Kamienica Kantorowska to niezwykły przykład architektury historycznej, który zachwyca swoim stylem i historią. Wzniesiona z kamienia w 1428 roku, w czasach proboszcza Jana z Wielunia, ta wyjątkowa oficyna została zbudowana w stylu neoklasycznym. Posiada znaczenie kulturowe jako element rozszerzony na prezbiterium przy kościele św. Anny w Krakowie.
Warto zauważyć, że w 1567 roku kamienica została przekazana Stanisławowi Kłodnickiemu, który nosił herb Łada, od biskupa krakowskiego Filipa Padniewskiego. Obiekt ten jest obecnie uznawany za zabytkowy, a jego status został potwierdzony jako nr A-536 już 19 lutego 1968 roku.
Historia
Początkowo niewielka oficyna kościelna, zbudowana z kamienia, pełniła rolę miejsca zamieszkania dla służby liturgicznej kościoła św. Anny. W okresie od 1429 do 1473 roku, w tym historycznym budynku mieszkał Jan Kanty, który był bakałarzem teologii. W czasie swojego pobytu w kamienicy, Jan Kanty przepisywał rękopisy, równocześnie studiując teologię na Akademii Krakowskiej, a także wygłaszał kazania w kościele św. Anny.
11 grudnia 1439 roku Jan Kanty przyjął godność kanonika i został kantorem w kościele św. Anny w Krakowie. W roku 1443 otrzymał tytuł magistra i rozpoczął swoją karierę wykładowcy na Akademii Krakowskiej. Niezaprzeczalnie zmarł w 1473 roku, a jego doczesne szczątki spoczęły w kościele św. Anny.
Jan Kanty doczekał się beatyfikacji 27 września 1680 roku, która została dokonana przez bł. Innocentego XI, oraz kanonizacji 16 lipca 1767 roku przez Klemensa XIII. Znajdujące się w barokowym grobowcu, relikwie św. Jana Kantego złożone są w konfesji w kościele św. Anny w Krakowie. Po jego śmierci, już wkrótce zaczęły dziać się różnorodne cuda za pośrednictwem laski Bożej, co dokumentuje historyk polski Maciej Miechowita. Dzięki temu „Kamienica Kantorowska” przekształciła się w kantoryę św. Jana Kantego, stając się po 1680 roku ważnym miejscem pielgrzymkowym, przyciągającym odwiedzających z różnych stron.
Schola Cantorum
W sąsiedztwie Kamienicy Kantorowskiej, pomiędzy kościołem św. Anny a Plantami, istniała w przeszłości niewielka szkoła parafialna znana jako Schola Cantorum (SC), której administratorem był prepozyt kantor – Jan Kanty. Historia tej szkoły sięga drugiej połowy XIV wieku, chociaż pierwsze znane wzmianki zaczynają się od roku 1450. Początkowo szkoła była zbudowana z drewna.
W 1511 roku Maciej Miechowita zainicjował budowę nowego, murowanego gmachu, który miał zastąpić starą drewnianą strukturę, a administratorem nowej szkoły został kantor – dyrektor, który mieszkał w Kamienicy Kantorowskiej, usytuowanej obok kościoła św. Anny. Murowana budowla służyła społeczności do roku 1689, kiedy to została zdemontowana w związku z realizacją projektu nowego, barokowego kościoła św. Anny, który stanął w miejscu poprzedniej drewnianej konstrukcji.
Trzeci w historii murowany gmach szkoły parafialnej przy kolegiacie św. Anny został zbudowany na obszarze między nowym kościołem a murami miejskimi Krakowa, w rejonie dzisiejszych Plant Krakowskich. Niestety, ten budynek został zniszczony w 1823 roku, a pozostałości gruzów zostały wywiezione na Kopiec Kościuszki. Po tym wydarzeniu powstały Planty, które obecnie zdobią to miejsce.
Po roku 1918
W roku 1918, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, doszło do istotnych zmian w strukturze własnościowej Kamienicy Kantorowskiej. Nowi świeccy właściciele przejęli ten zabytkowy budynek, co miało wpływ na jego dalszy rozwój i funkcjonowanie.
W latach po II wojnie światowej, a konkretnie po 1945 roku, na parterze kamienicy zlokalizowany został sklep warzywny, który był częścią Spółdzielni Spożywców. Stworzyło to nowe miejsce na lokalnym rynku, odpowiadając na potrzeby mieszkańców Krakowa.
Po roku 1970
W okresie po 1970 roku miały miejsce istotne zmiany w architekturze budynku. Wyburzono konstrukcję sąsiadującą z Kamienicą Kantorowską, która była dwupiętrowa, a na jej miejscu powstał jednopiętrowy obiekt, który stylistycznie nawiązywał do oryginalnej kamienicy. Nowa bryła pełniła rolę pewnego rodzaju „przedłużenia” w kierunku południowym.
Czynności związane z wyburzeniem obejmowały całkowite usunięcie południowej części budynku, włącznie z jego fundamentami. W rezultacie tego działania przywrócono pierwotny, zwarty kształt jednopiętrowej kamienicy. Dodatkowo, w ramach rozbudowy, w południowej sekcji budynku dodano jedno piętro.
Od 1977 roku parter kamienicy stał się siedzibą kawiarnio-restauracji „U Zalipianek”. Wnętrze lokalu zostało zaprojektowane przez utalentowane artystki z miejscowości Zalipie, znajdującej się w pobliżu Dąbrowy Tarnowskiej, które postawiły na ludowy styl aranżacji. W menu oferowane są regionalne potrawy, które przyciągają miłośników tradycyjnej polskiej kuchni.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 16.08.2010 r.]
- Marek Żukow-Karczewski, Nie istniejące budowle Krakowa. Szkoła parafialna św. Anny, "Echo Krakowa", 31.10.1991 r., nr 212 (13524).
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Kamienica Ligęzów w Krakowie | Kamienica Morsztynowska w Krakowie | Kamienica Pod Barankiem w Krakowie (ul. Floriańska) | Kamienica Pod Murzynami | Kamienica Pod Murzynkiem w Krakowie | Kamienica przy alei Krasińskiego 10 w Krakowie | Kamienica przy ulicy Ariańskiej 13 w Krakowie | Kamienica przy ulicy Ariańskiej 14 w Krakowie | Kamienica przy ulicy Berka Joselewicza 24 w Krakowie | Kamienica przy ulicy Brackiej 13 w Krakowie | Dom Wita Stwosza w Krakowie | Dom Mansjonarzy w Krakowie | Dom kapitulny przy ulicy Kanoniczej w Krakowie | Dom kapitulny przy kościele św. Idziego w Krakowie | Dom im. Józefa Piłsudskiego w Krakowie | Dom Arcybractwa Miłosierdzia w Krakowie (ul. Sienna) | Budynek Komunalnej Kasy Oszczędności Miasta Krakowa | Kamienica przy ulicy Lubicz 34 w Krakowie | Kamienica przy ulicy Kremerowskiej 6 w Krakowie | Kamienica przy ulicy Kornela Ujejskiego 5 w KrakowieOceń: Kamienica Kantorowska w Krakowie