Osiedle Piastów (Kraków)

---

Historia

Osiedle Piastów, będące integralną częścią założenia architektoniczno-urbanistycznego Mistrzejowic, zostało zaprojektowane w celu rozwoju dzielnicy Nowa Huta. Tereny te do Krakowa przyłączono w przeważającej części jeszcze w 1951 roku. Powstanie zespołu Mistrzejowic miało swoje początki w konkursie architektonicznym, który został rozstrzygnięty w 1963 roku. Wówczas to zwycięstwo zdobył projekt stworzony przez grupę kierowaną przez prof. Witolda Cęckiewicza, w którego zespole znalazły się również wyjątkowe osobowości, takie jak Maria Czerwińska, odpowiedzialna za szczegółowe projekty urbanistyczne, Jerzy Gardulski oraz Maria Rekaszys.

Realizacja projektów pojedynczych budynków opierała się na pracy Marii i Jerzego Chronowskich, którym towarzyszyli Tadeusz Bagiński, Stefan Golonka, Ewa Podolak oraz Olgierd Krajewski. Całe założenie było projektowane z myślą o około 40 tys. mieszkańców. Urbanistyczny zespół Mistrzejowic nawiązywał do istniejącej krytyki wobec wcześniej realizowanych projektów Bieńczyc Nowych, które dominowały swą monumentalnością w pejzażu dzielnicy, kładąc akcent na niewłaściwe rozwiązania architektoniczne, jak podłużne, dziesięciopiętrowe wieżowce. Dlatego też koncepcja dla Mistrzejowic zakładała mniejszą skalę budowli, lepiej wpisującą się w naturalne, pagórkowate ukształtowanie terenu, w kierunku północnym.

Centralnym punktem koncepcji urbanistycznej miało być drzewo, które z jednego pnia, reprezentującego główną, szeroką ulicę Srebrnych Orłów, wypuszczało dwie główne gałęzie: ulice ks. Jancarza oraz Piasta Kołodzieja. Wzdłuż tych ulic poprowadzono komunikację tramwajową, która miała docierać do pętli „Mistrzejowice” oraz „Os. Piastów”. Z owym centralnym układem „gałęzi” łączyły się dalsze osiedlowe ulice, plastycznie wkomponowane między głównymi arteriamii, tworząc cztery osobne podzespoły mieszkaniowe, później przekształcone w osiedla.

W dolnych częściach każdego z podzespołów zaplanowano tarasowo ułożone czteropiętrowe bloki, które są równolegle ustawione i posiadają południową ekspozycję elewacji. Z założeniem drzewa symbolizują one liście. Wyżej, w obrębie terenu, zaplanowano bloki o mniejszych powierzchniach, w tym czteropiętrowe „puchatki” oraz dziesięcio- i jedenastopiętrowe m.in. „punktowce”, które miały stworzyć wizję owoców. Dodatkowo, w zespole miały znaleźć się pawilony handlowo-usługowe, wzbogacające infrastrukturę osiedla.

Pierwotnie dla czterech podzespołów Mistrzejowic przewidziano nazwy związane z porami roku, tj. Osiedle Wiosenne, Letnie, Jesienne i Zimowe. Ostatecznie zmieniono je, nadając im nazwy: Tysiąclecia, Złotego Wieku, Bohaterów Września oraz Piastów. Proces realizacji urbanistycznego zespołu Mistrzejowic rozciągał się w przedziale lat 1968-1982.

Usytuowanie i rozplanowanie

Osiedle Piastów, obok OsiedlaBohaterów Września, stanowi integralną część później rozwiniętej przestrzeni Mistrzejowic. Realizacja tego obszaru miała miejsce w latach 1975-1982. Składa się on z pierwotnie zaplanowanych dwudziestu czterech czteropiętrowych bloków, które zostały rozmieszczone w południowej oraz środkowej części osiedla. Budynki ułożone są w sześciu równoległych rzędach, co tworzy zorganizowany i przemyślany układ architektoniczny.

Ponadto, w wyższej części osiedla znajdują się grupy piętnastu jedenastopiętrowych wieżowców, które charakteryzują się jedno- lub dwuklatkową formą. W bliskim sąsiedztwie ulokowane są również trzy dziesięciopiętrowe wieżowce, które również mieszczą się w południowej strefie osiedla, nieopodal ulicy gen. Okulickiego.

