Modrzejówka


Osiedle Modrzejówka, znane również jako Osiedle Towarzystwa Tanich Mieszkań dla Robotników Katolickich, to zabytkowa lokalizacja w sercu Krakowa. Mieści się w obszarze otoczonym ulicami: al. A. Grottgera, ul. Gzymsików, ul. Mazowiecką oraz ul. H. Sienkiewicza. Teren ten, od 1778 roku, znajdował się w rękach Szpitala św. Ducha, który później przekształcił się w Szpital św. Łazarza, a jego grunt był wykorzystywany jako folwark.

W 1884 roku, większa zmiana nastąpiła, gdy teren zakupiła Helena Modrzejewska, znana polska aktorka, która na tym obszarze zbudowała dwór otoczony pięknym parkiem modrzewiowym. Ta posiadłość stała się dla niej na długo domem i otrzymała nazwę "Modrzejów". W 1897 roku, Towarzystwo Tanich Mieszkań dla Robotników Katolików nabyło tę nieruchomość, przekształcając ją w kolonię składającą się z 11 parterowych budynków wielorodzinnych.

Jednakże, w wyniku problemów prawnych, Towarzystwo zostało rozwiązane 21 maja 1937 roku, a jego mienie przekazano krakowskiemu Arcybractwu Miłosierdzia i Bankowi Pobożnemu. W centrum, przy Mazowieckiej 14b, zbudowano niewielki zakład produkcyjny, który specjalizował się w wytwarzaniu różnych elementów łącznikowych, takich jak śruby czy nakrętki.

Na osiedlu wzniesiono także trzy kolejne budynki stajenne oraz utworzono ochronkę, która podlegała siostrom Służebniczkom Dębnickim w 1907 roku. Dokładnie w kaplicy tego miejsca odbyła się Msza Święta w 1939 roku, z okazji przyłączenia Modrzejówki do Arcybractwa Miłosierdzia. Ceremonię prowadził Książę Metropolita Krakowski Adam Stefan Sapieha.

Z czasem, boisko do koszykówki i sportowy klub Modrzejówka stały się silnymi punktami życia wspólnoty. Wiadomo, że drużyny brały udział w meczach, w tym z Olszą w 1925 roku oraz z KS Cracovią w 1943 roku. Po II wojnie światowej osiedle przeszło na własność państwową, co doprowadziło do wielu zmian, w tym likwidacji boiska.

Po zakończeniu PRL-u i ponownym przejęciu osiedla przez Arcybractwo Miłosierdzia, Modrzejówka zaczęła się dynamicznie rozwijać. W latach 90. w dworku mieściło się przedszkole, podczas gdy inne jego części służyły jako miejsce zamieszkania dla zakonnic. Historia osiedla przynosi wiele ciekawych wydarzeń, w tym kręcenie scen do filmu Katyń przez Andrzeja Wajdę w 2006 roku.

Mimo upływu lat, na terenie osiedla przetrwały liczne zabytki, w tym Figurka Matki Boskiej oraz obraz na budynku przy ul. Sienkiewicza 32. Dom na ul. Mazowieckiej 14 jest z kolei nazwany na cześć Andrzeja Potockiego. Osiedle Modrzejówka to nie tylko miejsce o bogatej historii, ale również miejsce, które nadal żyje i rozwija się, łącząc przeszłość z teraźniejszością.

Literatura

W literaturze dotyczącej modrzejówki można znaleźć wiele interesujących publikacji. Jednym z nowszych tytułów jest książka „Arcybractwo Miłosierdzia i Banku Pobożnego w Krakowie” autorstwa Krystyny Jelonek-Litewki.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 14.06.2021 r.]
  2. Archiwum Narodowe w Krakowie: Towarzystwo Tanich Mieszkań dla robotników katolików w Krakowie. Archiwa Państwowe. [dostęp 01.11.2022 r.]
  3. Alicja Kędziora, Emil Orzechowski. Zarządzanie pamięcią o artyście na przykładzie działalności Fundacji wspierania badań nad życiem i twórczością Heleny Modrzejewskiej w Krakowie. „Zarządzanie w kulturze”. 16, s. 187–203, 2015 r.
  4. a b Bronisław Panek. Z działalności charytatywnej Kościoła na terenie m. Krakowa w latach 1918-1939. „Studia Theologica Varsaviensia”. 15 (1), s. 197-198, 1977 r. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
  5. Modrzejówka. W: Encyklopedia Krakowa. red. Antoni Henryk Stachowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000 r., s. 1135.

Oceń: Modrzejówka

Średnia ocena:4.62 Liczba ocen:16