nawiązaniu do pandemii koronawirusa,
• 2020: Oficjalna inauguracja Międzynarodowego Forum Kultura Futura w Małopolskim Ogrodzie Sztuki w Krakowie przy okazji premiery Raportu Kultura.

Nagrody

Artysta Aleksander Janicki zdobył wiele wyróżnień i nagród za swoje twórcze osiągnięcia, co świadczy o jego znaczącej pozycji w świecie sztuki. Poniżej przedstawiamy zbiór jego najważniejszych nagród:

• 2001: Ibizografia, Hiszpania,
• 2005: Nagroda SARP – oddział w Krakowie za najlepszy projekt roku,
• 2006: I Ogólnopolska Nagroda SARP,
• 2006: Nagroda Ministra Infrastruktury I Stopnia,
• 2007: Contractworld Award, Hanower,
• 2008: I nagroda na rzeźbę interaktywną KPT, Kraków,
• 2011: Best Practice Special Award for Interactive Digital Signage in the Open Space Art & Architecture,
• 2011: I nagroda za rzeźbę multimedialną „Drzewo inwestycji i innowacji” na Forum Ekonomicznym w Krynicy oraz w ramach promocji Województwa Małopolskiego w Parlamencie Europejskim w Brukseli,
• 2011: I nagroda za projekt statuetki Małopolskiej Nagrody Gospodarczej wręczanej corocznie od 2011 roku przez Marszałka Województwa Małopolskiego,
• 2012: I nagroda za cykl rzeźb multimedialnych dla Narodowego Centrum Nauki,
• 2012: I nagroda za projekt i wykonanie rzeźb-statuetek dla Europejskiego Festiwalu Gier Digital Dragons,
• 2012: I nagroda za statuetkę multimedialną na konkurs SARP i IAKS Polska,
• 2013: I nagroda w konkursie na multimedialną przestrzeń komory Aleksandrowice II, Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce,
• 2013: I nagroda na zaprojektowanie multimedialnej ekspozycji dla Kopalni Soli w Wieliczce – Trasa Turystyczna,
• 2014: I nagroda w konkursie na projekt studia multimedialnego – MultiLab – MPTI dla KPT,
• 2017: I nagroda z zaproszeniem do realizacji Muzeum Kopernika w Toruniu,
• 2018/2019: I nagroda za koncepcję multimedialnej infrastruktury wraz z projekcjami i rzeźbami w formie kontraktu na realizację w formule z wolnej ręki na projekt dla Zamku Królewskiego na Wawelu w ramach Multimedialnego Centrum Informacji,
• 2022: Europejska Nagroda Muzealna EMYA – Wyróżnienie specjalne za projekt koncepcyjny i wykonawczy Domu Mikołaja Kopernika (Muzeum Okręgowe w Toruniu),
• 2022: I nagroda za projekt Teatru KTO dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami w XV edycji plebiscytu „Kraków bez barier” w kategorii Budownictwo Dostępne w obszarze „obiekty użyteczności publicznej”,
• 2022: Nagroda Główna, Modernizacja Roku 2021 w kategorii „Pamięć miejsc historycznych” za stworzenie koncepcji i projektu architektonicznego siedziby Teatru KTO w Krakowie.

Opracowano na podstawie materiału źródłowego.

---

Oceń: Aleksander Janicki (artysta)

---