Oleandry - Dom im. Józefa Piłsudskiego to zabytkowy budynek usytuowany w dzielnicy V Krakowa, przy alei 3 Maja 7. Obiekt ten zlokalizowany jest na rogu ulicy Oleandry 2 oraz Czarnej Wsi.
Warto podkreślić, że właśnie z tego miejsca w 1914 roku wyruszyła Pierwsza Kompania Kadrowa, która kierowała się w stronę terytoriów zaboru rosyjskiego. Dzisiaj w historycznym budynku tym swoje siedziby ma Komenda Naczelna Związku Legionistów Polskich, Komenda Główna Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny oraz Archiwum Czynu Niepodległościowego.
W przeszłości funkcjonowało tutaj także Muzeum Czynu Niepodległościowego, które miało na celu edukowanie o historii i dziedzictwie narodowym. Dzisiaj miejsce to jest ważnym punktem na mapie Krakowa, łączącym przeszłość z teraźniejszością oraz upamiętniającym dziedzictwo narodowe.
Historia
W 1927 roku, podczas I Zjazdu Związku Legionistów Polskich, podjęto decydowaną akcję na rzecz budowy nowego domu. Teren, na którym stanął budynek, został przekazany Związkowi uchwałą władz Krakowa z dnia 23 grudnia. W następnym roku, w dniu 11 listopada, miało miejsce poświęcenie kamienia węgielnego, które odbyło się z udziałem Metropolity Krakowskiego, abp. księcia Adama Sapieha, oraz licznych przedstawicieli władz wojskowych, państwowych i samorządowych.
Modernistyczna koncepcja architektoniczna budynku opracowana została przez znakomitych architektów, prof. Adolfa Szyszko-Bohusza i Stefana Strojka. Pomimo trudności, 5 sierpnia 1934 roku z radością otwarto pierwszą, południowo-wschodnią część obiektu, wybudowaną dzięki funduszom Związku Legionistów Polskich.
W 1936 roku odbyła się inauguracja pierwszej wystawy pamiątek w Sali Kadrówki, gdzie jednocześnie w Sali Honorowej umieszczono urny ze ziemią, symbolicznie przekazaną z Kopca Józefa Piłsudskiego na Sowińcu. Niestety, wybuch II wojny światowej oraz zmiany polityczne znacząco wpłynęły na dalsze losy budynku.
Okres okupacji hitlerowskiej sprawił, że Dom stał się siedzibą Dowództwa SS i Policji, co uniemożliwiło dokończenie budowy zgodnie z pierwotnym projektem.
Pomimo tych trudności, 21 czerwca 1990 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków oraz znalazł się w gminnej ewidencji zabytków, co stanowi ważny krok w kierunku ochrony jego historycznej wartości.
Przypisy
- a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 08.02.2024 r.]
- Gminna ewidencja zabytków Krakowa. Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa. [dostęp 07.10.2024 r.]
- Monika Waluś: Urzędnicy "odbili" zbiory z nielegalnego muzeum. Pojawił się nowy problem. Onet, 14.04.2023 r. [dostęp 15.04.2023 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Dom kapitulny przy kościele św. Idziego w Krakowie | Dom kapitulny przy ulicy Kanoniczej w Krakowie | Dom Mansjonarzy w Krakowie | Dom Wita Stwosza w Krakowie | Kamienica Kantorowska w Krakowie | Kamienica Ligęzów w Krakowie | Kamienica Morsztynowska w Krakowie | Kamienica Pod Barankiem w Krakowie (ul. Floriańska) | Kamienica Pod Murzynami | Kamienica Pod Murzynkiem w Krakowie | Dom Arcybractwa Miłosierdzia w Krakowie (ul. Sienna) | Budynek Komunalnej Kasy Oszczędności Miasta Krakowa | Kamienica przy ulicy Lubicz 34 w Krakowie | Kamienica przy ulicy Kremerowskiej 6 w Krakowie | Kamienica przy ulicy Kornela Ujejskiego 5 w Krakowie | Kamienica przy ulicy Karola Szymanowskiego 7 w Krakowie | Kamienica przy ulicy Karola Szymanowskiego 12 w Krakowie | Kamienica przy ulicy Karmelickiej 6 w Krakowie | Kamienica przy ulicy Karmelickiej 46 w Krakowie | Kamienica przy ulicy Karmelickiej 14 w KrakowieOceń: Dom im. Józefa Piłsudskiego w Krakowie