Helena Rubinstein, znana również jako Chaja Rubinstein, przyszła na świat 25 grudnia 1872 roku w Podgórzu, niedaleko Krakowa. Była to niezwykła postać, która swoje życie poświęciła nie tylko biznesowi, ale również sztuce oraz innowacjom w dziedzinie kosmetologii. Powszechnie uznawana jest za pionierkę nowoczesnej kosmetologii, a jej wpływ na tę branżę jest nie do przecenienia.
Rubinstein zmarła 1 kwietnia 1965 roku w Nowym Jorku, gdzie spędziła znaczną część swojego życia. Była nie tylko utalentowaną bizneswomen, ale także mecenasem sztuki, wspierającym młodych artystów i wpływającym na rozwój kultury. Jako założycielka przedsiębiorstwa Helena Rubinstein Inc., zyskała status jednej z najbogatszych kobiet swojego czasu, a jej sukcesy wciąż inspirują wielu przedsiębiorców.
Życiorys
Helena Rubinstein urodziła się w żydowskiej rodzinie w Podgórzu, podczas gdy Kraków otaczał ją swoim mistycznym charakterem. Była najstarszą z ośmiorga dzieci Hercla Naftalego Rubinsteina oraz Gitel Scheindel Silberfeld. Jej ojciec zajmował się drobnym handlem, co przyczyniło się do wczesnego zaangażowania Heleny w życie zawodowe. Wkrótce po jej narodzinach rodzina przeniosła się na Kazimierz, gdzie młoda Helena rozpoczęła swoje życie edukacyjne.
Wszystko zmieniło się w latach 90. XIX wieku, kiedy to opuściła rodzinne strony i udała się do rodziny w Wiedniu. W 1897 roku, na pokładzie statku „Prinz Regent Luitpold”, wyemigrowała do Australii. Wówczas to najprawdopodobniej zyskała nowe imię, czyniąc siebie Heleną Juliet Rubinstein, co można znaleźć na liście pasażerów. Początkowo pracowała w różnych zawodach, będąc nianią i kelnerką, aż w końcu zaczęła sprzedawać krem pod marką Valaze, sporządzony według receptury matki.
Po kilku latach, jako pełnoprawna obywatelka Australii, postanowiła wrócić do Europy, gdzie z sukcesem otworzyła salony kosmetyczne w Londynie i Paryżu. W 1915 roku przeniosła się do Nowego Jorku, gdzie mieszkała aż do swojej śmierci w 1965 roku. Wprowadziła na rynek innowacyjne kremy przeciwzmarszczkowe z filtrami oraz witaminami, a także otworzyła pierwsze w historii SPA. Jej nowoczesne podejście do sprzedaży i marketingu, które obejmowało nawiązywanie współpracy z dobrze znanymi aktorkami, stało się inspiracją dla wielu przedsiębiorców. Helena skutecznie konkurowała z Elizabeth Arden, co przyczyniło się do jej wielkiego sukcesu.
Helena była także pasjonującą się sztuką kolekcjonerką i mecenasem, wspierając polskich artystów, takich jak Elie Nadelman oraz Alicja Halicka. Jej kolekcja sztuki obejmowała prace wybitnych impresjonistów i postimpresjonistów, takich jak Auguste Renoir, Claude Monet, Alfred Sisley i Edgar Degas. Dodatkowo, w jej zbiorach znajdowały się dzieła kubistów takich jak Pablo Picasso, Juan Gris, Georges Braque oraz Louis Marcoussis i Ossip Zadkin, jak również nowoczesnych twórców, w tym Paula Klee, Fernanda Légera czy Henri Matisse’a. Znajdowały się tam również realizacje surrealistów, w tym dzieła Salvadora Dalego, Joana Miró oraz Marca Chagalla, z których część nabyła z myślą o dekoracji swoich salonów kosmetycznych.
Była uważana za jedną z najbogatszych kobiet w historii, a jej majątek szacowano na aż 100 milionów dolarów. W 2015 roku stworzono spektakl słowno-muzyczny zatytułowany „Chaja&Edith”, który był wielokrotnie wystawiany przez Artis Symphony Orchestra. Spektakl odbył się m.in. w Teatrze im. Adama Mickiewicza w Cieszynie oraz w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej. Dzięki przetłumaczeniu scenariusza na język francuski, Helena Rubinstein stała się znana również w odległym francuskim departamencie zamorskim La Réunion.
