Dom pod Krzyżem to niezwykle interesujący budynek, który znajduje się przy ulicy Szpitalnej 21 w Krakowie. Historia tego obiektu sięga czasów, kiedy to pełnił on rolę siedziby dla szpitala pod wezwaniem św. Rocha, a także kaplicy noszącej to samo wezwanie.
Obecnie w tym wyjątkowym miejscu mieści się Centrum Interpretacji Niematerialnego Dziedzictwa Krakowa. Warto zwrócić uwagę, że Muzeum Historyczne Miasta Krakowa w budynku Domu pod Krzyżem jest dostępne jedynie podczas wystaw czasowych, co czyni je jeszcze bardziej atrakcyjnym dla miłośników kultury i historii.
Historia budynku
Dom pod Krzyżem ma bogatą i sięgającą średniowiecza historię. W tamtych czasach obiekt ten był siedzibą szpitala pod wezwaniem św. Rocha, który był przeznaczony dla ubogich studentów. W skład tego szpitala wchodziła również kaplica o tym samym wezwaniu. Szpital stanowił część większego kompleksu opiekuńczego, zarządzanego przez duchaków, znanego jako kompleks Ducha Świętego.
Budowa obecnej struktury budynku zakończyła się w 1474 roku. W XVI wieku do głównej bryły dobudowano oficynę, co znacznie wpłynęło na architekturę obiektu. W XVIII wieku nieruchomość została przekazana parafii mariackiej, która w tym okresie utworzyła przytułek oferujący pomoc ubogim.
W czasie, kiedy obiekt należał do parafii, na elewacji domu zamontowano krucyfiks, który dał początek nazwie „Dom pod Krzyżem”. Obecnie na jego miejscu znajduje się jedynie kopia krzyża. Na początku XX wieku miasto nabyło ową nieruchomość z zamiarem jej zburzenia, jednak ostatecznie postanowiło przekształcić szpitalne zabudowania w funkcjonalne domy mieszkalne oraz lokale usługowe.
W latach 1917–1937 na pierwszym piętrze miała swoje siedziby lokalna organizacja artystyczna, znana jako Związek Artystów Plastyków. Wiosną 1933 roku otwarto w tym miejscu teatr Cricot, kierowany przez Józefa Jaremę, co przyczyniło się do ożywienia kulturalnego w regionie.
Siedziba muzeum
W 1936 roku, kiedy to Rada Miasta Krakowa podjęła decyzję, miejsce to zostało przeznaczone na siedzibę przyszłego muzeum historycznego. Oficjalną pieczę nad budynkiem muzeum przejęło w 1949 roku. Po upływie dziewięciu lat, między 1958 a 1969 rokiem, zrealizowano gruntowny remont, mający na celu dostosowanie obiektu do nowoczesnych potrzeb ekspozycyjnych historii teatru krakowskiego, co zaowocowało utworzeniem Oddziału Teatralnego Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.
Podczas renowacji zadbano o przywrócenie oryginalnych cech stylistycznych budynku. W efekcie tych prac, w 1969 roku, nastąpiło uroczyste otwarcie oddziału, któremu nadano imię Stanisława Wyspiańskiego. Od początku jego działalności w zbiorach muzeum znalazły się wartościowe pamiątki związane z niezwykłymi postaciami takimi jak Helena Modrzejewska, Antonina Hoffmann czy Ludwik Solski. W zbiorach znajdują się także projekty scenografii oraz kostiumów autorstwa znanych twórców, w tym Karola Frycza, Józefa Mehoffera, Andrzeja Pronaszki, Stanisława Wyspiańskiego, a także Andrzeja Stopki oraz Tadeusza Kantora.
Oprócz tego, muzeum zbiera różnego rodzaju eksponaty, które służą do oddania historii teatru w Krakowie, w tym portrety, rekwizyty, afisze teatralne, zaproszenia i inne ważne dokumenty. W 2008 roku muzeum zmuszone było do zamknięcia stałej wystawy, co było wynikiem konieczności przeprowadzenia remontu budynku, konserwacji kolekcji oraz reorganizacji wystawy. Obecnie, Oddział prowadzi prace przygotowawcze oraz udostępnia swoje zasoby zainteresowanym poprzez różnorodne wystawy czasowe, wydarzenia kulturalne i działania edukacyjne, a także umożliwia prowadzenie kwerend.
Przypisy
- a b c d Dom pod Krzyżem: Historia. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. [dostęp 15.06.2018 r.]
- a b Michał Rożek: Urbs celeberrima. Przewodnik po zabytkach Krakowa. Wyd. I. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2006 r., s. 203–204. ISBN 83-7318-730-8.
Pozostałe obiekty w kategorii "Muzea":
Fabryka Emalia Oskara Schindlera | Galeria Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie | Galeria Szalom | Galeria Sztuki Współczesnej „Bunkier Sztuki” | Muzeum Historyczne Miasta Krakowa | Muzeum i Archiwum bł. Marii Angeli Truszkowskiej w Krakowie | Muzeum Interaktywne / Centrum Edukacji Teatralnej MICET | Muzeum Inżynierii i Techniki w Krakowie | Muzeum Ogrodu Botanicznego | Muzeum Politechniki Krakowskiej | Dom Józefa Mehoffera w Krakowie | Galeria Lamelli | Foto-Medium-Art | Otwarta Pracownia | Wawel Zaginiony | Zbiory Archiwalno-Muzealne Krakowskiego Kościoła Garnizonowego św. Agnieszki | Dary Mustafy II | Galeria Olympia | Muzeum Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie | Salonik Historii Pielęgniarstwa Collegium Medicum Uniwersytetu JagiellońskiegoOceń: Dom pod Krzyżem w Krakowie