Roman Kochanowski

---

Biografia

Roman Kochanowski, utalentowany malarz, swoje pierwsze kroki w sztuce postawił ucząc się od Maksymiliana Cerchy. W 1874 roku rozpoczął swoje studia malarskie w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie miał zaszczyt być pod opieką Władysława Łuszczkiewicza oraz Henryka Grabińskiego, którzy wprowadzili go w tajniki rysunku i malarstwa pejzażowego.

W 1875 roku Kochanowski przeniósł się do Wiednia, aby kontynuować studia na Akademii Sztuk Pięknych. Początkowo uczył się pod okiem Christiana Griepenkerla, a następnie, w latach 1876–1878, stypendium zapewnił mu dostęp do edukacji pod kierunkiem Eduarda Peithnera von Lichtenfelsa, na wydziale pejzażu. Ten okres, trwający aż do 1881 roku, przyniósł mu liczne sukcesy.

Jego osiągnięcia malarskie zaczęły być dostrzegane, co zaowocowało m.in. złotym medalem Akademii wiedeńskiej oraz wystawami w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych, warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych oraz lwowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych.

W 1881 roku osiedlił się w Monachium, gdzie kontynuował swoją działalność artystyczną aż do końca życia. Debiutował w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w latach 1877/1878, a już w 1878 zaprezentował swoje prace w Warszawie oraz we Lwowie.

Wystawiał swoje dzieła na licznych międzynarodowych salonach i wystawach takich jak: Wiedeń (1886–1899), Monachium (1888–1922), Berlin (1891–1909), Düsseldorf (1902, 1904), Salzburg (1891, 1895) oraz Londyn w 1891 roku, gdzie zdobył dyplom honorowy II klasy. Istotnym momentem w jego karierze była wystawa w Wiedniu w 1888 roku, gdy cesarz Franciszek Józef I zakupił dwa jego dzieła: Zimę w Polsce i Jesień.

Ilustrował także, wraz z innymi polskimi artystami, dzieło pt. Die österreichisch-ungarische Monarchie in Wort und Bild. Jako członek monachijskich Kunstverein i Künstlergenossenschaft, w 1901 roku zyskał status stałego jurora. Również w 1906 roku stał się członkiem prestiżowej francuskiej organizacji artystycznej Union Internationale des Beaux-Art.

Jednak po 1933 roku, w wyniku nazistowskich represji, otrzymał zakaz wystawiania swoich prac w Niemczech, co miało poważny wpływ na jego działalność artystyczną. Od około 1943 roku zrezygnował z malowania, kończąc swoją artystyczną podróż. Roman Kochanowski zmarł w sierpniu 1945 roku, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Leśnym w Monachium.

W 1951 roku, jego syn przekazał cenną kolekcję dzieł artysty Muzeum Narodowemu w Warszawie, co pozwoliło na dalsze upamiętnienie jego twórczości w polskiej kulturze.

Tematyka prac

Tematem przewodnim twórczości Romana Kochanowskiego były malownicze pejzaże, które ukazywały widoki z okolic Krakowa oraz krajobrazy nadwiślańskie. Artysta przedstawiał je z niewielkim motywem rodzajowym, ujmując w swoich dziełach różnorodność pór roku oraz dziennego światła.

Większość z nielicznych datowanych prac pochodzi sprzed 1900 roku, przy czym kilka z nich zasługuje na szczególne wspomnienie. Na samym początku swojej kariery, artysta skupiał się na delikatnych i szczegółowych pejzażach, starając się wiernie oddać ich piękno. Dominuje w nich paleta kolorów, w której przeważają zielenie, srebrzyste szarości oraz brązy, co nadaje im spokojny i melancholijny charakter. Odbicie rozległych pól, ogromu nieba, wierzb rosnących przy drogach, łąk z pasącym się bydłem oraz leśnych zakątków i cichych wsi skrytych w gąszczu drzew, tworzy wyjątkowy nastrój jego prac.

Po roku 1900, styl Kochanowskiego uległ przemianie, a jego obrazy zaczęły przybierać bardziej szkicowy kształt. Pędzel stał się narzędziem szerokiego rysunku, a gęsta pasta farby nadawała fakturowy charakter malowidłom. Artysta zyskał umiejętność sugestywnego oddania atmosfery krajobrazu, często z pochmurnym niebem, wilgotną oraz chłodną naturą, obfitującą jednak w intensywne kolory światła.

W jego dorobku dominują miniaturowe pejzaże, tworzone w różnych porach roku i dnia, malowane na małych deseczkach, fragmentach płótna, tekturze, a czasami nawet papierze. Te dzieła stanowią wycinki krajobrazu, w które nieodłącznie wpleciona jest postać ludzka – czy to babina owinięta chustami, czy pastuszek opiekujący się swoim bydłem lub ptactwem. Choć rzadko, namalował również kwiaty i portrety, co dodatkowo wzbogaciło jego artystyczną twórczość.

Wystawy

W dniu 18 maja 2007 roku miała miejsce wystawa poświęcona twórczości Romana Kochanowskiego, która została otwarta w Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. Na ekspozycji zaprezentowano różnorodne dzieła, w tym obrazy z kolekcji prywatnych oraz ze zbiorów muzealnych, które w sumie liczyły 168 obrazów olejnych. Wśród eksponatów znalazły się także rysunki, akwarele oraz archiwalne materiały.

Wystawa ta zyskała dużą popularność i podróżowała po różnych lokalizacjach, w tym m.in. do Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum Narodowego w Gdańsku oraz Muzeum Zamkowego w Sandomierzu. Ostatecznie, wystawa zagościła również w muzeum miejskim we Fryzyndze. Towarzyszący jej katalog, bogato ilustrowany, stanowił kompendium wiedzy na temat artysty i jego twórczości.

Kolejnym ważnym wydarzeniem był wernisaż, który odbył się 29 kwietnia 2009 roku w Kamienicy Hipolitów, będącej oddziałem Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Wystawa skupiała się na dokumentacji życia oraz twórczości Romana Kochanowskiego. Dzieła prezentowane podczas tej ekspozycji pochodziły ze zbiorów prywatnych, w tym obrazy, rysunki, grafiki oraz dokumenty, które udało się zgromadzić dzięki uprzejmości Barbary Lewkowicz-Odojewskiej, sukcesorki spuścizny po artyście.

Literatura

W 2008 roku ukazała się publikacja autorstwa Zofii Katarzyny Posiadały pod tytułem Roman Kochanowski. Mistrz pejzażu. Książka została wydana przez Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze.
Zawiera interesujące analizy oraz interpretacje, które przybliżają sylwetkę tego znakomitego artysty.

Numer ISBN tej pozycji to 978-83-61268-04-8.

---

Oceń: Roman Kochanowski

---