W 2022 roku Żydowskie Muzeum Galicja w Krakowie zorganizowało pierwszą polską wystawę poświęconą tej wybitnej postaci, ujawniając jej niezwykłą historię oraz wpływ, jaki wywarła na świat sztuki i kosmetyków.
Życie prywatne
W 1908 roku Helena Rubinstein zawarła związek małżeński w Londynie z Edwardem Titus, który był amerykańskim Żydem, mającym polskie korzenie, podobnie jak ona, ponieważ obydwoje pochodzili z Podgórza. Para doczekała się dwóch synów: Roy’a Valentine’a oraz Horacego.
Po rozwodzie, który nastąpił w 1938 roku, Helena poślubiła księcia gruzińskiego, Artchila Gourielli-Tchkonia, będącego 20 lat młodszym od niej.
Przypisy
- Helena Rubinstein. Pierwsza dama piękna - Muzeum Żydowskie [online], galiciajewishmuseum.org [dostęp 23.04.2024 r.]
- Artis Symphony Orchestra | orkiestra symfoniczna [online], Artis Symphony Orch. [dostęp 28.12.2023 r.]
- „Chaja&Edith” w Teatrze im. A. Mickiewicza - Silesia Kultura - Informator kulturalny. [online], www.silesiakultura.pl [dostęp 28.12.2023 r.]
- Chaja & Edith [online], www.azenda.re [dostęp 28.12.2023 r.]
- a b c d e Joanna Podgórska. Zrobiona z kremu i tuszu. „Polityka”, s. 71, 1−7 lutego 2023 r.
- a b c d e f Joanna Podgórska. Zrobiona z kremu i tuszu. „Polityka”, s. 69, 1−7 lutego 2023 r.
- Joanna Podgórska. Zrobiona z kremu i tuszu. „Polityka”, s. 70, 1−7 lutego 2023 r.
- TomaszT. Kobylański. Helena Rubinstein i jej historia. Jak podbiła świat wybitna krakowianka? [online], Magazyn WhiteMAD, 22.11.2022 r. [dostęp 22.11.2022 r.]
- Helena Rubinstein i jej historia. Jak wybitna krakowianka podbiła świat [online], www.onet.pl [dostęp 22.11.2022 r.]
- MagdalenaM. Furmanik-Kowalska, Elie Nadelman: w poszukiwaniu piękna ... : [wystawa, Wejman Gallery, Warszawa, 10.05-10.09.2022 r.], ISBN 978-83-963329-1-2.
- JoannaJ. Gożejewska, Sztuka nowoczesna i reklama w działalności Heleny Rubinstein, [w:] Tomasz F. de Rosset, AgnieszkaA. Kluczewska-Wójcik, AldonaA. Tołysz (red.), Kolekcjonerstwo polskie XX i XXI wieku, Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, 2015 r.
- LindyL. Woodhead, Helena Rubinstein i Elizabeth Arden: barwy wojenne, Warszawa: Świat Książki, 2004 r., ISBN 978-83-7391-349-3.
- PatrickP. O'Higgins, Madame, Nowy Jork: The Viking Press, 1971 r., ISBN 670-44530-4.
- Cosmetics: The Beauty Merchant, Time, 09.04.1965 r. [dostęp 02.06.2011 r.].
Pozostali ludzie w kategorii "Przedsiębiorczość i ekonomia":
Henryk Szarski (kupiec) | Henryk Pstrusiński | Adolf Poller | Stanisław Sebastian Lubomirski | Paul Rosenstein-Rodan | Wojciech Misiąg | Stanisław Tyczyński | Jan Kościuszko | Juliusz Frist | Tomasz Kowalski (działacz turystyczny) | Karol Armatys | Marek Chimiak | Józef Kożuchowski (ekonomista) | Jan Kwiatkowski (kupiec) | Piotr Steinkeller | Rafał Szlachta | Edmund Paweł Zieleniewski | Ludwik Bernacki (przedsiębiorca) | Konstanty Wolicki (przemysłowiec) | Bartosz ZiółkoOceń: Helena Rubinstein