Co więcej, do osiedla przylegają dziewięć czteropiętrowych, jednoklatkowych bloków, społeczeństwo nazywa je „puchatkami”. Te budynki ulokowane są w południowo-zachodniej i północno-wschodniej części osiedla. Po zakończeniu budowy osiedla jego skład uległ zwiększeniu, co związane jest z rozbudową, głównie od strony południowej, która graniczy z ulicą Okulickiego, zachodniej przy ulicy Piasta Kołodzieja oraz północnej części.

Na terenie osiedla znajduje się także Fort 48a „Mistrzejowice”, który wchodzi w skład „Twierdzy Kraków”, stanowiącej austro-węgierską fortifikację z drugiej połowy XIX wieku. Dzisiaj okolice fortu są starannie zagospodarowane i stanowią główny park dla mieszkańców osiedla. W wschodniej części osiedla znajduje się również Ogród Polny, który zaliczany jest do tzw. „Ogrodów Krakowian”, czyli parków kieszonkowych.

Na terenie Osiedla Piastów można podziwiać plenerową rzeźbę „Macierzyństwo”, wykonaną z betonu. Twórca tej rzeźby pozostaje nieznany, a sama kompozycja powstała w latach 70. XX wieku, w okresie intensywnej budowy osiedla. Warto dodać, że Osiedle Piastów sąsiaduje z dwoma innymi mistrzejowickimi osiedlami: Bohaterów Września oraz Mistrzejowicami Nowymi. Dodatkowo, od strony południowej graniczy z bieńczyckim osiedlem Złotej Jesieni.

Oświata

Na osiedlu Piastów w Krakowie znajduje się wiele placówek edukacyjnych, które oferują różnorodne możliwości kształcenia oraz wychowania dla dzieci i młodzieży. Oto szczegółowa lista instytucji, które funkcjonują w tej lokalizacji:

• Zespół Szkół Salezjańskich w Krakowie – os. Piastów 34 (dawniej Szkoła Podstawowa nr 84 oraz Gimnazjum nr 38),
• Salezjańskie Liceum Ogólnokształcące,
• Szkoła Podstawowa nr 89 – os. Piastów 34a,
• Przedszkole nr 152 – os. Piastów 10,
• Przedszkole nr 187 – os. Piastów 48,
• Żłobek nr 6 – os. Piastów 42.

Zdrowie

W obszarze osiedla Piastów znajdują się różne placówki zdrowotne, które zapewniają mieszkańcom dostęp do usług medycznych.

• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej VITA-MED, z siedzibą pod adresem os. Piastów 40, oferuje szeroką gamę usług medycznych,
• Poradnia dla kobiet Gamelli, która także znajduje się na os. Piastów 40, skupia się na zdrowiu i wsparciu dla kobiet.

Usytuowanie i komunikacja

Osiedle Piastów wyróżnia się dobrą dostępnością komunikacyjną, umożliwiając łatwe połączenia z innymi częściami Krakowa. Główne środki transportu publicznego stanowią linie tramwajowe oraz autobusowe.

Wśród linii tramwajowych można wymienić:

• 21 – Os. Piastów – Pleszów/Kopiec Wandy,
• 52 – Czerwone Maki P+R – Os. Piastów,
• 64 – Bronowice Małe – Os. Piastów (nocny).

Równocześnie, mieszkańcy mogą korzystać z linii autobusowych, w tym:

• 159 – Cichy Kącik – Os. Piastów,
• 664 – Bronowice Małe – Os. Piastów.

Dodatkowo przez osiedle prowadzą trasy kilku linii autobusowych:

• 182 – Dworzec Główny Wschód – Os. Na Stoku,
• 193 – Lesisko – Górka Narodowa P+R,
• 198 – Zakole – Mistrzejowice.

Na pobliskim Rondzie Piastowskim dostępne są przesiadki na inne linie, co zwiększa komfort podróży dla mieszkańców. Pętla tramwajowa „Osiedle Piastów” została otwarta 8 stycznia 1976 roku, a z kolei pętla autobusowa powstała w 1980 roku.

---

Oceń: Osiedle Piastów (Kraków)

---